Nếu dự thảo quy định mới được thông qua, có tới 4.000 trang trại chăn nuôi lợn và bò sẽ phải tiến hành kiểm kê phát thải khí nhà kính. Ước tính mỗi trang trại sẽ phải chi 100-150 triệu đồng/năm cho việc kiểm kê. Chăn nuôi đóng một vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp và kinh tế của Việt Nam. Sản phẩm của ngành không chỉ đáp ứng nhu cầu thực phẩm cho 100 triệu người mà còn mang lại sinh kế cho 6 triệu người. Tuy nhiên, với đàn 28-29 triệu con lợn, 545 triệu con gia cầm, 2,3 con trâu, 6,7 triệu con bò, 2,9 triệu con dê và cừu, đây là ngành phát thải khí nhà kính lớn thứ hai trong lĩnh vực nông nghiệp. Phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi đến từ hai nguồn chính, bao gồm khí mê-tan trong mì ramen của động vật nhai lại và CH4, N2O từ phân động vật.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (MARD), tổng lượng chất thải của ngành chăn nuôi đạt 81,8 triệu tấn vào năm 2022. Trong đó, 44,9% là từ chăn nuôi lợn, 26,7% từ bò, 15,3% từ trâu, 8,1% từ gia cầm và 4,9% từ bò sữa. Chất thải lỏng từ chăn nuôi năm 2022 ước tính khoảng 379 triệu mét khối, nhưng chỉ có 50% chất thải rắn và 20% chất thải lỏng được xử lý trước khi thải ra môi trường. Một khảo sát tiến hành năm 2016 cho thấy lượng phát thải khí nhà kính từ chất thải của động vật nhai lại chiếm tỷ trọng lớn nhất, 444.000 tấn CH4, hay 12,42 triệu tấn CO2e, trong khi phát thải từ phân động vật bao gồm 11.000 tấn N2) (2,97 triệu tấn CO2e) và 112.000 tấn CH4 (3,13 triệu tấn CO2e). Theo danh sách các nguồn phát thải và mức phát thải được công bố phục vụ kiểm kê khí nhà kính do Bộ Tài nguyên và Môi trường (MONRE) công bố cuối năm 2022, trong số các động vật thải khí mêtan từ dạ cỏ, mỗi con bò sữa thải ra 78 kg CH4 xăng một năm, trâu 76 kg, bò 54 kg, ngựa 18 kg, dê và cừu 5 kg, lợn một kg. Do số lượng trâu, bò ở Việt Nam nhiều nên lượng khí thải mêtan từ bò lên tới 250.000 tấn/năm, từ trâu là 138.000 tấn và bò sữa là 20.000 tấn. Nếu để ý rằng lợn được bán khi đạt trọng lượng 90 kg, một con lợn sẽ thải ra 438 kg CO2 trong suốt cuộc đời của nó. Tính chung, mỗi hộ chăn nuôi lợn mỗi năm bán 2 con lợn giống, nếu mỗi hộ nuôi 3.000 con lợn thì một trang trại lợn sẽ thải ra 3.000 tấn CO2 tương đương mỗi năm.

Báo cáo quốc gia về phát thải khí nhà kính cho thấy lượng phát thải của ngành chăn nuôi ngày càng tăng qua các năm. Tổng cộng chúng thải ra 18,5 triệu tấn CO2 tương đương vào năm 2016 và tăng lên 22,2 triệu tấn vào năm 2018 và lên 30,84 triệu tấn vào năm 2020.

Kiểm kê khí thải

Bộ TN&MT, cơ quan đang soạn thảo nghị định sửa đổi Nghị định 06/2022 ngày 7/1/2022 về giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, đã bổ sung chăn nuôi vào danh sách các doanh nghiệp bắt buộc phải kiểm kê phát thải khí nhà kính. Theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam, tiềm năng của các biện pháp giảm phát thải liên quan đến chăn nuôi trong giai đoạn 2021-2030 là 152,5 triệu tấn CO2 tương đương, hay 54% tổng lượng phát thải tiềm năng của ngành nông nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, việc kiểm kê phát thải khí nhà kính và giảm phát thải trong chăn nuôi đều là điều cần thiết. Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, cho rằng việc giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone sẽ hiện thực hóa cam kết giảm thiểu phát thải của Việt Nam. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng sẽ không hợp lý nếu áp dụng quy định bắt buộc kiểm kê khí thải hiện nay. Hiệp hội của ông đã đề xuất rằng chính phủ không đưa chăn nuôi vào danh sách các đối tượng bắt buộc phải kiểm kê. Theo dự thảo nghị định, các trang trại có quy mô từ 3.000 con lợn trở lên hoặc từ 1.000 con bò trở lên sẽ phải tiến hành kiểm kê. Điều này có nghĩa là 4.000 trang trại chăn nuôi lợn và bò sẽ phải làm việc này và sẽ tốn rất nhiều tiền. Việc kiểm kê phát thải khí nhà kính có thể tiêu tốn của mỗi trang trại ít nhất 100-150 triệu đồng mỗi năm. Trong khi đó, hầu hết các trang trại ở Việt Nam không thể tự làm được việc này vì công việc quá phức tạp. Ông Dương cho rằng cần có lộ trình để doanh nghiệp, trang trại làm quen với việc kiểm kê, tiếp nhận kiến ​​thức, công nghệ phù hợp, cải thiện điều kiện nuôi trồng, chuẩn bị nguồn lực để thực hiện kiểm kê.

Theo VNS