Nông dân Trung Quốc đang gánh chịu thua lỗ kéo dài do chi phí TACN tăng vọt và nhu cầu thịt lợn yếu; do đó, họ đang chuyển sang các loại ngũ cốc chất lượng thấp hơn so với bột đậu tương và thậm chí bán tháo tài sản để tồn tại.

Tuy nhiên, khó khăn trong ngành chăn nuôi lợn của Trung Quốc có thể kéo dài cho tới năm 2023, theo một số nhà phân tích, làm xói mòn thu nhập trong nền kinh tế nông thôn Trung Quốc và có thể làm giảm nhập khẩu đậu tương cũng như nhập khẩu thịt tại nước nhập khẩu thịt lớn nhất thế giới trong năm thứ 2 liên tiếp. Giao đoạn thua lỗ này diễn ra sau khi nhiều nông dân đạt lợi nhuận khổng lồ sau khi dịch tả lợn phá hủy hoạt động chăn nuôi lợn 3 năm trước, làm giảm sản lượng thịt lợn và đẩy giá thịt lợn lên mức cao kỷ lục.

Nhưng sau đó do tái thiết quá nhanh hoạt động chăn nuôi lợn, các nhà sản xuất đối mặt với tình rạng nhu cầu thịt giảm do các đợt bùng phát COVID-19 liên tiếp làm đóng cửa ngành nhà hàng. Hiện sau nhiều tháng hứng chịu thua lỗ, nông dân lại đối mặt với chi phí tăng vọt khi giá ngũ cốc leo tháng sau cuộc tấn công của Nga vào Ukraine. Thua lỗ trung bình 480 NDT/lợn hơi, tương đương 75,42 USD/lợn hơi trong tuần này – là mức thua lỗ tồi tệ nhất trong lịch sử, theo hãng tư vấn tại Thượng Hải JC Intelligence Co Ltd (JCI). Các nhà phân tích cho biết thua lỗ xảy ra ở khắp các phân khúc của các nhà sản xuất, từ tập đoàn lớn cho tới các tiểu nông.

Giá bán lợn hơi hiện trung bình ở mức khoảng 12 NDT/kg, bằng một nửa so với cùng kỳ năm ngoái nhưng chi phí ở phần lớn các nhà sản xuất lớn đều đang ở trên mức 16 NDT/kg. “Họ không có nhiều lựa chọn. Nếu không có tiền thì phải ngừng lại. Nếu vẫn còn ít tiền thì tiếp tục và chờ cơ hội mới”, theo một nông dân tại tỉnh Hồ Nam có quy mô chăn nuôi vài ngàn con lợn cho biết.

Lợi nhuận của nông dân chăn nuôi lợn tại tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc

“Duy trì chăm sóc”

TACN chiếm tới 2/3 chi phí chăn nuôi lợn, ngành chăn nuôi lợn Trung Quốc đang giảm tiêu thụ bột đậu tương giàu protein và thy thế bằng ngô chất lượng tốt nhất nhưng rẻ hơn và thường có chất lượng thấp hơn. “Tại một số trang trại, lợn tăng trọng chậm nên vẫn cần phải duy trì chế độ chăm sóc”, theo Jan Cortenbach, giám đốc kỹ thuật tại Wellhope-DeHeus, liên doanh giữa một trong những nhà sản xuất TACN lớn nhất và một doanh nghiệp Hà Lan.

Giá bột đậu tương tương lai tăng vọt 15% trong tháng vừa qua lên mức cao kỷ lục 4.428 NDT/tấn do xuất khẩu thấp hơn kỳ vọng từ nước xuất khẩu đậu tương lớn nhất thế giới là Brazil. Giá bột đậu tương giao ngay thậm chí còn vượt mức 5.000 NDT/tấn. Ngô cũng đang ở mức giá rất cao. “Bộ phận nghiên cứu dinh dưỡng của chúng tôi đang nỗ lực tạo ra các công thức tốt nhất với ít bột đậu tương và ngô nhất có thể. Chúng tôi đang thu mua gạo, cám gạo, bột dừa, bột hạt hướng dương, gạo tấm, về cơ bản là bất cứ thứ gì rẻ hơn và sẵn có hơn”, theo một nhà quản lý tại một trang trại sản xuất giống với gần 100.000 lợn nái tại miền nam Trung Quốc cho biết. Mặc dù công ty vẫn còn dự trữ bột đậu tương đủ cho 6 tháng nhưng đang cố gắng dùng ít nhất có thể để kéo dài thời gian sử dụng.

Ngày càng khó khăn

Trong khi chính phủ Trung Quốc kêu gọi nông dân giảm lợn nái, quy mô đàn lợn nái hiện ở mức 42,9 triệu con, lớn hơn 5% so với mức cần thiết, theo dữ liệu chính phủ, cho thấy nguồn cung dư thừa trong năm 2022, theo Rosa Wang, nhà phân tích tại JCI. Mặc dù các nông dân chăn nuôi nhỏ có thể tỉa bớt đàn sau khi thua lỗ kéo dài, các nhà sản xuất lớn kém linh động hơn. Sau khi mở rộng mạnh trong 2 năm qua, các nhà sản xuất lớn nay sở hữu thị phần lớn hơn nhiều nên họ không sẵn sàng từ bỏ.

Guangdong Wens Foodstuff vẫn tiếp tục mở rộng quy mô chăn nuôi, trong khi New Hope Liuhe cho rằng sản lượng sẽ tăng mạnh sau khi cải thiện hiệu quả tại các trang trại, theo một đại diện công ty cho hay hồi đầu năm. Dù vậy, một số buộc phải bán tài sản để tăng luồng tiền mặt, trong khi các doanh nghiệp nhà nước tại địa phương đang hỗ trợ công ty cung cấp giống lớn thứ 2 Trung Quốc là Jiangxi Zhengbang. Chính phủ, lo ngại về bất cứ khả năng thiếu hụt thịt gây ra bởi tình trạng thua lỗ kéo dài trong cộng đồng nông dân chăn nuôi lợn, đang kêu gọi ngân hàng tăng tín dụng cho ngành này.

Với đại dịch COVID-19 đang ở tình trạng tồi tệ nhất trong vòng 2 năm qua, tiêu dùng yếu sẽ tiếp tục gây áp lực lên giá tại Trung Quốc, theo Rabobank. Wens ước tính giá cả chỉ có thể phục hồi vào quý 4. Nhưng nhiều người cho rằng sẽ chưa thể có lời cho tới năm 2023. “Biên lợi nhuận âm có thể kéo dài do nhu cầu vẫn chưa quay trở lại bình thường”, theo Rabobank.

Theo Reuters