Vào ngày 10/6, cơ quan truyền thông của Việt Nam là báo Tiền Phong đã tổ chức hội thảo về phát triển bền vững ngành sầu riêng của đất nước, đặc biệt tập trung vào vấn đề an toàn thực phẩm.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, báo cáo rằng giá trị xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt 2,1 tỷ USD vào năm 2023 và 3,2 tỷ USD vào năm 2024. Tuy nhiên, trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 183 triệu USD, đánh dấu mức giảm mạnh 60,9% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt 105,7 triệu USD, giảm mạnh 75,5%. Một vấn đề là ô nhiễm cadmium, mà các đánh giá chuyên môn chỉ ra chủ yếu là do sự tích tụ kim loại nặng trong đất do sử dụng quá nhiều phân bón hóa học, đặc biệt là phân bón phosphate như DAP. Nguyen nhấn mạnh rằng các vấn đề như mức cadmium cao và sự hiện diện của chất auramine O trong sầu riêng phơi bày những sai sót cơ bản trong sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp sầu riêng. Những vấn đề này xuất phát từ việc giám sát không đầy đủ trong toàn bộ chuỗi cung ứng, từ đầu vào nông nghiệp đến canh tác vườn cây ăn quả và xử lý sau thu hoạch.

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, cho biết sau khi nhận được cảnh báo đầu tiên từ chính quyền Trung Quốc vào tháng 3/2024, cuộc điều tra của cục đã phát hiện ra nhiều khu vực có hàm lượng cadmium cao. Từ đó, cục đã xác định được nguyên nhân chính gây ô nhiễm cadmium trong đất. Các yếu tố tự nhiên bao gồm điều kiện đất đai vốn có và không thể để đất nông nghiệp nằm im, trong khi các yếu tố do con người gây ra bắt nguồn từ việc nông dân bón quá nhiều phân bón hóa học ở một số khu vực cụ thể. Khi đề cập đến vấn đề ô nhiễm auramine O, phó cục trưởng lưu ý rằng việc phát hiện ra chất này trong sầu riêng Thái Lan đã khiến chính quyền Trung Quốc thắt chặt kiểm soát. Là một biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu rủi ro liên quan đến nhập khẩu sầu riêng, các quy định tương tự đã được áp dụng đối với sầu riêng Việt Nam.

Ông Phan Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, báo cáo rằng 34 phòng thí nghiệm đã được chứng nhận kiểm tra cadmium và 19 phòng thí nghiệm được chứng nhận kiểm tra auramine O. Trong số này, chính quyền Trung Quốc đã chính thức công nhận lần lượt 24 và 15 phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa kết quả thử nghiệm tại Việt Nam và kết quả thu được khi trái cây đến Trung Quốc đã khiến 4 phòng thí nghiệm bị thu hồi chứng nhận. Vấn đề này được cho là phát sinh từ các phương pháp lấy mẫu mang tính đại diện thay vì toàn diện, không đảm bảo rằng tất cả các sản phẩm đều đáp ứng các tiêu chuẩn bắt buộc. Kiểm soát hiệu quả từ nguồn chuỗi sản xuất của các cơ quan chức năng khu vực và các tổ chức liên quan vẫn là điều cần thiết. Về việc sử dụng thuốc trừ sâu, một số loại thuốc diệt cỏ gốc bipyridilium, bị cấm ở nhiều quốc gia, vẫn tiếp tục để lại dư lượng trong các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam.

Ông Đinh Đức Hiệp, đại diện của Cơ quan Thông báo và Điểm hỏi đáp về Vệ sinh và Kiểm dịch thực vật Việt Nam, cho biết văn phòng đã nhận được một số thông báo liên quan đến dư lượng cadmium quá mức. Bên cạnh sầu riêng, cảnh báo cũng đã được đưa ra đối với ớt, măng cụt và chôm chôm. Các vi phạm nhỏ chỉ cần báo cáo với cơ quan quản lý, trong khi các vi phạm nghiêm trọng sẽ dẫn đến việc từ chối sản phẩm. Đáng chú ý, Việt Nam đã nhận được cảnh báo về sầu riêng không chỉ từ Trung Quốc mà còn từ Liên minh châu Âu.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn được cho là đang soạn thảo quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm sầu riêng và đang tìm kiếm phản hồi của công chúng. Ngoài ra, bộ đang sửa đổi tiêu chuẩn quốc gia đối với sầu riêng tươi, được ban hành lần đầu tiên vào năm 2015, để phù hợp hơn với các yêu cầu kỹ thuật của mình với thông lệ quốc tế. Mục tiêu là giúp sầu riêng Việt Nam đáp ứng nhu cầu của thị trường Trung Quốc và cũng tiếp cận được các thị trường cao cấp như Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu, những nơi cũng có các yêu cầu nghiêm ngặt về kỹ thuật và an toàn thực phẩm.

Theo Produce Report