Có những dấu hiệu cho thấy gạo là hàng hóa sốt giá tiếp theo. Việt Nam – với sản lượng gạo 28 triệu tấn – có thể vừa đảm bảo an ninh lương thực, vừa nắm lấy cơ hội thúc đẩy xuất khẩu.

Chỉ số giá thực phẩm FAO cho thấy giá thực phẩm toàn cầu đã tăng tới 75% so với giai đoạn trước đại dịch. Giá gạo thế giới tăng tháng thứ 5 liên tiếp và vọt lên mức cao nhất trong 12 tháng vào tháng 5/2022. Giá nhiều thực phẩm, từ lúa mỳ tới các loại ngũ cốc thô, thịt tới dầu thực vật đều tăng phi mã do hàng loạt nguyên nhân, bao gồm giá phân bón và nhiên liệu liên tục tăng, cùng với cuộc xung đột Nga – Ukraine tác động mạnh lên chuỗi cung ứng. Các lệnh cấm xuất khẩu thực phẩm và gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng từ một số nước, như Ấn Độ - cấm xuất khẩu lúa mỳ, Ukraine – cấm xuất khẩu lúa mỳ, yến mạch và đường), và Indonesia – cấm xuất khẩu dầu cọ, cũng đẩy giá tăng.

Trong điều kiện như vậy, gạo được dự báo là sản phẩm sốt giá tiếp theo trên thị trường thế giới. Kinh tế gia trưởng của Nomura Bank Sonal Varma cho rằng nên theo dõi giá gạo trong thời gian tới do giá lúa mỳ tăng có thể khuyến khích người tiêu dùng mua gạo thay thế, dẫn tới mức tiêu dùng tăng và tồn kho giảm. Ngày 6/6, Reuters dẫn từ các nguồn tin cho hay các nhà giao dịch gạo đã tăng giá mua gạo Ấn Độ trong 2 tuần liên tiếp sau khi nước này đột ngột thông báo cấm xuất khẩu lúa mỳ. Động thái này có thể đẩy giá gạo Ấn Độ trên thị trường nội địa tăng. David Laborde, chuyên gia nghiên cứu tại International Food Policy Research Institute, thị trường lo lắng Ấn Độ có thể áp lệnh cấm xuất khẩu gạo như đối với lúa mỳ và đường. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Ấn Độ và Trung Quốc là hai nước sản xuất gạo lớn nhât thế giới, chiếm 50% tổng sản lượng. Việt Nam và Thái Lan lần lượt đứng thứ 5 và thứ 6 trong bảng xếp hạng.

Tổng cục Hải quan Việt Nam cho hay trong tháng 5/2022, xuất khẩu gạo của việt Nam đạt 710.371 tấn, trị giá 347,1 triệu USD – mức cao nhất trong vòng 1 năm qua, tăng 13,5% về lượng và 2,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2021. Tới cuối tháng 5/2022, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt 2,77 triệu tấn, trị giá 1,35 tỷ USD, giá xuất khẩu gạo trung bình đạt 489 USD/tấn. Gạo là một trong 9 nhóm nông sản có doanh thu xuất khẩu trên 1 tỷ USD trong những tháng đầu năm 2022. The ông Nguyễn Như Cường, cục trưởng Cục Trồng trọt thuộc Bộ NNPTNT, diện tích trồng lúa của Việt Nam đạt 7,3 triệu ha và sản lượng 26 – 28 triệu tấn, đủ để đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu 6 – 7 triệu tấn gạo. “Sản xuất lúa gạo diễn ra thuận lợi. Nếu có bất cứ hiện tượng khó lường nào như các rủi ro thiên tai, chúng ta luôn có thể đảm bảo an ninh lương thực”, ông Cường khẳng định. Theo ông Cường, Việt Nam là nước sản xuất gạo lớn và kiểm soát nguồn cung tốt, giá gạo nội địa sẽ không tăng mạnh như thị trường thực phẩm thế giới. Liên quan đến xuất khẩu gạo, ông Cường cho rằng nếu Ấn Độ hạn chế xuất khẩu, nguồn cung gạo thế giới chắc chắn bị ảnh hưởng và giá gạo có thể điều chỉnh nên Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để thúc đẩy xuất khẩu với mức giá cao hơn.

Trên thị trường thế giới, giá gạo Việt Nam ổn định và có xu hướng tăng. Giá gạo Việt 5% tấm đang bán ở mức 423 USD/tấn, trong khi giá gạo 25% tấm có giá 403 USD/tấn, và giá gạo tấm 100% là 378 USD/tấn. Theo ông Nguyễn Quốc Toản, cục trưởng Cục Chế biến Nông sản và Phát triển Thị trường, xuất khẩu gạo đang bùng nổ do nhu cầu từ Trung Quốc, Bangladesh, Iran và Sri Lanka tăng mạnh. Đồng thời, xuất khẩu sang EU dự báo tăng trong năm 2022 nhờ EVFTA. Bộ Công thương ước tính xuất khẩu gạo sẽ đạt ohwn 6,4 triệu tấn trong năm 2022, tăng 200.000 – 300.000 tấn so với năm 2021.

Theo VNS