Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ đang nhận được hàng loạt yêu cầu giao hàng sớm các lô gạo basmati sau khi chính phủ nước này ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng thường (non-basmati) để hạ nhiệt giá gạo nội địa.

Nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới này gây bất ngờ cho những người mua khi ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng thường (non-basmati) sau khi giá bán lẻ gạo trên thị trường nội địa tăng tới 3% trong 1 tháng sau khi mùa mưa tới muộn nhưng khốc liệt gây thiệt hại nghiêm trọng cho mùa màng. “Khách hàng đang yêu cầu giao hàng sớm do lo ngại có khả năng chính phủ ban hành lệnh hạn chế xuất khẩu gạo basmati”, theo Atul Garg, giám đốc điều hành GRM Overseas, một công ty xuất khẩu gạo basmati hàng đầu. Người mua thường ký các hợp đồng dài hạn với đảm bảo giao hàng một lượng cố định hàng tháng. Tuy nhiên, một số người mua hiện đnag yêu cầu giao hàng trong tháng 8 với lượng hàng thường để giao trong cả tháng 9 và tháng 10.

Trong năm tài khoán 2022/23, xuất khẩu gạo basmati của Ấn Độ đạt khoảng 4,5 triệu tấn; với Saudi Arabia, Iran, Iraq, UAE, Yemen và Mỹ nằm trong top các thị trường xuất khẩu. Trong khi đó, đối với gạo trắng thường non-basmati mà Ấn Độ đã cấm xuất khẩu, các thị trường chính là Senegal, Benin, Togo, Bangladesh, và Cote d'Ivoire. Ấn Độ chưa bao giờ cấm xuất khẩu gạo basmati nhưng đã từng áp thuế xuất khẩu vào năm 2008. “Chúng tôi đảm bảo với người mua rằng không có khả năng chính phủ ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo basmati nhưng một số người mua vẫn lo ngại do những quyết định gần đây của chính phủ”, theo một nhà xuất khẩu khác tại New Delhi cho hay. Ấn Độ đã cấm xuất khẩu lúa mỳ trong một động thái gây ngạc nhiên vào năm 2022 và sau đó áp các lệnh hạn chế xuất khẩu đường và gạo. Gạo basmati chủ yếu sản xuất tại các bang miền bắc Punjab, Haryana, Uttar Pradesh, và Himachal Pradesh, nơi hứng chịu lượng mưa cực lớn hồi đầu năm nay. Nhưng diện tích trồng lúa gạo basmati tăng trong năm 2023 và sản lượng gạo có thể tăng so với năm 2022, theo Vijay Setia, một nhà xuất khẩu. “Nhiều nông dân tại Uttar Pradesh đang chuyển từ trồng lúa gạo thường non-basmati sang lúa gạo basmati do giá cao hơn”.

Ấn Độ nên loại gạo cao cấp khỏi chính sách cấm xuất khẩu

Theo khuyến nghị từ một tổ chức giao dịch gạo hàng đầu, Ấn Độ nên cho phép xuất khẩu 1 triệu tấn gạo non-basmati cao cấp, được nhiều khách hàng ưa chuộng và đang gặp khó khăn trong đảm bảo nguồn cung sau khi Ấn Độ ban hành lệnh cấm. Nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giơi snafy đã gây bất ngờ cho khách hàng khi ban hành lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati vào ngày 20/7 khi giá gạo nội địa tăng 3% chỉ trong 1 tháng sau khi mùa mưa tới muộn nhưng khốc liệt gây thiệt hại nặng nề.

Lệnh cấm này đã châm ngòi cho bùng nổ nhập khẩu tại nhiều nước từ Mỹ tới Canada và Úc – hàng ngàn người Ấn Độ ở nước ngoài đang đổ xô tới các cửa hàng thực phẩm và chuỗi bán lẻ để tích trữ gạo, khiến các cửa hàng phải áp dụng hạn ngạch mua của mỗi khách hàng.

Giá gạo sonamasuri, loại gạo chủ yếu sản xuất tại miền nam Ấn Độ và được nhiều người miền nam Ấn Độ ở nước ngoài đổ xô đi mua gây ra tình trạng giá tăng, sau lệnh cấm, theo Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ. Chính phủ nên đặt giá sàn cố định gạo sonamasuri ở 1.000 USD/tấn và phân bổ hạn ngạch 1 triệu tấn cho xuất khẩu hàng năm, theo Hiệp hội đề xuất.

Theo Reuters