Loại đồ uống phổ biến nhất thế giới này đang ngày càng trở nên đắt đỏ. Trạng thái bình thường mới trong thời đại dịch virus corona như làm việc tại nhà và các lịch trình sinh hoạt tại nhà khác khiến ngày càng nhiều người tìm tới thức uống này, dẫn tới tiêu dùng chè tăng trên toàn cầu với mức tiêu dùng cao hơn bất cứ loại đồ uống nào trừ nước lọc. Nhưng nguồn cung chè đang giảm do thời tiết bất lợi tại các nước sản xuất lớn, thiếu lao động, tình trạng các cảng đóng cửa hoặc các vấn đề logistics khác.

Giá chè bán buôn tăng mạnh 50% từ tháng 3 – thời điểm giá chè chạm mức thấp nhất trong hơn 1 thập kỷ do dư cung. Gần đây, giá chè chạm mốc 3,16 USD/kg là mức cao nhất kể từ tháng 11/2017, theo dữ liệu của World Bank.

Giá chè tại một số cửa hàng tại Mỹ bắt đầu tăng. Giá chè dạng nước – thường bán dưới dạng đóng chai – tăng trung bình 9,6% so với cùng kỳ năm 2019, trong khi giá chè đóng gói trong túi lọc tăng trung bình 1,7%, theo Nielsen, hãng nghiên cứu thị trường nổi tiếng cho hay. Giá chè uống liền, cũng thường được đóng chai, đóng lon hoặc đóng gói, khá ổn định. “Diễn biến này chủ yếu là do nguồn cung”, theo ông El Mamoun Amrouk, nhà kinh tế học về nguyên liệu thô và các sản phẩm nhiệt đới tại FAO cho hay.

FAO trước đó đã cảnh báo rằng biến đổi khí hậu đang đe dọa khu vực sinh thái nông nghiệp vốn không còn nhiều dành cho sản xuất chè, trong khi tiêu dùng toàn cầu đang tăng lên do nhiều người tin vào các phẩm chất chống oxy hóa và các lợi ích sức khỏe khác của chè.

Trên toàn cầu, mỗi ngày có khoảng 3,7 tỷ tách chè được tiêu thụ, theo Euromonitor International, một hãng nghiên cứu thị trường cho hay. Hàng ngày, hơn một nửa dân số Mỹ uống trà, theo TeaUSA, hiệp hội ngành cho hay. Phần lớn những người uống chè tại Mỹ tiêu thụ chè đen và phần lớn đều thích dùng lạnh. Loại đồ uống này đặc biệt được giới trẻ ưa chuộng, theo TeaUSA. Đại dịch khiến tiêu dùng chè tại nhà hàng và các quán cà phê giảm mạnh, nhưng mọi người dành nhiều thời gian hơn ở nhà nên thường pha trà và thưởng thức tại nhà nhiều hơn, theo các thông tin nội ngành cho hay.

Chè phần lớn được trồng tại các vùng đồi bậc thang tại các khu vực đồi núi có khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới. Trung Quốc, Ấn Độ, Kenya và Sri Lanka chi phối sản xuất chè toàn cầu, trong khi đó, phần lớn chè bán tại Mỹ lại được trồng ở Argentina, theo dữ liệu của FAO và dữ liệu UN Comtrade.

Tại Sri Lanka và Ấn Độ, chè được thu hoạch bằng tay trên các búp non, sau đó đưcọ sấy và đóng gói cho tiêu thụ. Công nhân tập trung vào thu hoạch những búp chè non, nhỏ, có vị ngon hơn lá chè già, cứng. Lá chè thường cần khoảng 2 tuần để phát triển rồi cho thu hoạch; màu sắc lá chè được quyết định bởi cách chế biến.

Hồi đầu năm 2020, một đợt hạn hán nghiêm trọng tại Sri Lanka – nước xuất khẩu chè lớn thứ 3 thế giới – dẫn tới sản lượng chè giảm tới 15% trong 7 tháng đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm 2019. Hoạt động sản xuất tại nước này cải thiện nhờ lượng mưa tốt hơn trong những tuần gần đây, giúp các nhà sản xuất tăng sản lượng thu hoạch, theo ông Dilhan Fernando, giám đốc điều hành tại nhà sản xuất chè lớn của Sri Lanka là Dilmah Tea. "Tại thời điểm này, trời nhiều mây như sắp đổ những cơn mưa lớn xuống”, ông trả lời một cuộc phỏng vấn hồi đầu thagns. “Mưa nghĩa là chúng tôi có khả năng tăng sản lượng”.

Tại nước láng giềng Ấn Độ, sản lượng chè cũng giảm. Nước này chịu tác động nặng nề bởi virus corona và các quy định giãn cách xã hội tại nhiều khu vực ngăn cản lao động tới làm việc trên các sườn đồi để thu hoạch chè. Các dịch vụ vận chuyển xe tải tại nước này cũng bị gián đoạn và tình trạng đóng cửa cảng làm chậm xuất khẩu và giao hàng. Sản lượng chè Ấn Độ giảm 22% trong 7 tháng đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm 2019, xuống còn 509.000 tấn, theo Hôi đồng Chè Ấn Độ. Trong tháng 8, giá chè tại các phiên đấu giá Kolkata chạm mức cao kỷ lục. Thiếu nguồn cung chè càng trở nên trầm trọng khi Assam gặp lũ lụt lớn. Đây là vùng miền đông bắc Ấn Độ, chiếm tỷ trọng lớn trong sản lượng chè nước này, theo số liệu của Mintec.

Tính tới cuối tháng 9/2020, Ấn Độ có gần 5,65 triệu ca nhiễm virus corona, theo dữ liệu của đại học Johns Hopkins, đứng thứ 2 thế giới, sau Mỹ. Nhiều khu vực của Ấn Độ vẫn bị phong tỏa, nghĩa là nhiều doanh nghiệp đóng cửa và việc đi lại trong nước bị hạn chế.

Một số nhà phân tích cho rằng giá chè sẽ ngừng tăng do sản lượng chè Sri Lanka và Kenya tăng. Trước đó, tình trạng dư cung buộc một số công ty phải bán một lượng lớn chè nguyên liệu với giá thấp hơn giá thành, theo Joshua Kaiser, nhà sáng lập Rishi Tea and Botanicals, một doanh nghiệp chuyên thu mua chè từ nông dân. “Chúng tôi nhận thấy hiện chi phí sản xuất thực đang lan ra khắp thị trường”.

Theo Wall Street Journal