Xuất khẩu thủy sản Việt Nam tăng vọt nhưng rào cản thương mại đe dọa tăng trưởng

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã có sự phục hồi mạnh mẽ trong quý đầu tiên của năm 2025, đạt doanh thu 2,45 tỷ USD, tăng 26% so với cùng kỳ năm 2024, theo bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP). Chỉ riêng tháng 3/2025, giá trị xuất khẩu đã tăng lên gần 889 triệu USD, phản ánh mức tăng gần 20%, cho thấy đà tăng trưởng liên tục mặc dù có sự chậm lại nhẹ so với hai tháng trước đó.

Tôm và cá tra dẫn đầu xu hướng

Xuất khẩu tôm vẫn là động lực chính, tạo ra 931,6 triệu USD trong quý đầu tiên, tăng 35,7%, trong đó tháng 3 đóng góp 327 triệu USD (tăng 20,4%). Sự gia tăng này được thúc đẩy bởi nhu cầu mạnh mẽ từ các thị trường chính, bao gồm Trung Quốc (sau Tết Nguyên đán), Mỹ và Liên minh châu Âu, nơi các hiệp định thương mại như EVFTA đang góp phần tăng cường tiếp cận thị trường. Xuất khẩu cá tra cũng đóng một vai trò quan trọng, đạt 465 triệu USD trong quý đầu tiên (tăng 13%) và 181 triệu USD vào tháng 3 (tăng 16,1%). Giá nguyên liệu thô ổn định và tập trung vào các sản phẩm có giá trị gia tăng đã hỗ trợ tăng trưởng của các ngành này. Tuy nhiên, tăng trưởng của cá tra cho thấy tốc độ thấp hơn một chút so với tôm, một phần là do nhu cầu thị trường biến động trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và áp lực chống bán phá giá tại Mỹ. Trong khi xuất khẩu tôm của Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng mạnh, thì phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Ecuador và Ấn Độ, những nước có lợi thế về giá cả và quy mô sản xuất.

Tăng trưởng xuất khẩu của cua và động vật thân mềm chậm lại

Ngành cua và động vật thân mềm đã chứng kiến ​​sự tăng trưởng xuất khẩu đáng kể, với kim ngạch xuất khẩu cua đạt 86,4 triệu USD trong quý 1 (tăng 66%) nhờ nhu cầu Tết Nguyên đán tại Trung Quốc. Kim ngạch xuất khẩu động vật thân mềm thậm chí còn ấn tượng hơn, tăng 115% lên 64,9 triệu USD. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng của các ngành này đã chậm lại vào tháng 3 (cua tăng 27,9%, động vật thân mềm tăng 89,7%), phản ánh nhu cầu hạ nhiệt sau kỳ nghỉ lễ.

Ngành cá ngừ đối mặt với những thách thức về quy định

Ngược lại, xuất khẩu cá ngừ đã giảm trong tháng 3, đạt 83,3 triệu USD (giảm 0,7%), mặc dù có mức tăng nhẹ 3,6% trong quý đầu tiên (222,7 triệu USD). Ngành này đang phải vật lộn với áp lực từ các quy định về IUU, đặc biệt là yêu cầu về kích thước cá ngừ tối thiểu là 0,5m, điều này đã thắt chặt nguồn nguyên liệu thô để chế biến. Ngoài ra, Đạo luật bảo vệ động vật có vú biển của Mỹ (MMPA) đặt ra một thách thức đáng kể, với việc Cơ quan quản lý khí quyển và đại dương Hoa Kỳ (NOAA) ban hành thông báo sơ bộ về việc không công nhận sự tương đương đối với ngành thủy sản của Việt Nam. Việc không tuân thủ theo thời hạn có thể dẫn đến lệnh cấm nhập khẩu thủy sản của Mỹ đối với thủy sản Việt Nam từ ngày 1/1/2026, có khả năng ảnh hưởng đến các ngành khác như mực và bạch tuộc.

Ngành thủy sản Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức liên tục từ các rào cản thương mại, bao gồm MMPA, thẻ vàng IUU của EU và khả năng tăng thuế quan của Mỹ theo chính quyền mới, đòi hỏi các giải pháp chủ động vào năm 2025.

Theo FIS