Lệnh cấm xuất khẩu lúa mỳ gây bất ngờ của Ấn Độ đã khiến nhiều nhà giao dịch tăng mạnh thu mua và đặt những đơn hàng bất thường với thời hạn giao hàng dài hơn, lo ngại rằng nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới có thể hạn chế xuất khẩu gạo trong thời gian tới, theo 4 nhà xuất khẩu cho hay.

Trong 2 tuần qua, các nhà giao dịch đã ký các hợp đồng xuất khẩu tới 1 triệu tấn gạo từ tháng 6 tới tháng 9 và mở các vận đơn nhanh chóng ngay sau khi ký hợp đồng để đảm bảo lượng đã ký sẽ được giao ngay cả khi Ấn Độ hạn chế xuất khẩu. Các đơn hàng giao sau này được ký ngoài 9,6 triệu tấn gạo đã được giao từ Ấn Độ cho các đối tác quốc tế từ đầu năm đến nay – tương đương mức xuất khẩu cao kỷ lục trong năm 2021 – và có thể giảm nguồn ngũ cốc khả dụng xuất khẩu cho các khách hàng khác trong những tháng sắp tới do các lịch trình bốc hàng đã kín. “Các nhà giao dịch đã phải đặt trước tới 3 – 4 tháng các lịch bốc hàng và tất cả đều mở mã LCs để đảm bảo tính liên tục của hoạt động kinh doanh”, theo giám đốc điều hành Satyam Balajee – công ty xuất khẩu gạo lớn nhất Ấn Độ. Thông thường, các nhà giao dịch ký các hợp đồng cho tháng này hoặc tháng kế tiếp. Các hoạt động thu mua gạo ráo riết từ Ấn Độ cũng có thể làm giảm nhu cầu gạo từ Việt Nam và Thái Lan – lần lượt là các nước xuất khẩu gạo lớn thứ 2 và thứ 3 thế giới, vốn đang nỗ lực cạnh tranh về giá.

Dữ liệu xuất khẩu gạo Ấn Độ từ năm 2019

Lệnh cấm lúa mỳ

Tháng trước, Ấn Độ ban lệnh cấm xuất khẩu lúa mỳ - một động thái gây ngạc nhiên, chỉ vài ngày sau khi nước này tuyên bố mục tiêu xuất khẩu cao kỷ lục trong năm nay. Ấn Độ không phải là nước xuaatkshaaru lúa mỳ hàng đầu thế giới nhưng là nước xuất khẩu đường lớn thứ 2 thế giới sau Brazil.

Các lệnh hạn chế xuất khẩu dẫn tới nghi ngờ rằng Ấn Độ tiến tới hạn chế xuất khẩu gạo, mặc dù các nhà chức trách cho biết Ấn Độ không có kế hoạch cấm xuất khẩu do có đủ dự trữ gạ và giá gạo nội địa đang thấp hơn giá sàn trợ cấp mà chính phủ đặt ra. Lệnh cấm xuất khẩu lúa mỳ của nước này đã khiến một lượng lớn loại ngũ cốc này bị kẹt tại các cảng do chính phủ chỉ cho phép các hợp đồng có LC được xuất hàng. “Thông thường mọi người mở LCs khi đặt được tàu. Thời điểm này, họ mở LCs cho tất cả các hợp đồng gạo bị treo để trong trường hợp có lệnh cấm xuất khẩu thì ít nhất các lô đã ký hợp đồng vẫn sẽ được giao hàng”, ông Agarwal cho hay.

Ấn Độ chiếm hơn 40% thương mại gạo toàn cầu.

Lợi thế giá

Những khách hàng quốc tế đang tìm kiếm nguồn gạo Ấn Độ bởi gạo Ấn Độ rẻ hơn nhiều so với các đối thủ, theo ông B.V. Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo toàn Ấn. Giá gạo Ấn 5% tấm chào bán ở mức 330 – 340 USD/tấn (FOB), thấp hơn nhiều so với mức giá 455 – 460 USD/tấn từ Thái Lan và 420 – 425 USD/tấn từ Việt Nam. Thái Lan và Việt Nam không thể cạnh tranh với Ấn Độ và họ đang nỗ lực tìm cách trợ giá, theo chính phủ Thái Lan.

Giá gạo Ấn Độ thấp hơn nhiều so với giá xuất khẩu từ Đông Nam Á trong 2 năm qua

Nếu Ấn Độ hạn chế xuất khẩu, giá gạo có thể tăng mạnh, theo một nhà giao dịch tại New Dehli cho hay. “Giá gạo Ấn Độ thâp shown tới 30% so với các nước xuất khẩu khác. Những người mua thu nhập thấp tại châu Á và châu Phi buộc phải trả giá quá cao nếu Ấn Độ hạn chế xuất khẩu. Đó là lý do vì sao thị trường đang ồ ạt giao dịch gạo Ấn Độ”, nhà giao dịch này cho hay. Bangladesh, Trung Quốc, Benin, Cameroon, Nepal, Senegal và Togo là những khách hàng mua gạo thường lớn nhất của Ấn Độ, trong khi Iran và Saudi Arabia là những khách hàng chính cho loại gạo basmati cao cấp.

Top các nhà xuất khẩu – nhập khẩu gạo

Trong năm 2021, xuất khẩu gạo Ấn Độ đạt mức kỷ lục 21,5 triệu tấn, so với tổng cộng kim ngạch xuất khẩu chỉ ở mức 12,4 triệu tấn từ Việt Nam và Thái Lan. Các nước nhập khẩu lớn tranh mua gạo Ấn Độ sau những tin đồn về lệnh cấm lưu thông do không có lựa chọn nào có thể thay thế nguồn cung gạo từ Ấn Độ, theo một nhà giao dịch tại Mumbai cho hay.

Theo Reuters