Việc gia nhập thị trường đã khó, nhưng việc duy trì thị phần còn khó hơn. Động thái gần đây của Liên minh châu Âu nhằm tăng cường kiểm soát chính thức đối với một số sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam đã thông báo cho các nhà sản xuất và xuất khẩu về tầm quan trọng của việc tuân thủ đầy đủ các quy định của thị trường nhập khẩu và nâng cao khả năng cạnh tranh để xuất khẩu bền vững.

Theo thông báo của EU, bắt đầu từ đầu tháng 2, sầu riêng, ớt chuông và mì ăn liền có chứa gia vị, hạt nêm hoặc nước sốt từ Việt Nam sẽ chịu mức kiểm soát chính thức tăng cường, với tần suất nhận dạng và kiểm tra thực tế ở mức 10-50%. Đậu bắp và thanh long phải tuân theo các điều kiện đặc biệt để gia nhập liên minh do nguy cơ nhiễm độc tố nấm mốc với tần suất kiểm tra là 50% và 20%. EU cập nhật danh sách này sáu tháng một lần. Đối với sầu riêng, đây là lần đầu tiên loại quả này bị kiểm soát với tần suất 10%. Đại diện SK International (đơn vị xuất khẩu sầu riêng vào EU) cho biết, do xuất khẩu sầu riêng vào thị trường này không lớn nên thiệt hại đối với doanh nghiệp sẽ không lớn.

Tuy nhiên, vấn đề lớn hơn là cơ hội cho sầu riêng ở EU đang mất dần. Ông Lê Anh Trung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đăk Lăk, cho rằng, việc tăng cường kiểm soát sẽ kéo dài quá trình thông quan, dẫn đến chi phí tăng cao. Ông cho biết, việc gia nhập thị trường đã khó, nhưng việc duy trì thị phần có thể còn khó khăn hơn. Nếu chất lượng không được kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ gia tăng hàng rào phi thuế quan là rõ ràng. Theo ông Trần Văn Công, Tham tán Nông nghiệp Việt Nam tại EU, nếu các lô hàng chứa dư lượng thuốc trừ sâu vượt ngưỡng cho phép, EU có thể sẽ tăng thêm mức kiểm soát lên 20-50% hoặc yêu cầu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm bắt buộc. Ông cho biết, các hạn ngạch định lượng là một trong những rào cản phi thuế quan mà hàng hóa Việt Nam gặp phải khi thâm nhập thị trường quốc tế, trong đó có hạn ngạch. Trong xu thế tự do hóa thương mại, hạn ngạch có xu hướng được xóa bỏ. Tuy nhiên, hạn ngạch vẫn còn phổ biến đối với nông sản. Bên cạnh đó, các biện pháp kỹ thuật cũng được áp dụng. Ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Cơ quan Thông báo và Điều tra Vệ sinh Động thực vật Việt Nam (SPS Việt Nam), cho biết, việc sản xuất phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu đảm bảo mức dư lượng dưới giới hạn cho phép. Ông cho biết, việc thực hiện kiểm soát nông sản là hoạt động thường xuyên của các nước nhập khẩu, nhưng việc đưa vào danh sách tăng cường kiểm soát là hồi chuông cảnh báo cho nông dân và nhà xuất khẩu nhằm đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn an toàn.

Bộ NN&PTNT đang có kế hoạch đề xuất EU giảm tần suất kiểm soát đối với một số sản phẩm dựa trên kết quả kiểm soát dư lượng trong nước sẽ tháo gỡ khó khăn, mở đường cho nông sản Việt Nam chinh phục thị trường khổng lồ này. Việt Nam cần hiểu rõ các rào cản phi thuế quan để thúc đẩy xuất khẩu, đồng thời bảo vệ sản xuất trong nước. Ông nhấn mạnh về lâu dài, khả năng cạnh tranh phải được nâng cao thông qua việc giảm chi phí và nâng cao chất lượng. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, không chỉ EU, Trung Quốc cũng thay đổi chính sách nhập khẩu thực phẩm, nông sản với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, an toàn thực phẩm. Ông Nam cho biết, nếu Việt Nam có thể đáp ứng được yêu cầu của họ, những thị trường có yêu cầu cao sẽ có tiềm năng to lớn để mở rộng phạm vi tiếp cận quốc tế và chỉ bằng cách xây dựng mối quan hệ thương mại bền vững dựa trên việc thiết lập chuỗi cung ứng, hàng hóa Việt Nam mới có thể tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo VNS