Giá cà phê tiếp tục tăng từ tháng 10/2023 trong khi nghịch lý là giá cao lại khiến ngành cà phê Việt Nam gặp nhiều khó khăn, thách thức. Giá cà phê trong nước những ngày gần đây tiếp tục tăng. Chỉ trong sáu tháng, giá cà phê đã tăng gần gấp ba lần và hiện đang ở mức cao nhất trong vài thập kỷ qua.

Theo ngành, nông dân ở tỉnh Tây Nguyên (Gia Lai) gần như đã bán hết. Hầu hết các hộ bán cà phê tươi ngay sau khi thu hoạch hoặc bán cà phê nhân với giá 80.000-90.000 đồng một kg. Giữa tháng 4, giá cà phê xanh ở Tây Nguyên lên tới 110.000 đồng/kg. Trong tâm trạng chờ xem, nông dân Lê Văn Nghĩa ở xã Nam Giang, tỉnh Gia Lai vẫn từ chối bán cà phê theo đơn hàng của người mua tiềm năng, chờ giá tăng lên 120.000 - 130.000 đồng một kg. Nếu bán cà phê với giá 120.000 đồng/kg, ông sẽ lãi khoảng 1,8 tỷ đồng và lãi 70% tổng doanh thu, không bao gồm chi phí nhân công, vật liệu, phân bón, tưới tiêu. Giá cà phê tăng những ngày gần đây mang lại lợi ích cho nông dân tại các vùng trồng cà phê trọng điểm, vốn lâu nay chỉ được bán với giá dưới 50.000 đồng/kg. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng cà phê Việt Nam bao gồm các đại lý thu mua cho nhà cung cấp, nhà xuất khẩu, thương nhân và nhà rang xay, việc tăng giá nhanh và cao đang gây ra nhiều thách thức và bộc lộ tính thiếu bền vững của ngành cà phê Việt Nam.

Nhiều doanh nghiệp phải mua giá cao mới có hàng và giao kịp thời cho các đối tác đã ký kết trước đó. Chuyên gia cà phê Nguyễn Quang Bình nhận xét, nhiều thương lái xuất nhập khẩu lo lắng vì giá thu mua quá cao và không có đủ vốn để thu gom hàng. Không có cà phê, các nhà máy của họ có nguy cơ phải tạm ngừng hoạt động. Hơn nữa, các doanh nghiệp cũng lo lắng về việc nông dân không đủ nguồn cung dù hợp đồng đã được ký kết. Đại diện Công ty Neumann Việt Nam chia sẻ, hoạt động kinh doanh, thương mại trong ngành cà phê Việt Nam khá ổn định. Tuy nhiên, trong niên vụ 2023-2024, việc giao hàng chậm trễ theo hợp đồng không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu cà phê Việt Nam của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến các nhà rang xay vốn là khách hàng của doanh nghiệp. Tình trạng vi phạm hợp đồng, thỏa thuận đã ký diễn ra tràn lan, dẫn đến nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng cà phê.

Với mức giá hiện tại, nông dân được hưởng lợi trong khi doanh nghiệp gặp khó khăn, bộc lộ tính dễ bị tổn thương trong quá trình phát triển bền vững của ngành. Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Ca cao Cà phê Việt Nam (Vicofa), cho rằng, trong chuỗi sản xuất - kinh doanh và xuất khẩu cà phê, mọi khâu đều cần đảm bảo tính bền vững. Mới đây, Vicofa đã đưa ra cảnh báo về việc ký hợp đồng cách xa mùa thu hoạch. Chẳng hạn, từ tháng 10 đến tháng 12 cà phê được thu hoạch nhưng từ tháng 8 doanh nghiệp thu mua cà phê sẽ tạo ra rủi ro kinh doanh rất cao.

Vicofa cho rằng hiện nay, các ngân hàng nhất thiết phải hỗ trợ doanh nghiệp. Lãnh đạo Vicofa đề xuất, trước tình hình giá cà phê tăng rất cao so với niên vụ trước, các ngân hàng nên xem xét tăng hạn mức cho vay và đưa ra lãi suất ưu đãi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cà phê để đảm bảo hợp đồng đã ký kết.

Theo VNS