Trung Quốc đã công bố mức thuế đối với hơn 2,6 tỷ USD hàng nông sản và thực phẩm của Canada vào 8/3, nhằm trả đũa mức thuế mà Ottawa áp dụng vào tháng 10 và mở ra một mặt trận mới trong chiến tranh thương mại chủ yếu do các mối đe dọa áp thuế của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Các khoản thuế, được Bộ thương mại công bố và dự kiến ​​có hiệu lực vào ngày 20/3, tương đương với mức thuế nhập khẩu 100% và 25% mà Canada áp dụng đối với xe điện và các sản phẩm thép và nhôm do Trung Quốc sản xuất cách đây hơn bốn tháng. Bằng cách loại trừ cải dầu, còn được gọi là hạt cải dầu, và là một trong những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Canada sang quốc gia nhập khẩu nông sản số 1 thế giới trước khi Trung Quốc điều tra về hành vi bán phá giá vào năm ngoái, Bắc Kinh có thể đang giữ cánh cửa mở cho các cuộc đàm phán thương mại. Nhưng các nhà phân tích cho biết, mức thuế này cũng đóng vai trò như một lời cảnh báo, khi chính quyền Trump đã ra hiệu rằng họ có thể nới lỏng mức thuế nhập khẩu 25% mà Nhà Trắng đang đe dọa Canada và Mexico nếu họ áp dụng mức thuế bổ sung 20% ​​mà ông đã áp dụng đối với hàng hóa Trung Quốc liên quan đến dòng chảy fentanyl. "Các biện pháp của Canada vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới, cấu thành một hành vi bảo hộ điển hình và là các biện pháp phân biệt đối xử gây tổn hại nghiêm trọng đến các quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc", Bộ thương mại cho biết trong một tuyên bố.

Trung Quốc sẽ áp dụng mức thuế 100% đối với hơn 1 tỷ USD dầu hạt cải, bánh dầu và đậu nhập khẩu từ Canada, và mức thuế 25% đối với 1,6 tỷ USD các sản phẩm thủy sản và thịt lợn của Canada. "Thời điểm này có thể đóng vai trò như một lời cảnh báo", Dan Wang, giám đốc Trung Quốc tại Eurasia Group ở Singapore cho biết. "Bằng cách tấn công ngay bây giờ, Trung Quốc nhắc nhở Canada về cái giá phải trả khi liên kết quá chặt chẽ với chính sách thương mại của Hoa Kỳ". "Phản ứng chậm trễ của Trung Quốc (đối với mức thuế tháng 10 của Ottawa) có thể phản ánh cả hạn chế về năng lực và tín hiệu chiến lược", bà nói thêm. "Bộ thương mại đang căng thẳng, phải xoay xở với các tranh chấp thương mại với Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu". "Canada, một ưu tiên thấp hơn, đã phải chờ đến lượt mình".

Đại sứ quán Canada tại Bắc Kinh đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters. Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết vào tháng 8 rằng Ottawa đang áp dụng các khoản thuế để chống lại cái mà ông gọi là chính sách do nhà nước chỉ đạo cố ý của Trung Quốc về tình trạng dư thừa công suất, theo sau sự dẫn đầu của Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, cả hai đều đã áp dụng thuế nhập khẩu đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất. Để đáp trả, vào tháng 9, Trung Quốc đã mở một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với hàng nhập khẩu cải dầu của Canada. Theo Hội đồng cải dầu Canada, hơn một nửa lượng cải dầu xuất khẩu của Canada là sang Trung Quốc và thương mại này trị giá 3,7 tỷ USD vào năm 2023. "Cuộc điều tra về cải dầu của Canada vẫn đang diễn ra. Việc cải dầu không được đưa vào danh sách thuế quan lần này cũng có thể là một động thái để lại chỗ cho các cuộc đàm phán", Rosa Wang, một nhà phân tích của công ty tư vấn nông nghiệp JCI cho biết.

Bắc Kinh cũng có thể hy vọng rằng một sự thay đổi trong chính phủ ở Ottawa sẽ khiến họ dễ chịu hơn. Cuộc bầu cử quốc gia tiếp theo của Canada phải được tổ chức vào ngày 20/10. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ hai của Canada, kém xa Hoa Kỳ. Canada đã xuất khẩu hàng hóa trị giá 47 tỷ USD sang nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vào năm 2024, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc. "Thành thật mà nói, tôi không hiểu tại sao họ lại làm điều này", Even Pay, nhà phân tích nông nghiệp tại Trivium China cho biết. "Tôi hy vọng Bắc Kinh sẽ sử dụng cuộc bầu cử và thay đổi nhà lãnh đạo như một cơ hội để thiết lập lại quan hệ như họ đã làm với Úc", bà nói thêm. Vào năm 2020, Trung Quốc đã áp dụng một loạt thuế quan, lệnh cấm và các hạn chế khác đối với các mặt hàng xuất khẩu chính của Úc, bao gồm lúa mạch, rượu vang, thịt bò, than, tôm hùm và gỗ để trả đũa việc Canberra kêu gọi điều tra nguồn gốc COVID. Bắc Kinh không dỡ bỏ lệnh cấm cho đến năm 2023, một năm sau khi Thủ tướng Úc Anthony Albanese lật đổ Scott Morrison, người đã kêu gọi điều tra.

Theo Reuters