Hạn hán hoặc quá nhiều mưa, cuộc chiến tại Ukraine và chi phí nhiên liệu cao đang tiếp tục kìm hãm sản xuất nông nghiệp toàn cầu trong năm 2023, làm giảm nguồn cung ngay cả khi giá cao khuyến khích nông dân tăng cường sản xuất.

Sản xuất các loại ngũ cốc thiết yếu như gạo và lúa mỳ khó lấp đầy các kho dự trữ đã cạn kiệt, ít nhất là trong nửa đầu năm 2023, trong khi các nước Mỹ Latin và Đông Nam Á gặp khó khăn vì thời tiết bất lợi tác động lên sản xuất các loại hạt có dầu. “Thế giới cần những vụ sản xuất kỷ lục để đáp ứng nhu cầu và năm 2023, chúng ta cần làm tốt hơn bất cứ năm nào khác”, theo Ole Houe, giám đốc hãng dịch vụ tư vấn môi giới nông sản IKON Commodities tại Sydney. “Ở giai đoạn này, có vẻ triển vọng sản xuất các loại ngũ cốc và hạt có dầu không mấy sáng sủa”. Giá lúa mỳ, ngô và dầu cọ tương lai đã giảm từ mức cao kỷ lục hoặc mức cao nhất trong nhiều năm nhưng giá trên thị trường bán lẻ vẫn cao và nguồn cung yếu trong năm 2023 dự báo sẽ neo giá các mặt hàng này ở mức cao.

Với giá thực phẩm toàn cầu leo lên mức cao kỷ lục trong năm 2022, hàng triệu người đang khổ sở trên khắp thế giới, đặc biệt là tại các quốc gia nghèo ở châu Phi và châu Á vốn đang đối mặt với nạn đói và suy dinh dưỡng. Chi phí nhập khẩu thực phẩm đang trên đà chạm mức 2.000 tỷ USD trong năm 2022, mức cao kỷ lục, buộc các nước nghèo phải cắt giảm tiêu dùng.

Giá lúa mỳ tương lai tham chiếu trên thị trường Chicago tăng lên mức cao kỷ lục 13,64 USD/giạ vào tháng 3, sau khi Nga tấn công Ukraine – một nước xuất khẩu ngũ cốc chính – làm giảm nguồn cung trên thị trường vốn đã suy giảm do thời tiết bất lợi và các hạn chế hậu đại dịch. Giá ngô và đậu tương tăng lên mức cao nhất trong một thập kỷ, trong khi giá dầu cọ thô tham chiếu của Malaysia tăng lên mức cao kỷ lục vào tháng 3/2022. Giá lúa mỳ sau đó đã giảm xuống mức trước chiến tranh và giá dầu cọ cũng giảm khoảng 40% từ mức giá cao nhất, giữa mối lo suy thoái kinh tế toàn cầu, các lệnh hạn chế dai dẳng của Trung Quốc về COVID-19 và mở rộng hành lang biển Đen cho xuất khẩu ngũ cốc Ukraine.

Trong khi lũ lụt tại Úc – nước xuất khẩu lúa mỳ lớn thứ hai thế giới – trong những tuần gần đây gây ra thiệt hại trên diện rộng đối với sản xuất lúa mỳ sắp tới kì thu hoạch của nước này; hạn hán nghiêm trọng lại được dự báo sẽ làm giảm sản lượng lúa mỳ Argentina tới 40%, dẫn tới làm giảm nguồn cung lúa mỳ toàn cầu trong nửa đầu năm 2023. Thiếu mưa tại vùng đồng bằng lớn của Mỹ, nơi điểm đánh giá vụ đông đang ở mức thấp nhất kể từ năm 2012, có thể tác động tới nguồn cung nửa cuối năm 2023.

Đối với lúa gạo, giá gạo duy trì ở mức cao cho tới khi các chính sách thuế của Ấn Độ tiếp tục kéo dài kể từ đầu năm 2022, trong bối cảnh Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. “Nguồn cung gạo tại phần lớn các nước xuất khẩu chính khá mỏng, ngoại trừ Ấn Độ nhưng nước này lại đang áp dụng các chính sách thuế xuất khẩu để hạn chế bán ra”, theo một nhà giao dịch tại Singapore cho hay. “Nếu thị trường xảy ra cú shock sản xuất tại bất cứ nước sản xuất hoặc nhập khẩu lớn nào thì sẽ đẩy giá gạo tăng cao”. Triển vọng đối với ngô và đậu tương tại Nam Mỹ có vẻ tích cực cho vụ thu hoạch đầu năm 2023, mặc dù tình trạng khô hạn diễn ra tại một số khu vực của Brazil – nước xuất khẩu đậu tương lớn nhất thế giới – trong thời gian gần đây.

Các nguồn cung nông sản chính của Mỹ, bao gồm ngô, đậu tương, lúa mỳ dự báo ảm đạm vào năm 2023, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ. Cơ quan này dự báo nguồn cung ngô Mỹ giảm xuống mức thấp nhất trong 1 thập kỷ trước vụ thu hoạch năm 2023; trong khi tồn kho đậu tương hiện ở mức thấp nhất trong 7 năm và nguồn cung lúa mỳ cuối kỳ dự báo ở mức thấp nhất trong 15 năm.

Dầu cọ - loại dầu ăn được tiêu thụ nhiều nhất thế giới – đang hứng chịu những cơn bão nhiệt đới trên khắp châu Á, trong khi chi phí cao dẫn tới giảm sự dụng phân bón tại khu vực này. Dù vậy, giá ngũ cốc và các loạt hạt có dầu duy trì ở mức cao sẽ khích lệ nông dân tăng cường sản xuất tại một số nước như Ấn Độ, Trung Quốc và Brazil. “Sản xuất có không đủ để bù đắp nguồn cung bị sụt giảm”.

Theo Reuters