Selva Shrimp – loại tôm sú sản xuất tại Việt Nam, do công ty Thụy Sĩ Blueyou phân phối và được chế biến bởi Minh Phú – cùng một số thương hiệu thủy sản khác bị đưa vào danh sách các thương hiệu thủy sản cao cấp gần đây đã bị mất hoặc sắp sửa mất một trong những huy hiệu sáng giá nhất: xếp hạng dương bởi chương trình Seafood Watch của Monterey Bay Aquarium (MBA).

 Ryan Bigelow, quản lý cao cấp của chương trình Seafood Watch, xác nhận Selva Shrimp đã mất đi vị trí nhãn xanh - “best choice” (‘lựa chọn tốt nhất’) hôm 23/5 nhưng ông giải thích rằng đây chỉ là một phần trong động thái lớn hơn của tổ chức này về chấm dứt xếp hạng các sản phẩm riêng lẻ của mỗi công ty, không do thông tin mới về sản phẩm bị đánh giá xấu. Ông Bigelow cho biết quyết định mới này của Seafood Watch đã được thảo luận nhiều lần từ tháng 11/2019 tới nay và giải thích rằng thay đổi này được thúc đẩy bởi yêu cầu tăng hiệu quả hoạt động. Nhiều thương hiệu được Seafood Watch xếp hạng vốn đã thuộc về các nhóm được xếp hạng tổng quát hơn. Ông cho biết Seafood Watch đang hạ các xếp hạng của từng sản phẩm thương hiệu lẻ khi đến kỳ rà soát 3 năm. “Sẽ chính xác hơn nếu thiết lập một báo cáo bao quát nhiều sản phảm hơn và như vậy cũng dễ duy trì hơn”, ông Bigelow cho hay.

Tuy nhiên, trong trường hợp của Blueyou, đây là tin đặc biệt xấu. Nhóm tôm sú (Penaeus monodon), mà tôm Selva được xếp vào, lại được xếp hạng đỏ nói chung, tức khuyến nghị “tránh tiêu thụ” với các vấn đề lớn liên quan đến môi trường sống và hóa chất. Điều này xảy ra sau khi sản phẩm của Blueyou, được thu mua từ 3.500 nông dân nhỏ lẻ, được chứng nhận tại tỉnh Cà Mau – cực nam của Việt Nam, đã liên tục duy trì xếp hạng cao trong nhóm xanh từ tháng 2/2013. Loại tôm này được nuôi trong các rừng ngập mặn tự nhiên, không sử dụng TACN, phân bón hay hóa chất. Rừng ngập mặn cung cấp mọi thứ, từ môi trường sống tới thức ăn mà tôm cần.

Trong khi Blueyou là bên phát triển dự án à chủ sở hữu thương hiệu của chương trình Selva Shrimp, công ty tôm lơn snhất là Minh Phú, cùng với Camimex, Seanamico, và CASES là các nhà chế biến được cấp phép.

“Đối với chúng tôi, động thái này của MBA là một trò đùa”, theo René Benguerel, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Blueyou. Ông cho biết chính sách mới của Seafood Watch về thực hiện các đánh giá ở cấp quốc gia, “không phù hợp trong nuôi trồng thủy sản do kết quả hoạt động môi trường thực sự chỉ phụ thuộc vào hành động và đầu vào/đầu ra của từng nhà vận hành riêng lẻ, không phải toàn quốc gia. Đối với Blueyou, điều này không thể chấp nhận được nhưng chúng tôi lại không thể làm gì chống lại”, ông Bengueral bày tỏ. “Rõ ràng một số người tại MBA không biết họ đang làm gì hoặc không hiểu các hậu quả của hành động của mình đối với các nước sản xuất và đối với thị trường”.

Trong khi đó, một nhà quản lý khác là Radix lại bày tỏ lo ngại cho các khách hàng của công ty, những người có thể gặp vấn đề lớn trong bán hàng. “Bạn biết đấy, thời điểm này không thể tồi tệ hơn. Một đại dịch toàn cầu và các nhà hàng, khách sạn đóng cửa hàng loạt khắp nơi. Tồn kho không suy chuyển, trong khi các nhà sản xuất tôm vẫn đang tiếp tục sản xuất. Và giá trị sản phẩm thì thay đổi rất lớn”.

Ông Radix đã viết thư cho các khách hàng của Blueyou trước khi thay đổi trên được thông báo công khai. Các tiêu chuẩn của Selva Shimp đã liên tục duy trì ở mức cao trong 7 năm qua và trong 2 năm qua, công ty đã hợp tác với “một công ty kiểm toán và xếp hạng có uy tín để chuẩn bị cho kỳ tái đánh giá, ông cho biết.

Ocean Wise, một chương trình do Vancouver Aquarium vận hành, đã quyết định sẽ tiếp tục khuyến nghị tiêu dùng tôm sú nuôi tại Việt Nam với người tiêu dùng khắp Bắc Mỹ, ông nhấn mạnh và hiện website Ocean Wise đang đánh giá 7,2/10 đối với Selva Shrimp.

Vấn đề liên quan đến ngân sách?

Phần lớn người mua thủy sản đã quen thuộc với hệ thống xếp hạng theo kiểu đèn giao thông của Seafood Watch đã tồn tại từ cuối thập niên 90 và trở thành một trong những nhãn hiệu nổi tiếng nhất đối với các sản phẩm thủy sản. Dựa trên điểm số cho tính bền vững hoặc tác động môi trường của sản phẩm, nhóm sẽ xếp hạng xanh, vàng hay đỏ cho khoảng 1.800 nhóm thủy sản, bao gồm gần 330 nhóm thủy sản nuôi. Seafood Watch vẫn thuộc về MBA, tổ chức đã trải qua 2 đợt cắt giảm ngân sách và nhân sự lớn kể từ khi đại dịch virus corona diễn ra.

Vào cuối tháng 4, MBA thông báo cho thôi việc 93 nhân sự và sau đó thêm 128 nhân sự - tương đương giảm 38% lực lượng nhân sự - đồng hời cắt giảm 20% lương thưởng cho đội ngũ lãnh đạo và các phó chủ tịch, 10% của các nhân viên có thu nhập hơn $100,000 hàng năm. Theo báo cáo của Undercurrent News, những thay đổi này được cho là rút ra 14 triệu USD từ ngân sách năm 2020.  Vào cuối tháng 7, khi thủy cung đóng cửa tháng thứ 5 liên tiếp và thiệt hại lên tới 45 triệu USD (65% doanh thu hàng năm), công ty mẹ của MBA thông báo cắt giảm thêm 81 nhân sự.

Tuy nhiên, ông Bigelow nhấn mạnh rằng quyết định của Seafood Watch về ngừng xếp hạng các thương hiệu sản phẩm riêng lẻ không phải là do phản ứng trước quyết định cắt giảm ngân sách. Ông cho biết công ty vẫn tiếp tục duy trì 20 trong 25 lao động và tiếp tục cung cấp các bảng xếp hạng mới. “

Neil Radix, giám đốc điều hành của Blueyou Bắc Mỹ, cho biết ông đang tiến hành cập nhật hồ sơ marketing của công ty, cả bản cứng và trực tuyến, để dỡ bỏ bất cứ thông tin tham khảo nào liên quan đến bảng xếp hạng của Seafood Watch. Selva Shrimp vẫn tiếp tục được xúc tiến thương mại tại các nhà bán buôn lớn trong khu vực là Santa Monica Seafood, tại Rancho Dominguez, California, với trọng tâm là cỡ tôm lớn nhờ mật độ nuôi thả thưa.

Theo Undercurrent News