Nhu cầu tôm của EU đang tăng mạnh. Theo dữ liệu thương mại của Eurostat, nhập khẩu đạt 241.193 tấn trong nửa đầu năm 2025, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Lượng nhập khẩu tăng này củng cố vị thế của khối này như một thị trường quan trọng trong bối cảnh ngành tôm toàn cầu đang chuẩn bị cho một cuộc tái cơ cấu thương mại sau khi Mỹ áp thuế lên các nước xuất khẩu tôm lớn.

Ấn Độ, quốc gia xuất khẩu tôm lớn thứ hai thế giới và là nhà cung cấp tôm lớn nhất cho Mỹ, đang bị đẩy ra khỏi thị trường bởi các mức thuế trừng phạt. Theo một báo cáo của Crisil Ratings, công ty do S&P Global nắm giữ đa số cổ phần, ngày 29/8, xuất khẩu tôm của Ấn Độ dự kiến ​​sẽ giảm 15-18% trong năm tài chính này sau khi Mỹ tăng thuế lên mức có hiệu lực là 58,26% kể từ ngày 27/8. Doanh thu xuất khẩu có thể giảm 18-20% so với cùng kỳ năm trước, trong khi biên lợi nhuận hoạt động dự kiến ​​sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong thập kỷ là 5,0-5,5%, báo cáo cho biết thêm. Khi các nhà xuất khẩu Ấn Độ nhắm đến các thị trường ngoài Mỹ để mở rộng và củng cố vị thế của mình, EU đã nổi lên như một lựa chọn sinh lời sau thành tích mạnh mẽ trong nửa đầu năm. Tổng khối lượng xuất khẩu của Ấn Độ sang khối này đạt 40.382 tấn trong nửa đầu năm 2025, tăng 27% so với cùng kỳ năm trước. Thị phần nhập khẩu của Ấn Độ vào EU đã tăng lên 16,7%, củng cố vị thế là nhà cung cấp lớn thứ hai của khối. Trong khi đó, Ecuador đã tăng 35,5% khối lượng xuất khẩu lên 115.054 tấn, đồng thời chiếm gần một nửa thị trường EU. Mặc dù điều kiện kinh tế vĩ mô thuận lợi và vị thế là một thị trường cao cấp khiến EU trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà xuất khẩu, nhưng những người tham gia thị trường chỉ ra rằng tình trạng dư cung và các quy định nghiêm ngặt về chất lượng là những trở ngại.

Lợi thế về sức mua

Nền tảng cho nhu cầu bền vững của EU trong nửa đầu năm nay là cơ cấu người tiêu dùng. Dữ liệu của Nhóm Ngân hàng Thế giới cho thấy GDP bình quân đầu người của khối này là 43.145 USD vào năm 2024, trong khi GDP bình quân đầu người theo sức mua tương đương là 62.434 USD. Cả hai chỉ số này đều cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 13.673 USD (GDP bình quân đầu người) và 24.248 USD (PPP), theo dữ liệu, nhấn mạnh cơ sở người tiêu dùng dư giả của EU.

Nhóm Ngân hàng Thế giới cũng báo cáo rằng tăng trưởng GDP bình quân đầu người của EU đã cải thiện từ 0,1% năm 2023 lên 0,9% năm 2024, cho thấy sức mua của hộ gia đình đang tăng trưởng ổn định, dù khiêm tốn. Lợi thế kinh tế này thể hiện trực tiếp qua mô hình nhu cầu thực phẩm. Theo báo cáo ngày 6/6 của S&P Global Commodity Insights, tăng trưởng GDP toàn cầu - đặc biệt là GDP bình quân đầu người - là động lực đáng tin cậy hơn nhiều đối với tiêu thụ protein so với những thay đổi về dân số. Thêm vào đó, sự sụt giảm của đồng USD vào đầu năm nay đã tăng cường sức mua của đồng euro, khiến việc mua tôm trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà nhập khẩu châu Âu.

Tiếp cận thị trường và sự thay đổi sở thích của người tiêu dùng

EU là một thị trường chín muồi với các tiêu chuẩn rất cao về tính bền vững và an toàn thực phẩm, với sự ưa chuộng mạnh mẽ đối với các loại tôm cụ thể. Thế mạnh của Ecuador nằm ở tôm nguyên đầu, còn vỏ (HOSO), một loại tôm phù hợp với nhu cầu truyền thống của châu Âu. Tuy nhiên, nhà cung cấp Nam Mỹ này lại tụt hậu so với các đối thủ châu Á ở các loại tôm lột vỏ và tôm có giá trị gia tăng. Những người tham gia thị trường chỉ ra rằng nhu cầu của châu Âu đang dần chuyển dịch từ tôm HOSO thô truyền thống sang tôm lột vỏ và tôm giá trị gia tăng.

Một thương nhân tại Mumbai lưu ý rằng "Quý 1/2025 chứng kiến ​​lượng nhập khẩu tôm giá trị gia tăng tăng mạnh khoảng 30%". Thương nhân này cũng cho biết ngành HoReCa đang thúc đẩy tiêu thụ tôm giá trị gia tăng ở Tây Bắc và Nam Âu. Những người tham gia thị trường cho rằng sự thay đổi sở thích của người tiêu dùng có thể mang lại lợi thế cho các nhà cung cấp châu Á như Ấn Độ, nơi có thể cung cấp khối lượng lớn tôm lột vỏ và tôm giá trị gia tăng với mức giá cạnh tranh. Mặc dù có những lo ngại về mức tồn kho cao hơn, nhưng tâm lý chung đối với thị trường EU là "lạc quan thận trọng", thương nhân này lưu ý. "EU có khả năng và nhu cầu để hấp thụ thêm khối lượng từ Ấn Độ, đặc biệt là tôm giá trị gia tăng, nhưng tăng trưởng phụ thuộc vào việc tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng và chứng nhận bền vững của EU, đồng thời duy trì giá cả cạnh tranh", một thương nhân khác cho biết.

Đa dạng hóa, không phải thay thế

Tuy nhiên, EU vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn thị trường Mỹ đối với các nhà xuất khẩu Ấn Độ. Theo dữ liệu của Bộ Thương mại, năm 2024, Ấn Độ đã xuất khẩu 248.642 tấn tôm đông lạnh sang Mỹ, so với hơn 80.000 tấn sang EU. Ngay cả với tiềm năng tăng trưởng, các rào cản về quy định và hậu cần ngày càng tăng vẫn tiếp tục làm chậm tốc độ xuất khẩu và làm tăng chi phí. Động lực thị trường cũng thay đổi do các định dạng sản phẩm có nhu cầu trên khắp châu Âu khác biệt đáng kể so với sở thích của Mỹ, đòi hỏi phải thích ứng.

Cạnh tranh sẽ rất gay gắt khi Ecuador đang mở rộng năng lực chế biến để tăng sản lượng tôm lột vỏ và tôm giá trị gia tăng. "Mặc dù Ecuador hiện không thể nắm bắt hoàn toàn thị phần của Ấn Độ, nhưng họ đang đầu tư vào việc nâng cao năng lực chế biến của mình", Max Bouratoglou, nhà phân tích về Hải sản và Nuôi trồng Thủy sản tại Commodity Insights, cho biết. Việc mở rộng của Ấn Độ tại châu Âu có thể sẽ vẫn mang tính chọn lọc, phản ánh sự khác biệt về sở thích sản phẩm, yêu cầu quy định và động lực cạnh tranh với các nhà cung cấp đã có uy tín như Ecuador.

Theo SP Global