Chỉ còn vài tuần nữa là đến vụ gieo trồng mùa xuân ở cả hai bên biên giới, nông dân Canada và Mỹ, vốn đã phải đối mặt với giá ngũ cốc thấp, đang chuẩn bị cho một đòn giáng kinh tế khác: hóa đơn phân bón thậm chí còn tăng mạnh trong bối cảnh chiến tranh thương mại ở Bắc Mỹ. Một số chi phí cung cấp nông nghiệp đã tăng mạnh do căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Canada. Sau khi đe dọa áp thuế trong nhiều tháng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành mức thuế 25% đối với hầu hết các sản phẩm của Canada vào ngày 4/3 trước khi tuyên bố hoãn một tháng đối với một số hàng hóa, bao gồm cả phân bón, vào thứ 6/3. Canada cho biết vào thứ Năm rằng họ sẽ hoãn đợt thuế trả đũa thứ hai theo kế hoạch cho đến ngày 2/4.

Nhiều nông dân Mỹ cần bổ sung kali vào đất của họ, vì vậy họ sử dụng phân kali - phần lớn có nguồn gốc từ tỉnh Saskatchewan của Canada. Ngược lại, nông dân Canada thường cần bổ sung phốt pho vào đất của họ, vì vậy họ mua phốt phát - phần lớn có nguồn gốc từ Florida. Người nông dân Saskatchewan Scott Hepworth, người đã phải trả giá cao cho phân bón phosphate của Mỹ mà ông sử dụng để giúp các cánh đồng cải dầu và lúa mì của mình phát triển mạnh, hiện lo ngại giá có thể tăng cao hơn nữa do chiến tranh thương mại. "Khi nào thì điều này sẽ kết thúc? Tình hình sẽ tồi tệ đến mức nào?" Hepworth nói, khi ông tụ họp với những người nông dân khác tại Hội nghị Cây trồng Canada vào ngày 5/3.

Phân bón là chi phí đầu vào lớn nhất của hầu hết nông dân. Năm 2024, Bộ Nông nghiệp Mỹ ước tính rằng 22% tổng chi phí sản xuất ngô đến từ phân bón, bao gồm chi phí nhân công, máy móc và chi phí chung. Giá kali đã tăng từ 303 USD/tấn ngắn vào ngày 3/1 lên 348 USD/tấn vào ngày 28/2 trước khi áp dụng thuế quan. "Giá phân kali vẫn vững giữa bối cảnh hỗn loạn (và) lo sợ về thuế quan", nhà phân tích phân bón Josh Linville của StoneX cho biết. "Các yếu tố cơ bản mạnh mẽ khiến giá kali tăng, nhưng chính nỗi lo về thuế quan cuối cùng đã tác động". Các nhà phân tích cho biết giá phốt phát khó lường hơn nhưng đã tăng vọt, các nhà phân tích cho biết, kể từ khi bão tấn công các mỏ và cơ sở sản xuất sản phẩm ở Florida. Giá phân bón ở Canada có thể tăng nếu Canada áp dụng thêm thuế quan trả đũa.

Chi phí phân bón tăng

Mỹ nhập khẩu 90% lượng kali mà nông dân sử dụng, trong đó 80% lượng nhập khẩu đến từ Canada lân cận và không thể thay thế bằng sản xuất trong nước. "Việc áp dụng toàn bộ mức thuế 25% có thể làm tăng giá hơn 100 USD/tấn đối với nguồn cung (kali) có nguồn gốc từ Canada", một phân tích ngày 4/2 của một nhóm từ Đại học Illinois và Đại học bang Ohio cho biết. Nông dân chỉ kiếm được tiền từ sự chênh lệch giữa số tiền họ trả để trồng một vụ mùa và số tiền họ có thể bán được, vì vậy việc tăng chi phí thêm 100 USD/tấn sẽ là một đòn giáng mạnh vào thu nhập của nông dân.

Mặc dù Canada không phải là nhà cung cấp kali duy nhất cho Mỹ, nhưng đây là nhà cung cấp gần nhất. Nga và Belarus là những nước lớn khác, nhưng họ đã bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến ở Ukraine, với các lệnh trừng phạt và lệnh cấm cảng làm tổn hại đến khả năng xuất khẩu sản phẩm của các quốc gia này. Canada nhập khẩu phốt phát từ Mỹ, trong khi các nguồn khác như Morocco lại xa xôi và khó tiếp nhận sản phẩm. Nếu Canada áp thuế đối với phốt phát của Mỹ, điều đó sẽ làm tăng giá cho các nhà nhập khẩu và nông dân Canada. Một số nhà phân tích cho biết các công ty phân bón từ Canada đã nhanh chóng cung cấp kali cho các nhà bán buôn của Mỹ trước khi áp thuế, vì vậy nông dân Mỹ sẽ có đủ nguồn cung để trồng trọt vào đầu mùa xuân. Nhưng họ sẽ phải trả cho các nhà bán lẻ mức giá cao hơn. Nhà phân tích Mark Milam của ICIS, một công ty phân tích hàng hóa, cho biết: "Ngành phân bón đã biết điều này sẽ xảy ra kể từ tháng 11, vì vậy họ đã chuẩn bị sẵn sàng và bây giờ họ chỉ đang chuẩn bị để xem điều này diễn ra như thế nào". Một giám đốc điều hành của một công ty phân bón đã cảnh báo rằng nông dân Mỹ nên chuẩn bị cho giá phân bón tăng tới 25%. "Chúng tôi tin rằng chi phí thuế quan sẽ được chuyển sang cho người nông dân Mỹ", Ken Seitz, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Nutrien, phát biểu tại Hội nghị kim loại, khai khoáng và khoáng sản quan trọng toàn cầu của BMO vào ngày 25/2.

Theo Reuters