Khó để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục xuất khẩu gạo ổn định sang Philippines với lượng lớn trước các chính sách mới của nước này. Bộ Công thương vừa thông báo Philippines có kế hoạch thắt chặt kiểm soát nhập khẩu gạo để đảm bảo vệ sinh thực phẩm.

Philippines là nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới, đồng thời là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam. Năm 2019, Philippines nhập khẩu 2,9 triệu tấn gạo, bao gồm 2,132 triệu tấn từ Việt Nam với trị giá 885 triệu USD, tương đương 73,4% tổng kim ngạch nhập khẩu gạo của nước này. Trong năm 2020, Philippines có kế hoạch nhập khẩu 2,5 triệu tấn gạo.

Trong tháng 6/2020, xuất khẩu gạo Việt Nam sang Philippines đạt 87.828 tấn, trị giá 42,768 triệu USD, giảm 44,62% về lượng và 34,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019. Các con số này đưa tổng kim ngạch xuất khẩu gạo Việt Nam sang Philippines trong nửa đầu năm 2020 đạt 1,376 triệu tấn, trị giá 634,26 triệu USD, tăng 12,89% về lượng và 30,06% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019.

Ông Trần Tuấn Kiệt, phó tổng giám đốc công ty XNK và Thương mại Dung Nam, cảnh báo rằng các hàng rào kỹ thuật mà chính phủ Philippines đặt ra sẽ là rào cản lớn cho Việt Nam, mặc dù người tiêu dùng nước này ưa chuộng gạo Việt Nam. Ông Kiệt cho biết các rào cản kỹ thuật mà Philippines đặt ra gần như giống hoàn toàn các yêu cầu mà Trung Quốc đặt ra và gây khó cho doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục xuất khẩu gạo sang Philippines với lượng lớn. “Các yêu cầu của Philippines về cơ bản chỉ có các doanh nghiệp lớn mới đáp ứng được và các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ gặp khó”, ông Kiệt cho hay.

Philippines ban đầu có kế hoạch gửi các nhà chức trách tới Việt nam để kiểm tra hoạt động sản xuất gạo hồi đầu năm nhưng sau đó phải hoãn kế hoạch này do COVID-19. Có nhiều khả năng Philippines sẽ nối gót Trung Quốc và chỉ cấp giấy phép xuất khẩu cho các doanh nghiệp có các nhà máy chế biến đáp ứng các yêu cầu vệ sinh thực phẩm.

Một nhà phân tích thị trường gạo cho rằng quyết định áp các rào cản kỹ thuật lên nhập khẩu gạo sẽ gây khó cho các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam. Malaysia hay Indonesia không áp đặt bất cứ yêu cầu vệ sinh thực phẩm nào lên nhập khẩu gạo. Có khả năng chính phủ Philippines đặt ra các rào cản để hạn chế lượng nhập khẩu và bảo vệ sản xuất nội địa. Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo nội địa của nước này không thể đáp ứng nhu cầu trong nước và giá gạo sản xuất nội địa của Philippines cao hơn nhiều so với gạo nhập khẩu từ Việt Nam. Quyết định này sẽ tác động lên tài chính của các tác nhân liên quan. Phlippines hiện vẫn rất thiếu gạo và sẽ không tìm được các nguồn cung khác có thể cung cấp loại gạo được người dân ưa chuộng với giá cả cạnh tranh như gạo Việt Nam, các nhà phân tích nhận định.

Theo VNS