Trong nửa đầu năm 2019, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc giảm do các nhà chức trách Trung Quốc tăng cường kiểm tra, cạnh tranh tăng từ nguồn cung tôm Ấn Độ và Ecuador, và đồng NDT giảm giá mạnh.

Trong 6 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu thủy sản từ Việt Nam sang Trung Quốc đạt 572 triệu USD, giảm 2,3% so với cùng kỳ năm 2018; trong đó, giá trị xuất khẩu tôm đạt 233,5 triệu USD, giảm 4,9% và giá trị xuất khẩu cá tra đạt 254,3 triệu USD, tăng 1,2%, theo số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất – chế biến thủy sản Việt Nam (VASEP) công bố ngày 8/8. Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng trên là động thái thắt chặt tuyến thương mại biên giới từ Việt Nam và tăng cường các cơ chế thanh tra kiểm soát các sản phẩm xuất khẩu theo đường chính ngạch, VASEP cho hay.

Các nhà chức trách Trung Quốc và Việt Nam đã đồng thuận rằng xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc phải được sản xuất bởi các công ty có chứng nhận của Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản (NAFIQAD), theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Bộ NNPTNT). Các nhà xuất khẩu thủy sản Việt Nam phải trình chứng nhận của NAFIQAD cho các lô hàng của họ.

Các nhà chức trách hải quan Trung Quốc cũng yêu cầu rằng thủy sản từ Việt Nam phải thuộc danh sách 120 loài được phê chuẩn xuất khẩu sang Trung Quốc. Các nhà xuất khẩu cũng phải trình báo các chứng nhận kiểm dịch, chứng nhận xuất xứ và thông tin đóng gói bằng cả tiếng Anh và tiếng Trung. Nhiều nhà xuất khẩu thủy sản Việt Nam không nhận thức đầy đủ các yêu cầu cập nhật trên và nhiều lô hàng thủy sản bị trả về.

VASEP cho biết các nhà xuất khẩu mực khô từ Việt Nam đặc biệt chịu thiệt hại nặng do trong 2 tháng qua, họ không thể xuất khẩu sang Trung Quốc bởi mực không được phép xuất khẩu qua kênh chính ngạch sang Trung Quốc.

Ngay cả các nhà xuất khẩu được phép xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc cũng gặp nhiều khó khăn. Tôm Việt Nam đối mặt với cạnh tranh khốc liệt từ Ấn Độ và Ecuador – vốn là các nước trước đây tái xuất sang Trung Quốc từ Việt Nam, theo VASEP cho hay.

Tốc độ mất giá của đồng NDT so với đồng USD so với VNĐ so với USD cũng góp phần gây ra nhiều khó khăn cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam bởi diễn biến tỷ giá này khiến thủy sản Việt Nam trở nên đắt đỏ hơn trên thị trường Trung Quốc. Trong khi đó, Ấn Độ giành được lợi thế trước Việt Nam trên thị trường tôm do chi phí sản xuất thấp hơn. Đồng Rupee Ấn Độ cũng trải qua đợt giảm giá mạnh so với đồng USD với tốc độ gần như tương đương đồng NDT trong những tháng gần đây. Hiện Ecuador và Ấn Độ là các nước xuất khẩu tôm dẫn đầu sang thị trường Trung Quốc trong khi Việt Nam chỉ xếp thứ 6.