Mặc dù doanh thu cao, nhiều nhà sản xuất gỗ Việt Nam thừa nhận gặp nhiều khó khăn và bối rối khi áp dụng chuyển đổi số. Đại diện các doanh nghiệp chế biến gỗ đã bày tỏ lo ngại và đề xuất nhằm tăng cường vai trò của Hiệp hội Lâm sản Việt Nam (Viforest) trong việc hỗ trợ kết nối kinh doanh, xúc tiến thương mại và vận động chính sách.

Tại Đại hội lần thứ 5 (2025–2030) của Viforest diễn ra ngày 11/12 tại TP. Hồ Chí Minh, các lãnh đạo hàng đầu trong ngành đã chia sẻ kinh nghiệm và những khó khăn trong việc thích ứng với nhu cầu thị trường mới, đặc biệt là về số hóa và quản trị. Ông Lê Đức Nghĩa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Gỗ An Cường, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tham gia trực tiếp giữa các doanh nghiệp. Ông tin rằng các diễn đàn như vậy mang lại cái nhìn rõ ràng hơn về ngành và giúp các công ty xác định giải pháp cho sự tăng trưởng bền vững. Theo ông Nghĩa, các công ty gỗ trong nước được hưởng lợi từ lực lượng lao động có tay nghề cao và có khả năng sản xuất hàng hóa cạnh tranh với các thương hiệu nước ngoài. Tuy nhiên, ông thừa nhận rằng năng lực quản lý vẫn là một thách thức lớn. Nhớ lại bước ngoặt của công ty mình cách đây một thập kỷ, ông Nghĩa cho biết An Cường đạt doanh thu khoảng 1 nghìn tỷ VND (khoảng 40 triệu USD), nhưng ông cảm thấy chưa sẵn sàng để quản lý sự tăng trưởng một cách hiệu quả. Điều này đã thúc đẩy ông tái cấu trúc và đầu tư 1 triệu USD vào chuyển đổi số. Ông cho biết: “Số hóa đã giúp An Cường tinh giản hoạt động và kiểm soát hoàn toàn quy trình trong 5 năm qua”.

Tại hội nghị, ông Vũ Quang Huy, CEO của Tekcom JSC, cho biết công ty của ông hiện đạt doanh thu khoảng 100 triệu USD mỗi năm (khoảng 2,5 nghìn tỷ VND), chủ yếu từ ván ép và tủ bếp. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng ngành công nghiệp gỗ và ván ép đang phát triển nhanh chóng và đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ thuế quan, truy xuất nguồn gốc và các tiêu chuẩn minh bạch. Ông Huy nhấn mạnh một số thách thức mang tính hệ thống: chi phí đầu vào tăng cao trong bối cảnh giá thành sản phẩm giảm, rủi ro pháp lý liên quan đến nguồn cung ứng và gián đoạn chuỗi cung ứng khi ngày càng nhiều doanh nghiệp phải tự nhập khẩu nguyên liệu thô. Để giải quyết những vấn đề này, ông Huy đề xuất ba chiến lược chính: tăng cường tính minh bạch trong nguồn cung ứng, thúc đẩy hợp tác và chuyên môn hóa, và chuyển đổi chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị. “Nếu tăng cường hợp tác, chuỗi cung ứng của Việt Nam có thể cạnh tranh với chuỗi cung ứng của Thái Lan hoặc Trung Quốc”, ông Huy khẳng định.

Chia sẻ những lo ngại sâu sắc về tương lai của nghề mộc truyền thống, bà Nguyễn Thị Én, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Làng nghề Vân Diệm, cho biết các làng nghề mộc truyền thống đang phải đối mặt với áp lực rất lớn trên thị trường hiện nay. Theo bà Én, các sản phẩm thủ công truyền thống - từng được trân trọng vì giá trị văn hóa - đang bị lấn át bởi hàng hóa sản xuất hàng loạt và sự thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng. Hơn nữa, nhiều mẫu mã truyền thống không còn phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại, hạn chế khả năng tiếp cận với giới trẻ và thị trường cao cấp. Mặc dù các sản phẩm thủ công được đánh giá cao ở châu Âu, các làng nghề vẫn đang phải vật lộn để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Bà Én cũng chỉ ra chuyển đổi số và thương mại điện tử là những trở ngại nghiêm trọng. Hầu hết các hộ gia đình làm nghề vẫn hoạt động độc lập, thiếu chiến lược tiếp thị số và khả năng thích ứng hạn chế với những thay đổi nhanh chóng của thị trường và nhu cầu số hóa cao hơn. Để phát triển bền vững lâu dài, bà Én tin rằng các làng nghề cần được tái cấu trúc thành các mô hình lớn hơn cho phép sản xuất hợp tác để tăng cường khả năng cạnh tranh. “Chính quyền và Viforest cần tăng cường hỗ trợ trong xúc tiến thương mại, đổi mới thiết kế sản phẩm và đào tạo số cho người sản xuất. Chỉ bằng cách bảo tồn các giá trị truyền thống đồng thời thích ứng với nhu cầu hiện đại, các làng nghề mộc mới thực sự phát triển mạnh mẽ”, bà nói. 

Phát biểu tại đại hội, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc Trí đã đánh giá cao những đóng góp của Viforest trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu gỗ. Để giúp các doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe hơn - đặc biệt là về gỗ hợp pháp, nguồn gốc sản phẩm và lượng khí thải carbon - ông kêu gọi hiệp hội cần có tư duy mới, cải cách hoạt động và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các kế hoạch trọng điểm. Đối với nhiệm kỳ 2025-2030, Thứ trưởng đã vạch ra các mục tiêu cốt lõi cho Viforest: tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua thách thức, tích cực tham gia hoạch định chính sách, mở rộng thị trường và thúc đẩy phát triển các sản phẩm giá trị cao. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của một mô hình sản xuất minh bạch, thân thiện với môi trường, đáp ứng kỳ vọng ngày càng tăng của thị trường quốc tế, và kêu gọi Viforest tăng cường vai trò trong việc xây dựng chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp. Đại hội cũng đã thông qua các sửa đổi quan trọng đối với điều lệ tổ chức của hiệp hội và bầu ra ban chấp hành mới gồm 31 thành viên cho nhiệm kỳ 2025-2030. Ông Nguyễn Quốc Khánh, Chủ tịch Công ty Cổ phần Kiến trúc Xây dựng AA, được bầu làm Chủ tịch mới của Viforest.

Theo VNS