Vào ngày 19/8/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký thỏa thuận về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm để xuất khẩu sầu riêng đông lạnh Việt Nam sang Trung Quốc. Sáu tháng sau, mặc dù 7 công ty đã có đủ điều kiện xuất khẩu và 25 công ty khác đã nộp đơn, Việt Nam vẫn chưa xuất khẩu một lô nào. Những lý do đằng sau sự chậm trễ này rất đáng để tìm hiểu.

Tiềm năng thị trường đầy hứa hẹn

Theo quan điểm thị trường, xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc mang lại tiềm năng to lớn cho Việt Nam. Trung Quốc là nước nhập khẩu và tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới, và nhu cầu đang không ngừng tăng lên. Sầu riêng đông lạnh, nổi tiếng vì sự tiện lợi và thời hạn sử dụng dài, ngày càng được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng. Theo ước tính, xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc có thể mang lại giá trị lên tới 500 triệu USD mỗi năm cho Việt Nam.

Thách thức cản trở tiến trình xuất khẩu

Mặc dù có triển vọng lạc quan như vậy, nhưng cho đến nay vẫn có một số thách thức cản trở xuất khẩu sầu riêng đông lạnh của Việt Nam. Đầu tiên, nhiều nhà xuất khẩu vẫn chưa muốn cố gắng tuân thủ các yêu cầu. Mặc dù một số công ty Việt Nam đã đảm bảo đủ điều kiện xuất khẩu, nhưng họ vẫn thận trọng khi thực sự xuất khẩu sang Trung Quốc. Một mối quan tâm lớn là các tiêu chuẩn kiểm tra nghiêm ngặt của Trung Quốc, đặc biệt là về mức dư lượng hóa chất.

Tổng giám đốc Công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Toàn Thắng cho biết công ty của ông dự kiến ​​sẽ xuất khẩu lô sầu riêng đông lạnh đầu tiên vào cuối tháng 5. Tuy nhiên, nhiều nhà xuất khẩu lo ngại rằng việc không đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch thực vật của Trung Quốc có thể khiến các lô hàng bị từ chối và có thể dẫn đến đình chỉ. Với mỗi lô hàng có giá trị từ 7–8 tỷ đồng Việt Nam (274.000–313.000 USD) — gấp ba đến bốn lần so với sầu riêng tươi — bất kỳ sự từ chối nào cũng có thể dẫn đến tổn thất tài chính đáng kể. Thứ hai, các tiêu chuẩn của ngành và các vấn đề về quy định đã tạo ra thêm nhiều nút thắt cổ chai. Mặc dù Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam đã cung cấp đào tạo và hướng dẫn về các tiêu chuẩn xuất khẩu sầu riêng đông lạnh, nhưng việc thực hiện vẫn còn nhiều thách thức. Các công ty xuất khẩu, cơ sở đóng gói và đồn điền phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về xử lý, lưu trữ và vận chuyển sầu riêng đông lạnh, đặt ra yêu cầu cao đối với công nghệ và thiết bị chuỗi lạnh của Việt Nam. Do đó, khoản đầu tư cần thiết cho các cơ sở xuất khẩu sầu riêng đông lạnh cao hơn khoảng năm lần so với xuất khẩu sầu riêng tươi.

Nỗ lực của Chính phủ nhằm thúc đẩy xuất khẩu

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam đã tuyên bố rằng Chính phủ đang nỗ lực hết sức để thúc đẩy xuất khẩu sầu riêng đông lạnh vào năm 2025, bao gồm:

• Tăng cường giám sát đồn điền: Tăng cường giám sát các đồn điền sầu riêng, quản lý việc sử dụng thuốc trừ sâu và cải thiện chất lượng trái cây. 
• Đầu tư vào công nghệ chuỗi lạnh: Tăng cường nghiên cứu và đầu tư vào công nghệ và thiết bị làm lạnh để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt của Trung Quốc.
• Tăng cường hợp tác với các cơ quan chức năng Trung Quốc: Tham gia thảo luận tích cực với các cơ quan quản lý của Trung Quốc để tạo điều kiện thuận lợi cho các quy trình thương mại diễn ra suôn sẻ hơn.

Mặc dù ngành sầu riêng đông lạnh của Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều rào cản đáng kể, nhưng các nỗ lực đang được tiến hành để vượt qua những thách thức này, mở đường cho tiềm năng xuất khẩu quy mô lớn trong tương lai gần.

Theo Produce Report