Theo VASEP, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đang có sự phục hồi mạnh mẽ, đạt hơn 8,3 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm 2025 và dự kiến ​​cả năm sẽ đạt 11 tỷ USD - mức cao nhất trong 3 năm qua. Trong thành tựu này, vùng ĐBSCL đóng vai trò then chốt, với các địa phương trọng điểm như Cần Thơ, Cà Mau, An Giang đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số trong nuôi trồng thủy sản, chế biến, hướng tới mô hình sản xuất xanh, bền vững.

Những tháng cuối năm 2025, ĐBSCL đang chứng kiến ​​sự chuyển dịch mạnh mẽ về sản xuất và xuất khẩu thủy sản. Tại thành phố Cần Thơ, chính quyền địa phương đã xác định thủy sản là ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó tôm nước lợ giữ vai trò chủ đạo và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu của thành phố. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố, từ năm 2015 đến năm 2024, sản lượng tôm nước lợ tăng bình quân trên 11%/năm, từ 90.000 tấn lên gần 233.000 tấn. Năm 2025, thành phố đặt mục tiêu sản lượng tôm đạt 229.700 tấn, kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD. Để đạt được mục tiêu này, thành phố đã triển khai hàng loạt mô hình nuôi tôm công nghệ cao. Đặc biệt, đã cấp hơn 7.500 mã vùng nuôi để tạo điều kiện truy xuất nguồn gốc, đảm bảo minh bạch sản phẩm cho xuất khẩu. Thành phố cũng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chuyển đổi số trong chế biến và phân phối, hướng tới hình thành chuỗi giá trị khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ. Sau khi nổi lên cùng tỉnh Bạc Liêu, tỉnh Cà Mau mới thành lập đã trở thành vùng nuôi tôm lớn nhất cả nước, với hơn 427.000 ha. Năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của tỉnh dự kiến ​​đạt 2,43 tỷ USD, tăng 7% so với năm 2024. Để tăng nguồn thu này, Cà Mau đang có kế hoạch phát triển các vùng nuôi nguyên liệu đạt tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời mở rộng các mô hình nuôi tôm hữu cơ, sinh thái và công nghệ cao. Tỉnh cũng đang tăng cường ứng dụng chuyển đổi số, tăng tỷ lệ các vùng nuôi đạt chứng nhận quốc tế như ASC (Hội đồng Quản lý Nuôi trồng Thủy sản), BAP và GlobalGAP để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của các thị trường nhập khẩu. Ngoài tôm, Cà Mau cũng chứng kiến ​​sự phát triển đáng kể trong nghề nuôi cua. Hiện nay, Cà Mau có khoảng 260.000 ha nuôi cua tích hợp mô hình tôm-cua-cá-lúa, với sản lượng hàng năm vượt quá 31.000 tấn. Nhiều hợp tác xã địa phương đã đạt chứng nhận ASC, triển khai các biện pháp canh tác hữu cơ và đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm minh bạch.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và các rào cản kỹ thuật ngày càng gia tăng, việc chuyển đổi sang mô hình nuôi trồng thông minh, thân thiện với môi trường là một nhu cầu cấp thiết. Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký VASEP, cho rằng ngành thủy sản Việt Nam cần đẩy mạnh số hóa chuỗi cung ứng, kiểm soát nguồn nguyên liệu, đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch để giữ vững niềm tin với các thị trường lớn. Đây cũng là con đường để Việt Nam vượt qua cảnh báo về khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) của Ủy ban Châu Âu, đồng thời nâng cao vị thế quốc tế.

Các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản

Các giải pháp khai thác tối đa cơ hội và vượt qua thách thức thị trường toàn cầu để thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2025 đã được thảo luận tại hội nghị do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức gần đây. Ngành đặt mục tiêu tăng trưởng trên 4%, với kim ngạch xuất khẩu dự kiến ​​đạt 65-70 tỷ USD vào năm 2025.

Theo Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng, bất chấp những bất ổn trong khu vực và toàn cầu, ngành vẫn là trụ cột quan trọng của nền kinh tế, đạt được những kết quả toàn diện. Một trong những thách thức lớn hiện nay, ông lưu ý, là mức thuế quan tương hỗ 20% của Mỹ áp dụng đối với nhiều mặt hàng nông, lâm, thủy sản. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng lưu ý rằng trong bối cảnh các quốc gia đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giá lương thực biến động, chính sách thuế quan của Mỹ đặt ra những thách thức nhưng cũng mang lại cơ hội nếu Việt Nam kịp thời thích ứng. Bà nhấn mạnh cần duy trì đà tăng trưởng tại các thị trường lớn, đồng thời khai thác tiềm năng của Liên minh Châu Âu; đánh giá tác động và đề xuất các biện pháp ứng phó với thuế quan của Mỹ; đồng thời thúc đẩy các thị trường mới, phối hợp với các hoạt động cấp cao và nỗ lực liên ngành giữa các Bộ Ngoại giao, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường.

Ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (AFT), cho biết Bộ Công Thương đang đẩy mạnh các nỗ lực chống buôn lậu, gian lận thương mại và xuất xứ, đồng thời tăng cường các biện pháp phòng vệ thương mại và đàm phán tiếp cận thị trường với các đối tác mới như khu vực vùng Vịnh, thị trường Halal và Ai Cập để mở rộng cơ hội xuất khẩu cho nông sản Việt Nam.

Ông Bùi Bá Bổng, Chủ tịch Hiệp hội Lúa gạo Việt Nam (VIETRISA), đã giới thiệu dự án “Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh tại Đồng bằng sông Cửu Long”. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng việc phát triển vùng nguyên liệu đòi hỏi sự tham gia của nông dân thông qua các hợp tác xã, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và hệ thống khuyến nông. Ông Bổng đề xuất tổ chức Festival Lúa gạo Quốc tế lần thứ hai vào năm 2026, đồng thời đề xuất nâng cấp thành sự kiện thương mại toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc ký kết hợp đồng và tạo điều kiện cho nông dân học hỏi các mô hình sản xuất tiên tiến. Các báo cáo trình bày tại sự kiện cho thấy, trong khi nhiều nước xuất khẩu gạo sụt giảm về khối lượng xuất khẩu, xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng 3,1% về khối lượng mặc dù giá giảm 19%. Năm 2025, dự kiến ​​xuất khẩu gạo đạt khoảng 8,8 triệu tấn, duy trì vị thế là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới. Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu thủy sản kỳ vọng đạt 6,22 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã vạch ra các ưu tiên chính - duy trì các thị trường truyền thống, đồng thời mở rộng sang các thị trường mới, thúc đẩy sản xuất giá trị gia tăng thông qua chế biến sâu, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường cơ chế tài chính và logistics, đẩy nhanh đàm phán với Mỹ, thúc đẩy sản phẩm giá trị cao, phát triển vùng nguyên liệu được chứng nhận quốc tế và ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất và đóng gói. Ông Thắng cho biết, với sự lãnh đạo quyết liệt của Đảng và Chính phủ, cùng sự phối hợp tích cực giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, việc đạt được mục tiêu xuất khẩu 65 tỷ USD vào năm 2025 là hoàn toàn có thể thực hiện được.

Theo VNA