Ấn Độ đã xây dựng thành công một ngành xuất khẩu tôm lớn khi bắt đầu nuôi tôm thẻ khoảng 1 thập kỷ trước. Giờ đây, đất nước này đang đặt mục tiêu lặp lại thành công này với ngành sản xuất cá tra và cá rô phi.

Bihar, bang nghèo nhất của Ấn Độ, có một số điều kiện tốt nhất thế giới cho nuôi trồng thủy sản. Sông Ganges, có chiều rộng tới 2,525km từ dãy Himalaya tới vùng vịnh Bengal, phân chia bang này làm 2 và tạo nên các dải đồng bằng Gangetic với điều kiện lý tưởng cho nuôi cá tra. Một số bang trên khắp miền bắc Ấn Độ cũng có triển vọng tốt cho nuôi cá tra.

Sản lượng cá tra của Bihar dự báo tăng gấp 10 lần trong 2 năm tới khi nông dân chuyển sang nuôi cá tra từ loại cá chép bản địa và các loại cá da trơn khác, theo lãnh đạo Rishikesh Kashyap  của Liên đoàn HTX thủy sản (COFFED), một hiệp hội nuôi cá tại Bihari. Nông dân thích nuôi cá tra bởi thời gian nuôi ngắn, tỷ lệ sống cao hơn nuôi cá chép. “Đây là nguồn thu nhập từ nuôi trồng cao nhất từ trước đến nay nên thu hút rất nheièu sự quan tâm. Đây cũng là nguồn protein giá rẻ nhất và sẽ giúp giảm bớt nạn đói trên toàn cầu”.

Cá tra có thể đạt trọng lượng 0,8kg sau chỉ 140 ngày nuôi từ cá bột và kháng bệnh trong hồ nuôi tốt hơn các loại cá khác, ông Kashyap cho hay. CÁ chép, một loại cá nước ngọt phổ biến tại Ấn Độ, mất tới hơn2 năm để đạt cùng trọng lượng khi nuôi bằng các phương phá truyền thống. Hoạt động nuôi này không còn hấp dẫn nphần lớn nông dân, theo nhà tư vấn nuôi trồng thủy sản Paramveer Singh cho hay.

Nuôi cá tra mới du nhập vào ngành nuôi trồng thủy sản của Ấn Độ trong thời gian gần đây. Andhra Pradesh, bang sản xuất cá tra lớn nhất Ấn Độ, đã bắt đầu nuôi cá tra từ thập kỷ trước do người tiêu dùng với túi tiền rủng rỉnh hơn bắt đầu quan tâm tới sản phẩm cá tra nhập khẩu từ Việt Nam. Andhra Pradesh chiếm khoảng 80% tổng sản lượng cá tra của Ấn Độ trong năm 2017 nhưng giảm xuống còn khoảng 60% trong năm 2018 do nông dân Andhra Pradesh tăng nuôi tôm và nuôi cá tra bắt đầu tăng trưởng tốt tại các bang miền bắc, bao gồm Bihar, Tripura, Uttar Pradesh và West Bengal. Một rào cản cho tăng trưởng sản xuất cá tra mạnh tại Ấn Độ là thiếu những doanh nghiệp lớn, chuyên nghiệp trong mảng sản xuất kinh doanh con giống.

Cá tra đang ngày càng có lợi về giá so với các nguồn cung protein khác tại Ấn Độ. Giá cá tra nguyên con cổng trại tăng từ 61 rupees/kg vào năm 2017 lên 74 rupees/kg vào năm 2018. Năm 2019, giá cá tra nguyên con cổng trại tiếp tục tăng, thu hút nông dân chuyển từ nuôi cá chép sang cá tra. Cá chép hiện đang giao dịch ở mức 100 rupees/kg nhưng cần tới 8 tháng để sinh trưởng khi nuôi bằng cá chép giống thương phẩm, thay vì chỉ khoảng 5 tháng như cá tra. Cá chép cũng có tỷ lệ sống thấp hơn, chỉ khoảng 70 – 80% so với mức 90 – 95% ở cá tra. Tuy vậy, cá chép dễ bán hơn trên thị trường Ấn Độ, ông Singh cho hay. Chi phí sản xuất cá tra dao động từ 45 – 50 rupees/kg, ông Singh cho biết thêm, đồng thời ông đang có kế hoạch bắt đầu nuôi cá tra tại Uttar Pradesh. Chi phí này phần lớn phụ thuộc vào chi phí TACN thơng phẩm, dao động từ 39 – 31 rupees/kg cho loại có hàm lượng protein 24 – 28%, theo các thông tin ngành nuôi trồng thủy sản Ấn Độ coh hay.

Chất lượng con giống cũng có tính quyết định để đạt tốc độ sinh trưởng nhanh hơn. Sử dụng con giống chất lượng cao có khả năng giúp nông dân giảm chu kỳ sản xuất, một số thậm chí có thể nuôi 2 vụ/năm.

Ấn Độ có tiềm năng xuất khẩu cá tra

Sản lượng tăng vọt có thể khuyến khích các nhà sản xuất cá tra Ấn Độ xây dựng một ngành kinh doanh xuất khẩu. Việt Nam hiện chiếm hơn 90% xuất khẩu cá tra, có giá trị xuất khẩu cá tra đạt 2 tỷ USD trong năm 2018, theo FAO. Indonesia và Ấn Độ khó lòng cạnh tranh với Việt Nam trên các thị trường xuất khẩu nên hiện chủ yếu tập trung tiêu thụ cá tra trên thị trường nội địa.

Trong năm 2018, sản xuất cá tra Việt Nam đạt 1,27 triệu tấn, so với chỉ 590.000 tấn tại Ấn Độ, 524.000 tấn tại Bangladesh và 485.000 tấn tại Indonesia, theo dữ liệu công bố tại hội thảo GOAL 2019. CÁc chuyên gia dự báo sản xuất cá tra Ấn Độ sẽ tăng khoảng 8% lên 630.000 tấn vào năm 2020, trong khi sản xuất cá tra Indonesia dự báo tăng 16% lên 562.000 tấn trong cùng kỳ. Ngược lại, sản xuất cá tra Việt Nam dự báo chỉ tăng 3% trong cùng giai đoạn lên 1,31 triệu tấn.

Phần lớn tiêu thụ cá tra tại Ấn Độ hiện tập trung tại các kênh thị trường truyền thống, theo Manoj Sharma, một chuyên gia tôm tại Ấn Độ cho hay. Tình hình này trái ngược với ngành tôm phát triển ở mức cao và tập trung xuất khẩu tại nước này. Một số nhà sản xuất quy mô lớn hơn tại Andhra Pradesh đang xây dựng các hoạt động nuôi khép kín và bắt đầu bán cá tra phile trên thị trường Ấn Độ.

Sản lượng cá tra Ấn Độ phần lớn chịu ảnh hưởng quyết định bởi ngành nuôi tôm tại bang Andhra Pradesh, theo ông Sharma cho hay. Khi thị trường tôm cải thiện, những nông dân nuôi thủy sản sẽ chuyển các ao nuôi sang nuôi tôm và tạo cơ hội thị trường sang các bang hác. “Cung – cầu thị trường cá tra phần lớn phụ thuộc vào tâm lý sản xuất của nong dân tại Andhra Pradesh. Khi Andhra Pradesh tăng sản xuất thì không bang nào cạnh tranh được với họ”.

Khả năng dư cung cá tra trong tương lai, cộng với năng lực sản xuất của nông dân ngày càng cao sẽ có thể làm nảy sinh động lực cho các công ty nuôi thủy sản hàng đầu và các nhà đầu tư tiến hành xây dựng các nhà máy chế biến- xuất khẩu cá tra phile, theo Rishikesh Kashyap. COFFED đã tiếp các phái đoàn các nhà đầu tư tiềm năng từ Trung Quốc và Thái Lan tại Patna để thảo luận về tiềm năng xuất khẩu cá tra.

Về lý thuyết, thị trường nội địa cũng có tiềm năng lớn. Bihar là bang đông dân thứ 3 của Ấn Độ với 99 triệu dân và tiêu dùng khoảng 800.000 tấn cá, theo ông Rishikesh cho hay. Khoảng 700.000 tấn được sản xuất trong bởi ngành nuôi thủy sản của bang, trong đó sản lượng cá tra đạt 100.000 tấn. Bihar thường nhập khẩu khoảng 100.000 tấn cá hàng năm từ Andhra Pradesh.

Tiêu dùng cá tra có thể bị hạn chế bởi cỡ cá, thường khá to so với một gia đình nhỏ Ấn Độ tiêu thụ mà thường không có tủ lạnh để bảo quản các phần không dùng hết, theo Rahul Kulkarni, giám đốc West Coast, một trong các công ty thủy sản hàng đầu Ấn Độ cho hay. Đó là một phần lý do West Coast chuyển trọng tâm sang nuôi cá rô phi thay vì cá tra, bất chấp đã tham gia vào ngành sản xuất cá tra Ấn Độ ngay từ những ngày đầu.