Các nhà sản xuất Thái Lan đang kêu gọi chính phủ dỡ bỏ hệ thống hạn ngạch thuế đối với nhập khẩu cà phê hạt. Thái Lan chỉ có thể sản xuất 25.000 – 26.000 tấn cà phê hạt hàng năm, phần lớn dùng cho tiêu dùng nội địa, buộc nước này phụ thuộc vào nguồn cà phê nhập khẩu khoảng 50.000 – 60.000 tấn hàng năm.

“Hệ thống hạn ngạch thuế hiện hành và các điều kiện mà chính phủ yêu cầu các nhà sản xuất mua cà phê hạt từ nông dân địa phương ở mức giá đảm bảo chắc chắn sẽ gây ra nhiều khó khăn cho các nhà sản xuất cà phê nội địa trong tương lai gần, do chi phí sản xuất vượt nguồn cà phê nhập khẩu, đặc biệt là từ Úc, nước mà Thái Lan có thỏa thuận thương mại tự do”, theo nhận định của ông Varri Sodprasert, chủ tịch Hiệp hội Cà phê Thái Lan. “Úc nổi lên với công nghệ rang hiện đại và các thương hiệu mạnh”.

Thái Lan và Úc đã ký Thỏa thuận thương mại tự do Thái Lan – Úc (TAFTA) vào ngày 5/7/2004. Từ năm 2005, Úc đã dỡ bỏ các dòng thuế đối với hơn 83% các hàng hóa nhập khẩu từ Thái Lan, bao gồm rau quả tươi, dứa đóng hộp và nước dứa thực phẩm chế iến, các phương tiện chở khách hạng nhỏ và xe tải nâng hàng, và đá quý, trang sức. Thuế đối với 17% các sản phẩm hàng hóa còn lai, bao gồm các sản phẩm nhựa, cao su và các sản phẩm từ cao su, và vải và bông, đã được xóa bỏ trong giai đoạn 2010 – 2015.

TAFTA kêu gọi Thái Lan dỡ bỏ các quy định thuế đối với 50% tất cả các hàng hóa nhập khẩu từ Úc kể từ ngày 1/1/2005 phần lớn trong số đó là các nguyên liệu thô như quặng sắt, nhiên liệu và hóa chất. Thuế đối với 45% hàng hóa nhập khẩu từ Úc đã giảm từ năm 2010, với 5% còn lại bao gồm sữa và các sản phẩm thịt (thịt bò, thịt lợn, sữa và phô mai) và trà và cà phê, đang được dần dần dỡ bỏ trong giai đoạn 2020 – 2025.

Đồng thời, theo các nghĩa vụ cam kết với WTO, Thái Lan đã dỡ bỏ các hạn ngạch thuế đối với 15 trong tổng số 23 nhóm các hàng hóa nông sản. Ngoài ra, Thái Lan cũng đồng ý tăng hạn ngạch hàng năm thêm 5 – 10%.

Oramon Sapthaweetham, quyền tổng giám đốc cơ quan đàm phán thương mại Thái Lan, TAFTA cho rằng Thái Lan phải dỡ bỏ hoàn toàn cơ chế hạn ngạch thuế và giảm thuế nhập khẩu đối với cà phê hạt tươi, cà phê hạt đã rang và cà phê hòa tan từ ngày 1/1/2020. Cà phê hạt được xếp trong nhóm hàng hóa nông sản là đối tượng của hạn ngạch thuế 5,25 tấn hàng năm với mức thuế 4%. Chính phủ Thái Lan đặt mức thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch đối với cà phê hạt lên đến 81%. Hạn ngạch đối với nhập khẩu cà phê hòa tan là 134 tấn hàng năm, với mức thuế trong hạn ngạch là 5,33% và thuế ngoài hạn ngạch là 44,1%.

Theo bà Ratree Menprasert, giám đốc cục nghiên cứu kinh tế nông nghiệp tại Văn phòng Kinh tế Nông nghiệp cho biết, trong 5 năm qua, Thái Lan sản xuất trung bình hàng năm 26.000 tấn cà phê hạt, với nhu cầu tăng từ 70.000 tấn lên 90.000 tấn trong 5 năm qua

Năm 2018, bà Menprasert cho rằng nhu cầu có thể tăng vọt lên gần 100.000 tấn, dẫn tới Thái Lan sẽ phải nhập khẩu khoảng 58.000 – 60.000 tấn. “Trong 5 năm qua, sản xuất cà phê tại Thái Lan liên tục suy giảm. Chất lượng cà phê cũng không đồng đều do nông dân, có đến 70% tập trung tại miền nam Thái Lan, không lựa chọn giống cà phê chất lượng cao và thiếu kiến thức trồng trọt để cải thiện chất lượng các giống cà phê. Hơn nữa, thời tiết biến động thất thường cũng có tác động tiêu cực lên sản xuất của nông dân”.