Trung Quốc là thị trường duy nhất chứng kiến tăng trưởng dương trong xuất khẩu nông sản của Việt Nam trong năm 2023, trong khi tất cả các thị trường trọng điểm khác đều có tốc độ tăng trưởng âm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (MARD) báo cáo xuất khẩu nông sản của Việt Nam mang lại doanh thu 53,1 tỷ USD vào năm 2023, giảm nhẹ 1,2% so với năm trước. Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, EU và ASEAN tiếp tục là 5 thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc năm 2023 phá nhiều kỷ lục

Tuy nhiên, ngoại trừ Trung Quốc, tất cả các thị trường xuất khẩu chủ lực đều có tốc độ tăng trưởng âm. Kim ngạch xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc tăng 17% so với năm 2022 và chiếm 23% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam, giúp Trung Quốc vượt qua Mỹ để trở thành khách hàng lớn nhất của nông sản Việt Nam. Trong khi đó, xuất khẩu nông sản sang Mỹ giảm mạnh 16%, chiếm 21% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản. Như vậy, sau nhiều năm đứng ở vị trí số 1, thị trường này đã tụt một bậc trong danh sách những nơi tiêu thụ nông sản lớn nhất Việt Nam.

Năm 2023, Trung Quốc chi 12,2 tỷ USD nhập khẩu nông sản, thủy sản của Việt Nam. Các doanh nghiệp Trung Quốc đặt hàng lớn một số loại trái cây với giá cao kỷ lục. Xuất khẩu sầu riêng tươi của Việt Nam đạt kim ngạch cao kỷ lục 2,3 tỷ USD, trong đó thị trường tiêu thụ 1,4 tỷ dân là Trung Quốc chiếm 90% tổng kim ngạch xuất khẩu. Lượng xuất khẩu cao sang Trung Quốc đã giúp nông dân Việt Nam kiếm được lợi nhuận lớn. Sầu riêng Ri6 được bán với giá 85.000-106.000 đồng/kg, trong khi sầu riêng Monthong có giá 137.000-160.000 đồng/kg. Với mức giá này, nông dân bỏ túi 1-1,5 tỷ đồng/ha diện tích trồng sầu riêng. Trung Quốc tiêu thụ 55,8% rau quả của Việt Nam vào năm 2023. Trung Quốc chi 1,19 tỷ USD để nhập khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn, tương đương 91% kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam. Xuất khẩu cao su sang Trung Quốc mang lại 2,27 tỷ USD, tương đương 78,5%. Các mặt hàng xuất khẩu nông sản khác cũng mang lại kim ngạch cao từ Trung Quốc, bao gồm gạo (tăng 19,6%), hạt điều (55%) và cà phê (10,3%). Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 của mặt hàng gạo và thủy sản của Việt Nam.

Kỳ vọng bùng nổ trong năm 2024

Những ngày này, xe tải chở nông sản đang hướng về các cửa khẩu Lạng Sơn và Lào Cai. Sản phẩm sẽ được xuất khẩu sang Trung Quốc qua các cửa khẩu để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng ở Trung Quốc cho kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhận xét, Trung Quốc là thị trường trọng điểm của Việt Nam và nông dân cũng như các nhà xuất khẩu Việt Nam đang kỳ vọng sẽ bùng nổ vào năm 2024.

Việt Nam và Trung Quốc vừa ký một số nghị định thư chính thức mở cửa thị trường Trung Quốc cho một số nông sản Việt Nam. Hai nước sẽ ký thêm các nghị định thư để mở đường cho việc xuất khẩu các nông sản khác trong thời gian tới, bao gồm sầu riêng đông lạnh, dừa tươi, hải sản, ớt và dược liệu. Việt Nam cũng đang chuẩn bị hồ sơ mở cửa thị trường cho các loại trái cây có múi như quýt, cam, bưởi. Gần đây nhất, Trung Quốc đã cho phép 7 công ty yến sào của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường chính ngạch.

Ông Nguyễn Khắc Tiến, Chủ tịch Công ty CP Ameii Việt Nam, cho biết khi tham gia đoàn xúc tiến thương mại của Bộ NN&PTNT mới đây, ông đã gặp các công ty nhập khẩu sầu riêng chế biến của Trung Quốc và nhận thấy nhu cầu cao trên thị trường. Việc xuất khẩu sản phẩm chế biến sẽ giúp Việt Nam nâng cao giá trị đặc sản trái cây này. Ông Tiến cho rằng, 2023 là năm các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả Việt Nam kích hoạt thị trường Trung Quốc, trong khi 2024 sẽ là năm đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường này. Việt Nam vẫn còn nhiều loại trái cây khác đang chờ Trung Quốc mở cửa. Ông Nguyễn Đình Tùng, Giám đốc điều hành Vina T&T, khẳng định công ty đã nhận được những đơn hàng lớn từ đối tác Trung Quốc và ông Tùng có kế hoạch mở rộng thị phần tại Trung Quốc. Công ty hy vọng có thể đạt tốc độ tăng trưởng 20% vào năm 2024. Nếu Việt Nam có thể xuất khẩu sản phẩm với số lượng lớn thì lợi nhuận sẽ cao. Tiến cho biết với dân số 1,4 tỷ người, số lượng người có thu nhập trung bình ở Trung Quốc đang tăng lên nhanh chóng. Trung Quốc là thị trường rộng lớn cho nhiều sản phẩm nông, lâm, thủy sản chất lượng cao của Việt Nam.

Theo VNS