Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), nhập khẩu gạo của Philippines dự kiến sẽ giảm 500.000 tấn trong năm 2025 so với dự báo ban đầu do lệnh cấm nhập khẩu kéo dài hai tháng có hiệu lực từ 1/9.

Trong Báo cáo Ngũ cốc: Thị trường và Thương mại Thế giới được công bố vào tháng 8/2025, Cục Nông nghiệp Nước ngoài thuộc USDA ước tính nhập khẩu gạo của nước này sẽ giảm 9,3% xuống còn 4,9 triệu tấn trong năm nay, so với dự báo trước đó là 5,4 triệu tấn. Cơ quan này của Mỹ cho rằng dự báo thấp hơn là do lệnh của Tổng thống Ferdinand R. Marcos, Jr. về việc tạm dừng nhập khẩu gạo trong hai tháng, bắt đầu từ ngày 1/9, nhằm bảo vệ nông dân địa phương. Ông đưa ra quyết định này sau khi Bộ Nông nghiệp khuyến nghị lệnh cấm kéo dài 2 tháng trong bối cảnh giá gạo cổng trại giảm. Bất chấp những dự báo thấp hơn, báo cáo của USDA cho thấy Philippines sẽ vẫn là nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới trong năm nay. Cục Công nghiệp Thực vật báo cáo tính đến ngày 7/8, đã có 2,58 triệu tấn gạo được nhập khẩu vào Philippines. Năm ngoái, nước này đã nhập khẩu 4,81 triệu tấn gạo. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng gạo xay xát của Philippines sẽ đạt 12,37 triệu tấn trong niên vụ 2024-2025, và dự kiến sản lượng sẽ đạt 12,3 triệu tấn trong niên vụ 2025-2026. Niên vụ gạo bắt đầu vào tháng 7 và kết thúc vào tháng 6 năm sau.

Đầu năm 2025, Bộ Nông nghiệp Philippines (DA) cho biết họ kỳ vọng đất nước sẽ đạt được sản lượng lúa kỷ lục 20,46 triệu tấn, thậm chí vượt qua con số này. Dữ liệu từ Cơ quan Thống kê Philippines cho thấy sản lượng lúa trong sáu tháng đầu năm đạt 9,08 triệu tấn, tăng 6,41% so với mức 8,53 triệu tấn cùng kỳ năm ngoái. Năm 2024, sản lượng lúa của Philippines đạt 20,06 triệu tấn, mức thu hoạch cao nhất từ trước đến nay đối với loại lương thực chính của nước này.

Khi được yêu cầu bình luận, Giám đốc Quốc gia Liên đoàn Nông dân Tự do Raul Q. Montemayor cho biết dự báo ban đầu về lượng gạo nhập khẩu hơn 5 triệu tấn "là quá mức ngay từ đầu". "Việc loại bỏ tình trạng dư cung thông qua lệnh cấm nhập khẩu, và hy vọng sẽ đưa mức thuế trở lại 35%, sẽ mang lại lợi ích cho nông dân về mặt giá lúa", ông nói trong tin nhắn Viber. "Trong mọi trường hợp, dự báo ban đầu của USDA về lượng gạo nhập khẩu hơn 5 triệu tấn đã là quá mức ngay từ đầu", ông nói thêm. Ông Montemayor cũng lưu ý rằng giá gạo không nên tăng "do giá quốc tế hiện tại và nguồn cung dồi dào trên thị trường". Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng việc chỉ tạm dừng nhập khẩu gạo sẽ chỉ dẫn đến việc điều chỉnh lại lịch trình nhập khẩu gạo, chứ không nhất thiết phải giảm. "Lệnh cấm nhập khẩu sẽ tạm thời ngăn chặn giá lúa gạo tiếp tục giảm nhưng cũng sẽ làm tăng giá bán lẻ. Mặc dù khối lượng nhập khẩu sẽ thấp hơn năm ngoái, nhưng lượng nhập khẩu sẽ vẫn ở mức đáng kể, khoảng 4 triệu tấn", cựu Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Philippines Fermin D. Adriano cho biết.

Giám đốc Điều hành Samahang Industriya ng Agrikultura, Jayson H. Cainglet, cho biết tác động của lệnh cấm nhập khẩu là không đáng kể. "Mức thuế suất 15% hiện hành đối với gạo nhập khẩu vẫn không thay đổi. Mức thuế suất thấp này khiến việc nhập khẩu gạo vẫn mang lại lợi nhuận cao", ông nói. "Mặc dù chúng tôi hoan nghênh lệnh cấm nhập khẩu, nhưng ngành nông nghiệp kiên định với lời kêu gọi khôi phục thuế nhập khẩu gạo về mức ban đầu để ngăn chặn tình trạng nhập khẩu quá mức và bảo vệ người sản xuất trong nước", ông nói thêm. Trong niên vụ 2024-2025, USDA dự báo nhập khẩu gạo thế giới sẽ đạt 62,04 triệu tấn và đạt 61,71 triệu tấn vào năm tiếp theo. Đồng thời, USDA cũng dự báo nhập khẩu lúa mì của Philippines trong niên vụ 2025-2026 sẽ giảm 4,2% xuống còn 6,9 triệu tấn do tiêu thụ thức ăn chăn nuôi thấp hơn. Ban đầu, con số này dự kiến đạt 7,2 triệu tấn.

Việt Nam phản đối lệnh cấm nhập khẩu gạo của Philippines

Trong khi đó, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã yêu cầu Bộ Công Thương phản đối động thái của Philippines về việc tạm dừng nhập khẩu gạo trong 2 tháng, hai nguồn tin cho biết với Reuters, với các thương nhân cho rằng động thái này sẽ gây tổn hại đến sản xuất trong nước. Philippines, nước nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, tuần trước cho biết sẽ tạm dừng nhập khẩu gạo trong 60 ngày, bắt đầu từ ngày 1/9, nhằm bảo vệ nông dân trong nước bị ảnh hưởng bởi giá gạo giảm trong mùa thu hoạch. "Philippines là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam và việc tạm dừng này sẽ có tác động đáng kể đến sản xuất lúa gạo tại Việt Nam", một trong những nguồn tin, một thương nhân am hiểu vấn đề này, cho biết. Hiệp hội và Bộ Công Thương chưa trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.

Theo số liệu hải quan chính thức, Việt Nam đã xuất khẩu 2,44 triệu tấn gạo sang Philippines trong 7 tháng đầu năm 2025, chiếm 44,3% tổng lượng gạo xuất khẩu trong cùng kỳ. Năm ngoái, thị trường Philippines chiếm 46,7% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam, với lượng xuất khẩu trong tháng 9 và tháng 10 cao hơn mức trung bình hàng tháng. Đầu năm nay, Việt Nam đã ký biên bản ghi nhớ về thương mại gạo với Philippines, nơi sản xuất lúa gạo thường dễ bị ảnh hưởng bởi lũ lụt và bão. "Họ đang tạm dừng nhập khẩu gạo trong năm nay để bảo vệ nông dân trước một vụ mùa bội thu dự kiến", một thương nhân khác tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết. Các thương nhân cho biết động thái tạm dừng nhập khẩu gạo của Philippines sẽ gây áp lực lên giá gạo xuất khẩu của Việt Nam. Theo dữ liệu từ Hiệp hội, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được chào bán ở mức 395 USD/tấn vào 12/8, giảm gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái. "Chúng tôi lo ngại giá sẽ giảm hơn nữa nếu lệnh tạm dừng này được áp dụng", thương nhân thứ hai cho biết.

Theo Reuters