Việc xuất khẩu tăng mạnh trong 7 tháng đầu năm nay cho thấy chất lượng rau quả Việt Nam đã được cải thiện, đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt hơn 3,8 tỷ đô la trong bảy tháng đầu năm 2024, tăng 23,4% so với cùng kỳ năm 2023. Riêng tháng 7, giá trị xuất khẩu rau quả tăng vọt 18% so với cùng kỳ lên 477 triệu đô la. Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, từ đầu năm 2024, nhu cầu thị trường tăng mạnh đã thúc đẩy giá trị xuất khẩu rau quả tăng cao. Sự tăng trưởng mạnh mẽ về xuất khẩu cho thấy chất lượng rau quả Việt Nam đã được cải thiện, đáp ứng được yêu cầu của các thị trường xuất khẩu.

Trong khi đó, nhập khẩu trái cây của Việt Nam cũng tăng mạnh. Trong bảy tháng đầu năm, cả nước đã chi hơn 1,2 tỷ đô la để nhập khẩu trái cây, tăng 12,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá trị nhập khẩu này đạt khoảng 200 triệu đô la trong tháng 7. Trong bảy tháng, trái cây nhập khẩu chủ yếu đến từ Trung Quốc (397 triệu đô la, tăng 27%), Mỹ (206 triệu đô la, tăng 14%) và Úc (57 triệu đô la, tăng 76,6%). Theo hiệp hội, Việt Nam cũng nhập khẩu một lượng lớn trái cây từ các nước khác, như Hàn Quốc, Nhật Bản và Thái Lan. Các sản phẩm nhập khẩu với số lượng lớn trong bảy tháng đều là trái cây ôn đới, bao gồm táo, lê, lựu, nho và mận, bên cạnh rau quả. Hiệp hội cho biết Việt Nam chỉ nhập khẩu các sản phẩm mà thị trường trong nước không có hoặc có rất ít nguồn cung. Tuy nhiên, ngành rau quả của Việt Nam vẫn đạt được thặng dư thương mại gần 2,6 tỷ USD trong bảy tháng đầu năm 2024.

Đông Á - thị trường xuất khẩu lớn 

Đáng chú ý, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết, trong cơ cấu xuất khẩu, các nước Đông Bắc Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản chiếm 80% giá trị xuất khẩu. 20% còn lại đến từ châu Âu, Mỹ, Úc và Trung Đông. Hai quốc gia là Trung Quốc và Hàn Quốc có kim ngạch xuất khẩu cao nhất. Trong đó, Trung Quốc là thị trường dẫn đầu, chiếm 64% tổng giá trị xuất khẩu với 2,1 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước. Thị trường xuất khẩu rau quả lớn thứ hai của Việt Nam là Hàn Quốc, với giá trị xuất khẩu sang thị trường này trong bảy tháng đầu năm là 164 triệu USD, tăng 57,9% so với cùng kỳ năm 2023. Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu thanh long, xoài và bưởi của Việt Nam.

Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của xuất khẩu rau quả Việt Nam, với giá trị khoảng 157 triệu đô la, tăng 32,4% so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy vẫn còn nhiều tiềm năng cho các nước xuất khẩu rau quả, trong đó có Việt Nam. Trong khi đó, Việt Nam đã xuất khẩu thanh long, xoài và nhãn sang Nhật Bản. Hai nước đang đàm phán để xuất khẩu bưởi của Việt Nam sang Nhật Bản trong tương lai. "Trong tương lai, Đông Bắc Á sẽ là thị trường chiến lược của rau quả Việt Nam", ông Nguyên cho biết.

Trung Quốc là thị trường đông dân, có nhu cầu cao về rau quả và cũng là khách hàng truyền thống của nhiều loại trái cây Việt Nam. Trong khi đó, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng là những quốc gia đông dân, có thu nhập cao và có nhu cầu lớn về nông sản, trái cây chất lượng. Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc là thành viên của Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Đây là hiệp định thương mại tự do giữa các nước ASEAN với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc và New Zealand, có hiệu lực từ ngày 01/01/2022, quy định xóa bỏ thuế quan đối với 90% sản phẩm trong vòng 20 năm. Khi xuất khẩu sang các thị trường này, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ được hưởng lợi về thuế quan mà còn được giảm chi phí vận chuyển, logistics và vẫn giữ được chất lượng nông sản so với việc vận chuyển đến các thị trường xa như EU và Hoa Kỳ. "Tham gia RCEP, thuế nhập khẩu giảm, các nước sẽ dựng lên các rào cản kỹ thuật. Những rào cản đó buộc các doanh nghiệp xuất khẩu trái cây phải thường xuyên cập nhật các quy định xuất khẩu của các nước Đông Bắc Á để kịp thời ứng phó", ông Nguyên cho biết.

Cơ hội mới cho dừa tươi

Trong 7 tháng đầu năm 2024, sầu riêng vẫn là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong ngành trái cây, với kim ngạch khoảng 1,7 tỷ USD. Tuy nhiên, ông Nguyên cho biết do sầu riêng đang trái mùa nên kim ngạch xuất khẩu rau quả trong tháng 7 thấp hơn so với các tháng trước. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, Việt Nam đã cho phép xuất khẩu chính ngạch 11 loại trái cây, rau quả sang Trung Quốc, bao gồm dưa hấu, măng cụt, sầu riêng, chuối tươi, khoai lang, thanh long, chôm chôm, xoài, vải, nhãn và mít.

Hiện tại, hai nước đang hoàn tất mọi thủ tục để sớm ký kết Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch đối với dừa tươi, mở ra triển vọng xuất khẩu cho trái cây Việt Nam. Ông Trần Văn Đức, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư dừa Bến Tre cho biết, Trung Quốc sẽ là thị trường rất lớn cho dừa Việt Nam với nhu cầu 2,6 tỷ quả dừa tươi và 1,5 tỷ quả dừa để chế biến mỗi năm. Với thời gian vận chuyển ngắn, chi phí thấp, dừa Việt Nam sẽ có sức cạnh tranh cao. Hiện nay, sản lượng dừa của Trung Quốc chỉ đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu tiêu dùng trong nước. Do đó, ông Nguyên dự đoán nếu nghị định thư được ký kết và các doanh nghiệp trong nước khai thác được lợi thế từ nghị định thư này, ngành dừa Việt Nam có thể thu về thêm 300 triệu USD từ thị trường Trung Quốc.

Theo VNS