Người Trung Quốc đang ngày càng ưa chuộng thứ quả nồng mùi, đầy gai nhọn và nhu cầu đang tăng vọt. Trong bối cảnh đó, Malaysia cũng muốn chen chân vào thị trường béo bở này. Theo dữ liệu của FAO, giá trị nhập khẩu sầu riêng tươi của Trung Quốc tăng trung bình 26%/năm trong thập kỷ qua, đạt 1,1 tỷ USD vào năm 2016.

Thái Lan hiện là nhà cung cấp thống trị thị trường sầu riêng Trung Quốc, nhưng các chính trị gia Malaysia đang vận động ngoại giao để mở rộng tiếp cận thị trường ra ngoài khuôn khổ thị trường trái cây đông lạnh. Lễ hội sầu riêng Malaysia tại Nam Ninh, tỉnh miền nam Trung Quốc, hồi đầu tháng này đã có khoảng 165.000 người xếp hàng để thử loại sầu riêng cao cấp Musang King của Malaysia. “Một số người nói rằng ở Trung Quốc, hiện có hai thứ mà mọi người sẽ xếp hàng: iPhone X và sầu riêng Malaysia”, Bộ trưởng Nông nghiệp và các ngành liên quan đến nông nghiệp của Malaysia Ahmad Shabery Cheek tuyên bố tại lễ hội sầu riêng tại Pahang, bang lớn nhất của Malaysia và có những người hâm mộ món sầu riêng ở tận miền trung Trung Quốc.

Trên khắp Malaysia, nơi sầu riêng được mệnh danh là “Vua của các loại trái cây”, những vườn cây ăn quả đang ghi nhận mức tăng vọt lượng du khách Trung Quốc muốn thử loại trái cây vốn thường bị cấm khỏi các khách sạn, sân bay và trên các phương tiện công cộng do mùi quá nồng.

Sầu riêng thường gây nên những nỗi yêu ghét rất rõ ràng. Những tín đồ sầu riêng thì mô tả thứ thịt sầu riêng màu vàng như món bánh trứng béo ngậy như bơ. Những người ghét sầu riêng thì luôn than phiền về mùi như hành thối hoặc như bít tất bẩn.

Tại Trung Quốc, người tiêu dùng đang hứng thú với nhiều loại thực phẩm khác nhau, bao gồm trái cây nhiệt đới, theo phân tích của Loris Lo, nhà phân tích thực phẩm và đồ uống kiêm nghiên cứu thị trường tại Mintel (Thượng Hải). Sầu riêng đang được sử dụng làm nguyên liệu trong sữa chua và bánh quy, tới cà phê và pizza.

Sầu riêng và các sản phẩm từ sầu riêng đang là một trong những mặt hàng được tìm mua nhiều nhất trên trang thương mại điện tử Alibaba.com của Trung Quốc, theo thông tin từ thứ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Malaysia Ahmad Maslan.

Ngoài rìa thị trường

45.500 nông dân trồng sầu riêng của Malaysia hiện đang đứng ngoài rìa phân khúc thị trường sầu riêng tươi, nguyên quả của Trung Quốc và chỉ xuất khẩu sầu riêng sấy. Nguyên nhân chính là do nông dân Malaysia thường chờ cho tới khi quả chín cây và rụng xuống đất, chứ không trèo lên cây để thu hoạch sớm.

Rủi ro bụi bẩn và vật hại trong sầu riêng nguyên quả đang cản trở Trung Quốc chấp nhận sản phẩm này từ Malaysia, nhưng các cuộc đàm phán với các nhà chức trách Trung Quốc có thể dẫn tới việc nước này chấp nhận nhập khẩu sầu riêng nguyên quả từ Malaysia trong vòng 1 năm, theo Bộ trưởng Nông nghiệp Ahmad Shabery cho biết. Bộ cũng đang tập huấn cho nông dân cách dùng lưới và dây chão để thu hoạch loại trái cây có thể nặng tới 2kg trước khi trái rụng.

Hương vị khác biệt

“Chúng tôi thực sự ky vọng rằng sầu riêng nguyên quả Malaysia sẽ sớm có mặt tại Trug Quốc”, theo Churan Qiang, 35 tuổi, đã đi từ tỉnh Thiểm Tây của Trung Quốc tới dự sự kiện 2 ngày tại Pahang, bang sản xuất sầu riêng lớn nhất Malaysia “Có rất nhiều sầu riêng Thái Lan tại Trung Quốc nhưng hương vị sầu riêng Malaysia hoàn toàn khác biệt, đặc trưng nhất là Musang King”.

Một quả sầu riêng thường có khoảng 5 múi hoặc phần thịt vàng. Tại Trung Quốc, mỗi múi có giá khoảng 100 NDT, tương đương 15 USD, theo Qiang, hiện có kế hoạch mua khoảng 5.000 NDT sản phẩm sầu riêng Malaysia để mang về nước.

Đây chính là hình thức du lịch mà Bộ trưởng Vận tải Liow Tiong Lai muốn thu hút tới Bentong. Chính phủ có kế hoạch phát triển một khu vực trung tâm du lịch sầu riêng.

Tình hình sẽ thuận lợi nếu giá sầu riêng tăng nhờ nhu cầu tại Trung Quốc, nông dân hưởng lợi và kinh tế tiếp tục tăng trưởng, Nhưng vẫn nhiều ý kiến cho rằng giá sầu riêng đã trở nên quá đắt khi tăng mạnh trong những năm gần đây. Một số người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng sầu riêng tìm kiếm sầu riêng chất lượng cao nhất, nhưng cũng rất nhiều người tìm kiếm nguồn sầu riêng giá rẻ trực tiếp từ vườn và bỏ qua trung gian thị trường.

Sở hữu một trang trại sầu riêng tại Malaysia không chỉ là một khoản đầu tư sinh lời mà còn là dấu hiệu của uy tín, theo Jayson Tê, một đại lý môi giới đất nông nghiệp tại Pahang nhận định. Những người mua từ Trung Quốc được khuyến khích bởi triển vọng này nên đang mời bạn bè và gia đình tới các trang trại sầu riêng của họ.

Cơ hội đầu tư

“Giá sầu riêng liên tục tăng và đây chính là một cơ hội đầu tư. Dĩ nhiên, họ đều là những người ưa thích sầu riêng". Phụ thuộc vào vị trí và khả năng tiếp cận, một trang trại có tuổi cây 6 năm có giá khoảng 98.000 USD/ha, với những vườn có tuổi cây từ 10-12 tuổi, giá ít nhất sẽ tăng gấp đôi. Trồng sầu riêng là hoạt động sản xuất kinh doanh béo bở. Các nhà vườn có thể thu về khoảng hơn 24.000 USD/ha hàng năm, so với chỉ 7.300 – 9.800 USD/ha dầu cọ.

Dù vậy, các nhà kinh doanh vẫn có nhiều lo ngại khi dấn thân vào lĩnh vực này do sầu riêng là loại cây ăn trái khó trồng, theo Teo Chor Boo, một nhà nông học tại Applied Agricultural Resources Sdn, chuyên tư vấn nông dân về quản lý mùa vụ. Quy trình phát triển vườn rất manh mún, cây sầu riêng dễ mắc bệnh và nhạy cảm với sự thay đổi của độ ẩm đất và dinh dưỡng.

Eddie Yong, hiện đang có vườn 400 gốc sầu riêng Musang King, cho biết hoạt động sản xuất đang rất thuận lợi. Rất nhiều khách hàng của ông đến từ Singapore. Gần đây, ông Yong đã từ chối lời đề nghị trị giá 1,2 triệu USD của một nhà đầu tư Trung Quốc cho vườn sầu riêng rộng 4ha của ông. “Họ đã chào giá tốt cho tôi nhưng tôi không muốn bán. Đây là cuộc đời tôi, niềm đam mê của tôi”.