EU và Nhật Bản đã ký một thỏa thuận mang tính bước ngoặt vào ngày 17/7, theo đó sẽ xóa bỏ gần như tất cả các dòng thuế đối với hàng hóa thương mại giữa hai đối tác này.

Gói thỏa thuận thương mại đầy tham vọng này được ký kết tại Tokyo, thể hiện quan điểm đối trọng với các động thái của tổng thống Donald Trump khi nâng thuế với hàng loạt các đối tác thương mại của Mỹ. Gói thỏa thuận thương mại EU – Nhật Bản sẽ bao phủ 1/3 kinh tế toàn cầu và các thị trường của hơn 600 triệu người. “EU và Nhật Bản cho thấy một quyết tâm không lay chuyển về tiên phong dẫn dắt một thế giới thương mại tự do”, ông Abe phát triển trong cuộc họp báo chung với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker.

Ông Tusk ca ngợi thỏa thuận này là “thỏa thuận thương mại song phương lớn nhất trong lịch sử”. Ông cho rằng quan hệ đối tác này sẽ được tăng trưởng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm quốc phòng, biến đổi khí hậu và trao đổi nhân lực, gửi đi “một thông điệp rõ ràng” chống lại chủ nghĩa bảo hộ. Các nhà lãnh đạo không trực tiếp đề cập tới ông Trump nhưng họ không giấu diếm về ám chỉ này – nhấn mạnh việc châu Âu và Nhật Bản xích lại gần nhau bởi các động thái của ông Trump.

Thỏa thuận thương mại này gần như đã đạt được từ cuối năm 2017. Lễ ký kết bị hoãn từ đầu tháng này do ông Abe hủy chuyến đi tới Brussels do thảm họa mưa lớn nghiêm trọng tại tây nam Nhật Bản khiến hơn 200 người chết vì lũ lụt và sạt lở đất.

Các chính sách trong thỏa thuận này sẽ không có hiệu lực ngay lập từ và sẽ cần phê chuẩn về mặt luật pháp. Nhưng thỏa thuận này sẽ mang đến cho người tiêu dùng Nhật Bản các hàng hóa châu Âu giá cả rẻ hơn, bao gồm rượu vang, thịt lợn, túi xách và dược phẩm. Các bộ phận máy móc, chè và thủy sản của Nhật Bản sẽ trở nên rẻ hơn tại châu Âu. Thỏa thuận này xóa bỏ khoảng 99% các dòng thuế đối với hàng hóa Nhật Bản bán tai châu Âu. Khoảng 94% các dòng thuế đối với hàng hóa châu Âu xuất khẩu sang Nhật Bản sẽ được dỡ bỏ, và sẽ tăng lên mức 99% trong tương lai. Sự khác biệt ban đầu này phản ánh các ngoại lệ đối với các sản phẩm như gạo, vốn là mặt hàng chính trị mà Nhật Bản luôn bảo hộ mạnh.

Nhìn chung, nông dân châu Âu sẽ hưởng lợi, ông Juncker phát biể, mặc dù người tiêu dùng châu Âu sẽ dễ dàng tiếp cận với thịt bò Kobe và dưa Yubari nổi tiếng của Nhật Bản hơn trước. EU cho rằng tự do hóa thương mại sẽ giúp tăng xuất khẩu hóa chất, quần áo, mỹ phẩm và bia từ châu Âu sang Nhật Bản. Nhật Bản sẽ hưởng lợi từ giá phô mai, cũng như chocolate và bánh quy rẻ hơn từ châu Âu. Nhập khẩu rượu vang và phô mai có thể gây thiệt hại cho ngành sản xuất rượu vang và sữa Nhật Bản nhưng người tiêu dùng Nhật Bản từ lâu đã ưa thích các sản phẩm châu Âu này. Bước tiến quan trọng tiến tới tự do hóa thương mại giữa hai đối tác đã được thảo luậnt ừ năm 2013.

Ngoài thỏa thuận với EU, Nhật Bản cũng đang trong quá trình triển khai hàng loạt thỏa thuận thương mại khác, bao gồm một thỏa thuận xuyên Thái Bình Dương có mức độ bao phủ rộng. Các đối tác trong thỏa thuận này bao gồm Úc, Mexico, Việt Nam và các quốc gia khác, mặc dù Mỹ đã rút lui. Ông Abe ca ngợi thỏa thuận với EU sẽ hỗ trợ cho các chính sách "Abenomics" của ông, được thiết kế để đưa nền kinh tế Nhật Bản thoát khỏi tình trạng trì trệ bất chấp suy giảm dân số và người dân chi tiêu thận trọng. Tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản vẫn phụ thuộc nặng nề vào xuất khẩu.