Trung Quốc sẽ phải tích cực tìm nguồn cung sữa. Nhu cầu sữa nội địa tăng trưởng ổn định và càng tích lũy động lực tăng mạnh sau khi các bác sỹ liên tục nhấn mạnh các lợi ích sức khỏe của sữa giữa bối cảnh đại dịch virus corona và các doanh nghiệp sữa trên khắp Trung Quốc đang trong cuộc đua xây dựng trang trại. Nhưng thỏa mãn cơn khát này sẽ là vấn đề với Trung Quốc, đặc biệt là vì việc tìm kiếm thêm hàng triệu con bò cần thiết cho các trang trại mới và mở rộng theo kế hoạch sẽ là một thách thức.

Trung Quốc là nước sản xuất sữa lớn thứ 3 trên thế giới nhưng năm 2020, sản lượng sữa của nước này đạt 34 triệu tấn và chỉ đáp ứng được 70% nhu cầu nội địa. Các vấn đề càng trở nên phức tạp hơn khi chi phí TACN ở mức cao nhất trong nhiều năm, còn nguồn đất đai và nước thì thiếu hụt, khiến chi phí sản xuất sữa tại nước này rất cao.

Được khích lệ bởi giá sữa nguyên liệu đạt mức gần như cao kỷ lục và các chính sách trợ cấp của chính phủ, nhưng năm 2020, Trung Quốc chỉ có hơn 200 dự án trang trại chăn nuôi bò sữa được triển khai, theo hãng tư vấn Beijing Orient Dairy. Phân tích của hãng này cho thấy 60% các dự án mới đặt mục tiêu quy mô từ 10.000 con bò trở lên và tổng cộng các kế hoạch có quy mô khoảng 2,5 triệu con bò sữa – chiếm gần một nửa quy mô đàn bò cho sữa hiện nay của Trung Quốc – sẽ được bổ sung trong những năm tới.

Trong khi đó, thị trường sữa Trung Quốc – trị giá 62 tỷ USD doanh thu hàng năm – đang trên đà phát triển chín muồi. Chính phủ tích cực khuyến khích tiêu dùng sữa – phần nào để hỗ trợ ngành sữa tại nông thôn. Ngay cả vậy, tiêu dùng sữa trên đầu người tại Trung Quốc chỉ đạt 6,8l, so với mức 50l tại Mỹ, theo Euromonitor International. “Tiêu dùng sữa trung bình trên đầu người tại Trung Quốc vẫn rất thấp”, theo Gao Lina, CEO của China Modern Dairy Holdings Ltd. “Tiềm năng còn rất lớn”.

Bà cho biết người Trung Quốc, đặc biệt là trẻ em, bắt đầu ăn nhiều phô mai hơn, nên nhu cầu tương lai sẽ tăng lên. 1kg phômai thường cần 10kg sữa để sản xuất.

Tuy nhiên, sữa tại Trung Quốc vẫn được cho là mặt hàng đủ đặc biệt để làm quà tặng. Sữa tươi có giá lên tới 2 USD/l, gần gấp đôi tại Anh và Mỹ; còn các hộp sữa tiệt trùng bảo quản ở nhiệt độ phòng loại 240ml có giá khoảng 40 cents. Đặc biệt, nhu cầu đối với sữa tươi trữ mát, chiếm chỉ 20% doanh thu sữa tại Trung Quốc, lại tăng trưởng nhanh, tới 21% trong 11 tháng đầu năm 2020, so với mức tăng 10,9% của sữa bảo quản ở nhiệt độ phòng, theo dữ liệu Nielsen. Để đáp ứng nhu cầu, các doanh nghiệp lớn sẽ cần phát triển thêm các nguồn sữa nguyên liệu gần gũi hơn với các trung tâm tập trung đông dân cư, thu nhập cao hơn.

Tăng mạnh quy mô chăn nuôi bò sữa

Các doanh nghiệp đang có những kế hoạch lớn bao gồm Modern Dairy, đặt mục tiêu tăng gấp đôi quy mô chăn nuôi bò trong 5 năm tới lên 500.000 con thông qua thây tóm các công ty nhỏ hơn và mở thêm các trang trại mới. Nhà chế biến sữa tại Thượng Hải Bright Dairy and Food Co Ltd  đạt mục tiêu xây dựng thêm các trại nuôi để bổ sung 31.000 con bò sữa vào quy mô chăn nuôi hiện nay của công ty là 66.000 con. China Youran Dairy đang lên kế hoạch IPO, tìm cách huy động 800 triệu USd để mở rộng quy mô chăn nuôi và tăng sản lượng sữa.

Theo Beijing Orient Dairy, các trang trại mới tại Trung Quốc cần tổng cộng 1,35 triệu con bò và hiện đang trong quá trình xây dựng. Ước tính trong 2 năm tới, quy mô chăn nuôi bò sữa của Trung Quốc sẽ tạo ra khoảng 500.000 bò cái tơ và nhập khẩu có thể khoảng 400.000 con nếu tốc độ nhập khẩu duy trì tương đương năm 2020 khi Trung Quốc nhập khẩu gần 200.000 bò cái tơ, chủ yếu từ Úc và New Zealand.

Nhập khẩu bò cái tơ là cách nhanh nhất để xây dựng một trang trại mới, tiết kiệm khoảng 1 năm so với nuôi từ con giống tự sản xuất. Nhập khẩu cũng được ưu tiên hơn bởi đây là nguồn cung sạch bệnh so với nguồn cung nhiễm nhiều loại bệnh hiện nay tại Trung Quốc. Tuy nhiên, quyết định tạm ngừng xuất khẩu gia súc sống trong vòng 2 năm của New Zealand do lo ngại về phúc lợi động vật trên các chuyến vận chuyển đường biến kéo dài. “Chúng tôi ngập trong các đơn hàng, đặc biệt khi New Zealand ngừng xuất khẩu”, theo một nhà xuất khẩu gia súc Úc cho biết thêm nhu cầu từ Trung Quốc đang khuyến khích các nhà sản xuất tăng cường đầu tư.

Chile và Uruguay cũng xuất khẩu với lượng nhỏ nhưng thời gian giao hàng dài gấp đôi và năng suất sữa thấp hơn, khiến nguồn cung từ các nước này kém hấp dẫn hơn. Brazil, Mỹ và các nước châu Âu cũng đang là các nguồn cung bổ sung tốt, theo kinh tế trưởng tại Beijing Orient Dairy Dou Ming.

Trung Quốc và Mỹ đã cam kết khởi động các cuộc thảo luận về nhập khẩu giống gia súc trong 1 tháng của thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 vừa ký kết hồi tháng 1 nhưng vẫn chưa rõ khi nào các cuộc thảo luận sẽ bắt đầu. Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ, Bộ Thương mại Trung Quốc và Tổng cục Hải quan Trung Quốc chưa phản hồi các yêu cầu bình luận vấn đề này.

Tuy nhiên, chi phí TACN là một rào cản khác, theo các nhà phân tích, do bò cái tơ nhập khẩu cần thời gian chăm sóc trước khi cho thu hoạch sữa. Giá ngô đang ở mức cao kỷ lục, trong khi nguồn cỏ cũng sẽ ngày càng trở nên đắt đỏ khi phải cạnh tranh nguồn đất trồng với ngô, theo ông Grant Beadles, giám đốc thị trường Trung Quốc tại Land O Lakes, chuyên cung cấp TACN và hạt thức ăn gia súc cho thị trường này.

Theo Reuters