Trong 9 tháng đầu năm 2017, thương mại cá rô phi toàn cầu giảm khoảng 6%. Tuy nhiên, suy giảm thương mại quốc tế phần nào được bù đắp nhờ nhu cầu đang tăng tại các thị trường nội địa của các nước sản xuất lớn. Bất chấp nhu cầu giảm, Mỹ vẫn là thị trường lớn nhất của cá rô phi. Thông tin báo chí tiêu cực về cá rô phi Trung Quốc trên thị trường Mỹ và cạnh tranh ngành càng tăng với cá tra trên thị trường Trung Quốc là những yếu tố góp phần làm suy giảm thương mại cá rô phi trên thị trường quốc tế. Thị trường EU có dấu hiệu phục hồi nhưng tương đối yếu. FAO tiếp tục theo dõi tình hình Tilapia Lake Virus (TiLV), hợp tác với các chính phủ và các đối tác phát triển, tìm kiếm các nguồn lực có thể khai thác để hỗ trợ các nước thành viên của FAO giải quyết TiLV. TiLV tiếp tục là mối lo chính tại các nước sản xuất cá rô phi lớn, mặc dù hoạt động giám sát đang được triển khai tích cực.

Trung Quốc

Tổng kim ngạch xuất khẩu cá rô phi đông lạnh của Trung Quốc tiếp tục tăng trong 9 tháng đầu năm 2017, với mức tăng 4,4% so với cùng kỳ năm 2016. Phân khúc phile cá rô phi tẩm bột đông lạnh tăng trưởng mạnh nhất (19,3%), so với mức tăng trưởng phân khúc cá rô phi nguyên con đông lạnh (3%). Xuất khẩu cá rô phi phile đông lạnh tiếp tục giảm 5,3%. Trung Quốc đang tăng cường xúc tiến xuất khẩu cá rô phi nguyên con đông lạnh sang các thị trường châu Phi. Xấp xỉ 30% tổng kim ngạch xuất khẩu cá rô phi đông lạnh từ Trung Quốc sang các thị trường châu Phi trong 9 tháng đầu năm 2017.

Ngoài ra, thị trường nội địa Trung Quốc đang bắt đầu cuộc cạnh tranh mạnh với nguồn cá tra nhập khẩu đang tăng và ngày càng được ưa chuộng. Nông dân nuôi cá rô phi tại Trung Quốc được cho biết đang chuyển sang nuôi cá tra do nhu cầu nội địa đang tăng, chủ yếu do giá thấp hơn so với cá rô phi và ngành dịch vụ ăn uống có nhu cầu cao.

Mỹ

Trong 9 tháng đầu năm 2017, nhu cầu đối với cá rô phi tiếp tục yếu đi trên thị trường Mỹ, và tổng kim ngạch nhập khẩu cá rô phi đông lạnh giảm 13% so với cùng kỳ năm 2016. Nhập khẩu cá rô phi phile đông lạnh và cá rô phi nguyên con đông lạnh của Mỹ đều giảm.

Trung Quốc tiếp tục là nhà cung cấp chính mặt hàng cá rô phi cho thị trường Mỹ, mặc dù xuất khẩu cá rô phi Trung Quốc sang Mỹ giảm do nhu cầu yếu đi trên thị trường Mỹ. Trong 9 tháng đầu năm 2017, Mỹ tăng nhập khẩu cá rô phi nguyên con đông lạnh từ các nhà cung cấp khác, cụ thể là Thái Lan, Việt Nam, Ấn Độ và Bangladesh. Tại thị trường Mỹ, nguồn cung cá rô phi phile đông lạnh còn đến từ các nước Nam Mỹ như Ecuador, Honduras và Panama, mặc dù chỉ với lượng rât nhỏ so với nguồn cung từ Trung Quốc và các nhà cung cấp châu Á khác.

Mỹ Latin

Mỹ Latin đang ngày càng quan tâm tới cá rô phi và các đặc trưng của sản phẩm này. Các tác nhân ngành cá rô phi tại Mỹ Latin đang tích cực tăng sản xuất và xuất khẩu.

Tại Colombia, Bộ Thương mại, Công nghiệp và Du lịch và Bộ Nông nghiệp đã đặt ra một kế hoạch hành động để tăng xuất khẩu thủy sản nuôi trồng, đặc biệt là cá rô phi. Bước đầu tiên là 5 thỏa thuận hỗ trợ kỹ thuật để chuẩn bị nguồn cung xuất khẩu khả dụng từ 735 nhà sản xuất cá rô phi quy mô nhỏ. Ngoài ra, chính phủ cũng đưa ra một nhóm 33 cơ sở sản xuất cá rô phi đạt chứng nhận thực hành nuôi trồng tốt do Global Aquaculture Alliance (GAA) công nhận. Đây có thể là một lợi thế để kinh doanh trên các thị trường quốc tế, đặc biệt là tại Mỹ và Canada.

Tại Mexico, Ủy ban quốc gia về Nuôi trồng thủy sản và Nghề cá (CONAPESCA), hợp tác với Worldfish, Tilapia Network Mexico, và các nhà sản xuất, nhà nghiên cứu, thị trường, đang lên chiến lược để thúc đẩy sự phát triển của cá rô phi. CONAPESCA nhấn mạnh rằng cá rô phi là loại thủy sản nuôi hàng đầu về lượng trong ngành nuôi trồng thủy sản Mexico, vượt 152.000 tấn trong năm 2016. Mexico có những điều kiện tăng trưởng hơn nữa trong ngành nuôi trồng thủy sản và có các chính sách ưu đãi cho cả hoạt động nuôi thương phẩm và các dự án nuôi quy mô nhỏ. Tuy nhiên, hiện nay, Mexico là một thị trường tiêu thụ mạnh cá rô phi, với lượng nhập khẩu khoảng 68.000 tấn các sản phẩm cá rô phi (chủ yếu là phile đông lạnh) trong năm 2016 và mức nhập khẩu tương đương trong năm 2017.

Honduras tiếp tục dẫn đầu về xuất khẩu cá rô phi tươi và ướp lạnh sang thị trường Mỹ, chiếm 1/3 thị phần, bất chấp suy giảm về giá trị xuất khẩu (-14,5%) và lượng (-8,9%) trong 9 tháng đầu năm 2017 so với cùng kỳ năm 2016.

Liên minh châu Âu EU

Các xu hướng thị trường tích cực từ đầu năm 2017 tiếp diễn trên thị trường EU28 trong những tháng cuối năm, khi tổng kim ngạch nhập khẩu cá rô phi tăng 8,4% trong 9 tháng đầu năm 2017 so với cùng kỳ năm 2016. Tăng trưởng chủ yếu diễn ra trong phân khúc phile đông lạnh (+13%), chủ yếu do giá nhập khẩu trung bình giảm 9% xuống còn 3,1 USD/kg. Nhập khẩu cá rô phi nguyên con đông lạnh tăng 3%, trong khi giá nhập khẩu trung bình giảm 2% so với năm 2016.

Trung Quốc là nhà cung cấp lớn nhất cho thị trường EU trong cả hai phân khúc này mặc dù xuất khẩu cá rô phi nguyên con đông lạnh giảm trong cùng giai đoạn so sánh. Việt Nam là nguồn cung cấp cá rô phi lớn thứ hai cho thị trường EU28 trong 9 tháng đầu năm 2017. Các mặt hàng cá rô phi chất lượng cao chủ yếu đến từ Indonesia và Đài Loan, với giá nhập khẩu lần lượt là 5,5 USD/kg và 12,6 USD/kg.

Châu Á và các thị trường khác

Xấp xỉ 95% kim ngạch xuất khẩu cá rô phi toàn cầu (223.600 tấn) đến từ châu Á, với Trung Quốc đại lục và Đài Loan là các nhà cung cấp lớn nhất, theo sau là Indonesia. Khu vực này cũng tự tiêu thụ một lượng lớn sản lượng cá rô phi sản xuất nội địa.

Sau Mỹ là thị trường đơn lẻ lớn nhất cho cá rô phi, Mỹ Latin đứng thứ hai và sau đó là châu Phi. Trong 9 tháng đầu năm 2017, các nước Mỹ Latin nhập khẩu gần 58.000 tấn cá rô phi, tăng 2,7% so với năm 2016. Châu Phi nhâp khẩu 31.700 tấn, giảm 8,9% trong cùng kỳ so sánh, mặc dù lượng nhập khẩu này đã cao hơn gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2015. Iran và Nga tiếp tục là các thị trường tiềm năng khi nhập khẩu cá rô phi của Nga tăng tới 67%.