Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang hợp tác tìm ra những giải pháp khả thi để nắm bắt mọi cơ hội từ nhu cầu gạo, trái cây và rau quả toàn cầu ngày càng tăng nhằm mở rộng xuất khẩu một cách bền vững.

Theo ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, xuất khẩu gạo Việt Nam ước đạt 2,3 tỷ USD từ xuất khẩu 3,6 triệu tấn gạo trong 5 tháng đầu năm 2024, tăng 11% về lượng và 34% về giá trị. Ông Nam cho biết mọi con mắt đều đổ dồn vào Ấn Độ và liệu nước này có dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo hiện tại hay không. Nếu lệnh cấm được giữ nguyên trong tháng 9, sẽ có cơ hội đáng kể để Việt Nam tăng xuất khẩu nhằm đáp ứng nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng. Sản lượng gạo từ ​​các nước khác đang sụt giảm do tác động của biến đổi khí hậu, nắng nóng và hạn hán. Tuy nhiên, các nhà xuất khẩu gạo của Việt Nam đang cạnh tranh với nhau, giảm giá và ông Ngọc kêu gọi Bộ Công Thương tìm giải pháp cho sự cạnh tranh không lành mạnh, gợi ý rằng có thể áp dụng giá sàn cho gạo xuất khẩu.

Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp, ước tính năm nay có thể xuất khẩu khoảng 7,6 triệu tấn gạo. Bộ Nông nghiệp cho biết, tổng sản lượng rau quả ước đạt 13,5 triệu tấn, tăng 3,4% so với năm 2023. Trước lo ngại việc thu hoạch và trồng một số loại trái cây đang tăng nhanh mà không tuân thủ luật quy hoạch, chẳng hạn như sầu riêng. rằng việc kiểm tra đang được tăng cường tại các khu vực trồng trọt và cơ sở đóng gói được cấp mã số để đảm bảo tuân thủ các quy trình đã ký kết. Ngoài ra, các tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật đang được xây dựng nhằm chuẩn hóa quy trình nuôi trồng. Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, các thị trường nhập khẩu đang đặt ra tiêu chuẩn cao về chất lượng sản phẩm nên người sản xuất phải chú ý đến nhu cầu thị trường và đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu. Ngành rau quả cũng cần thiết lập chuỗi giá trị để kiểm soát chất lượng và nguồn cung hướng tới phát triển bền vững, ông Bình cho biết.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, liên kết giữa các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam còn yếu và về xúc tiến thương mại, doanh nghiệp vẫn đang tự đi một mình. Ông Hoan cho rằng, các hiệp hội đóng vai trò quan trọng trong việc giúp nông dân, nhà sản xuất, nhà xuất khẩu có được thông tin thị trường, tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do cũng như quảng bá thương hiệu. Bộ Công Thương cho rằng, xuất khẩu nông sản sẽ tiếp tục gặp thách thức. Nhu cầu nhập khẩu gạo, trái cây và rau quả toàn cầu ngày càng tăng do nguồn cung ở nhiều nước bị gián đoạn do xung đột địa chính trị và chiến tranh thương mại, mang lại cơ hội đáng kể cho Việt Nam. Tuy nhiên, Bộ cho biết, trọng tâm phải là cải thiện chất lượng sản phẩm để đáp ứng yêu cầu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên kêu gọi Bộ Nông nghiệp tăng cường tái cơ cấu ngành lúa gạo, rau quả theo hướng nâng cao chất lượng và hiệu quả. Điều quan trọng là phải đảm bảo đúng quy hoạch và tăng cường ứng dụng công nghệ trong sản xuất, thu hoạch, chế biến, bảo quản. Cần tập trung xây dựng tiêu chuẩn sản xuất, chế biến, chất lượng phù hợp với yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế nhằm nâng cao sức cạnh tranh và giá trị nông sản Việt Nam, khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế và mở rộng thị phần tại các thị trường tiềm năng.

Cải thiện chất lượng rất quan trọng đối với nông sản

Theo Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản quốc gia, việc nâng cao chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn lao động và môi trường là rất quan trọng đối với nông sản. Bà Phạm Thị Lâm Phương, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đang gặp khó khăn do nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn giảm. Ngoài ra, người tiêu dùng ngày càng quan tâm nhiều hơn đến không chỉ nguồn gốc, chất lượng mà còn cả các tiêu chuẩn lao động và môi trường. Bà cho biết, cạnh tranh xuất khẩu nông sản cũng ngày càng gia tăng khi một số nước tăng cường tham gia các hiệp định thương mại tự do.

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết, Cục đang đàm phán để mở cửa thị trường dừa tươi, sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc. Công việc đang được tiếp tục hoàn thiện đối với dự thảo Nghị định thư cho mít. Mít là sản phẩm truyền thống được xuất khẩu chính ngạch nhưng phải ký kết nghị định thư theo lộ trình tiêu chuẩn hóa đã thống nhất với Cục Hải quan Trung Quốc. Tiếp theo là nhãn, vải và chôm chôm.

Đối với dược liệu, Trung Quốc đã gửi dự thảo Nghị định thư và đang tiến hành xem xét để ký kết. Tại Mỹ, thị trường sẽ được mở cửa cho chanh leo, sau dừa. Cục Bảo vệ thực vật đang đề xuất Hoa Kỳ cho phép áp dụng các biện pháp xử lý đã được các nước công nhận như xử lý lạnh đối với nhãn, xử lý bằng hơi nóng đối với xoài và thanh long và xử lý Methyl Bromide đối với vải thiều. Ông Hiếu cho biết, việc mở cửa thị trường bưởi sang Nhật Bản là khó khăn nhất vì việc này đòi hỏi quá trình thử nghiệm có thể mất khoảng một năm mới hoàn thành. Đàm phán cũng gặp khó khăn từ việc thay đổi chính sách và tiêu chuẩn khắt khe hơn của thị trường nhập khẩu, cùng với xu hướng áp dụng hàng rào phi thuế quan ngày càng tăng đối với nông sản. Ông Hiếu cũng bày tỏ lo ngại về sản phẩm có tiềm năng xuất khẩu và khả năng đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu của các nhà sản xuất, xuất khẩu trong nước.

Các thị trường nhập khẩu cũng có yêu cầu cao đối với sản phẩm thủy sản, chẳng hạn như EU, ông Đặng Văn Vĩnh từ Cục Quản lý chất lượng nông lâm – thủy sản quốc gia cho biết. Theo Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông Lâm – Thủy sản Quốc gia Nguyễn Như Tiệp cho biết, bên cạnh các thị trường truyền thống cần mở rộng sang các thị trường tiềm năng, thị trường ngách. Ông cho biết thị trường nội địa với khoảng 100 triệu dân cũng có tiềm năng mạnh mẽ. Về lâu dài, cơ sở dữ liệu thông tin thị trường sẽ được phát triển để cung cấp các phân tích về quy mô, nhu cầu và xu hướng thị trường làm cơ sở phát triển sản phẩm.

Xuất khẩu nông sản 5 tháng đầu năm 2024 tăng trưởng mạnh

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đã tăng 21% trong 5 tháng đầu năm nay lên ước tính 24,14 tỷ USD. Bộ cho biết lĩnh vực này đã ghi nhận thặng dư thương mại 6,53 tỷ USD trong giai đoạn này.

Riêng xuất khẩu nông sản đã tăng 27,7% so với cùng kỳ lên 13,11 tỷ USD. Xuất khẩu lâm sản tăng 22,7% lên 6,58 tỷ USD. Xuất khẩu thủy sản tăng 3,6% và xuất khẩu chăn nuôi tăng 5,6%. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực đạt mức tăng trưởng đáng kể. Gỗ và sản phẩm gỗ tăng 23,6%, xuất khẩu cà phê 44,1%, gạo 38,2%, hạt điều 19,3% và trái cây và rau quả 28,1%. Giá xuất khẩu một số mặt hàng cũng nhích lên. Giá gạo đã tăng 20,5% lên 638 USD/tấn. Giá cà phê đã tăng 49,9% lên 3.482 USD/tấn và giá hạt tiêu tăng 39,3% lên 4.308 USD/tấn. Xuất khẩu sang các thị trường lớn đã tăng lên trong giai đoạn này. Các lô hàng đến châu Á đã tăng 17,5%, sang châu Mỹ 23,1% và tới châu Âu 39,4%. Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản vẫn là những thị trường nhập khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng lần lượt là 23,9%, 8,6% và 6,6%. Chỉ tính riêng tháng 5, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đã đạt 5,06 tỷ USD, tăng 11,2% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu nông nghiệp đã cải thiện 14,3%, lâm nghiệp tăng 17,9% và chăn nuôi tăng 10,2%, trong khi xuất khẩu thủy sản giảm 3,5%.

Theo VNS