Hệ thống chứng từ khai thác và truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) là ứng dụng, hay app, để giám sát và đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong việc chứng nhận nguồn gốc thủy sản nội địa đáp ứng yêu cầu của Ủy ban châu Âu (EC). Truy xuất nguồn gốc điện tử đối với sản phẩm thủy sản giúp cải thiện số liệu thống kê, truy xuất nguồn gốc đối với thủy sản do tàu cá đánh bắt, tạo điều kiện thuận lợi và nâng cao hiệu quả cho ngư dân và doanh nghiệp.

Ông Vũ Duyên Hải, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết, việc triển khai hệ thống phần mềm eCDT giúp các cơ quan quản lý tốt hơn đội tàu và sản lượng cập cảng tại từng địa phương, ngay cả khi các tàu đó cập cảng và dỡ hàng tại các cảng địa phương khác. Đồng thời, cũng giúp tăng trách nhiệm của ngư dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện các quy định pháp luật về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). "Với hệ thống này, ngư dân, ban quản lý cảng cá, biên phòng, chi cục thủy sản và doanh nghiệp xuất khẩu có thể tiết kiệm chi phí sản xuất, nguồn lực để thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật", ông Hải cho biết.

Theo Chi cục Thủy sản, các tỉnh, thành phố ven biển đã triển khai hệ thống eCDT tại 80 cảng cá, điểm lên tàu cá. Chi cục Thủy sản đã cấp tài khoản cho 5 đơn vị tham gia hệ thống liên quan đến chuỗi khai thác - chế biến - xuất khẩu thủy sản, bao gồm ngư dân, Ban quản lý cảng cá, Biên phòng, Chi cục Thủy sản và doanh nghiệp xuất khẩu. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tổ chức hướng dẫn, tập huấn cho ngư dân sử dụng phần mềm. Các tỉnh, thành phố ven biển bố trí lực lượng, trang thiết bị tại các cảng cá để hỗ trợ ngư dân ra vào cảng. Trưởng Ban quản lý cảng cá Hòn Rớ, tỉnh Khánh Hòa Nguyễn Văn Ba cho biết, ứng dụng công nghệ số trong quản lý nghề cá là xu thế tất yếu. “Khi sử dụng tốt ứng dụng, các đơn vị quản lý sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian, công sức, chi phí, đặc biệt là tính minh bạch về nguồn gốc sản phẩm thủy sản”, ông Ba cho biết.

Trong tương lai, phần mềm cũng sẽ thay thế nhật ký giấy bằng nhật ký điện tử. Các thủ tục xuất nhập cảnh tại cảng cũng sẽ được tích hợp vào phần mềm, giúp tăng hiệu quả quản lý của các cơ quan chức năng. Khi sử dụng ứng dụng eCDT, ngư dân sẽ thấy rất nhanh chóng và tiện lợi, không cần mang theo giấy tờ hay ra cảng làm thủ tục khi xuất cảnh/nhập cảnh. Trong tương lai, ứng dụng cũng sẽ thay thế cách ghi chép nhật ký giấy hiện nay trong điều kiện khó khăn do gió, sóng biển, hạn chế khả năng xảy ra sai sót và nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ các cơ quan quản lý khi xảy ra sự cố trên biển.

Trong tương lai, phần mềm cũng sẽ thay thế nhật ký giấy bằng nhật ký điện tử. Các thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh tại cảng cũng sẽ được tích hợp vào phần mềm, giúp tăng hiệu quả quản lý của cơ quan chức năng. Khi sử dụng ứng dụng eCDT, ngư dân sẽ thấy rất nhanh chóng và tiện lợi, không cần phải mang theo giấy tờ hay ra cảng làm thủ tục khi làm thủ tục xuất cảnh/nhập cảnh. Trong tương lai, ứng dụng cũng sẽ thay thế cách ghi nhật ký giấy hiện nay trong điều kiện biển có sóng gió, hạn chế khả năng xảy ra sai sót và nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ các cơ quan quản lý khi xảy ra sự cố trên biển.

Các đơn vị quản lý sẽ có thể tiến hành kiểm tra tốt hơn đối với tàu cá ra vào cảng. Việc sử dụng ứng dụng cũng sẽ hỗ trợ quá trình giám sát sản lượng tại cảng, tăng độ tin cậy và minh bạch, loại bỏ sai sót trong việc giám sát tàu cá ra vào cảng, cấp giấy chứng nhận xuất xứ cho các sản phẩm thủy sản. Việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực xóa cảnh báo "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu và nâng cao hiệu quả quản lý ngành thủy sản.

Tuy nhiên, theo Cục Thủy sản, quá trình triển khai vẫn còn một số khó khăn, hạn chế như triển khai hệ thống chậm, thiếu đồng bộ. Phần mềm mới triển khai đã gây một số khó khăn cho ngư dân khi lần đầu tiếp cận ứng dụng và sử dụng trên điện thoại. Ngư dân cần được hướng dẫn, đào tạo thêm để sử dụng ứng dụng thuận tiện hơn khi ra khơi. Hiện nay, phần mềm vẫn đang trong quá trình thử nghiệm nên sẽ tiếp tục được hoàn thiện để sử dụng dễ dàng, thuận tiện nhất có thể. Để triển khai hệ thống hiệu quả, cần bổ sung cơ chế pháp lý tại địa phương, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin tại các cảng cá, tăng cường đào tạo, truyền thông, đồng thời có biện pháp nghiêm ngặt để thực thi việc tuân thủ quy định đối với các tổ chức, cá nhân. Cục Thủy sản cần phối hợp với các địa phương đẩy mạnh hơn nữa việc triển khai hệ thống eCDT và công tác truyền thông, đào tạo để ngư dân có thể tiếp cận, sử dụng phần mềm một cách thuận tiện, ông Hải cho biết thêm./.

Kiên Giang chuyển biến tích cực trong đấu tranh chống khai thác IUU

Tỉnh Kiên Giang đã có chuyển biến tích cực trong đấu tranh chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Theo Ban chỉ đạo phòng, chống khai thác IUU của tỉnh, từ tháng 8 đến tháng 11 năm 2024, không có tàu cá địa phương nào vi phạm vùng biển nước ngoài.

Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, cho biết tỉnh đã có những biện pháp quyết liệt để nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, nâng cao nhận thức của người dân, tăng cường quản lý và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về khai thác IUU. Nhờ đó, số lượng tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài đã giảm đáng kể. Ông Toàn cho biết, tỉnh đặc biệt quyết tâm thực hiện hiệu quả 4 khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) và chỉ đạo của Trung ương về phòng, chống khai thác IUU.

Trong bảy năm qua, toàn hệ thống chính trị của tỉnh đã vào cuộc đấu tranh chống khai thác IUU với quyết tâm và nỗ lực cao. Nhiều giải pháp đồng bộ đã được triển khai, trong đó có việc thành lập các đội truyền thông, ban chỉ đạo chống khai thác IUU của tỉnh, Chi cục Kiểm ngư tăng cường thực thi pháp luật trên biển, ngăn chặn vi phạm pháp luật, giữ vững an ninh trật tự, bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã có công văn kêu gọi ngư dân, doanh nghiệp tích cực tham gia đấu tranh chống khai thác IUU.

Đại tá Huỳnh Văn Đông, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Bộ đội Biên phòng Kiên Giang nhấn mạnh, đấu tranh chống khai thác IUU là nhiệm vụ chính trị quan trọng của lực lượng. Bộ đội Biên phòng đã xây dựng các nghị quyết chuyên đề, triển khai các kế hoạch liên quan đến phòng ngừa, kiểm soát khai thác IUU, đồng thời phát động phong trào thi đua, động viên toàn thể cán bộ, chiến sĩ tích cực tham gia các hoạt động truyền thông, tuần tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện, xử lý tình trạng khai thác IUU.

Hiện nay, tất cả các tàu cá trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đều đã được trang bị thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS). Các tàu thuyền hoạt động trên biển được giám sát liên tục để kịp thời thông báo cho thuyền trưởng, chủ tàu khi có sự cố mất kết nối. Tỉnh cũng đã hỗ trợ tàu thuyền nộp phí dịch vụ giám sát vệ tinh cho 22.350 tàu cá, với số tiền hơn 3,8 tỷ đồng (150.000 USD). Tất cả các tàu cá trên địa bàn tỉnh đã đăng ký, cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu tàu cá quốc gia Vnfishbase. Từ đầu năm đến nay, đã điều tra, xử lý 19 vụ việc liên quan đến 24 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, xử lý 304 vụ vi phạm liên quan đến VMS. Tổng cộng đã xử lý 597 vụ vi phạm quy định về nghề cá trên biển liên quan đến 638 tàu cá, đưa ra xét xử 2 vụ, khởi tố hình sự 15 vụ./.

Theo VNS