Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hạ mục tiêu giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2024 xuống 9,5 tỷ USD so với kỳ vọng 10 tỷ USD trước đó do gặp nhiều thách thức. Ngành thủy sản dự kiến sẽ đạt sản lượng 9,22 triệu tấn hải sản từ diện tích nuôi trồng thủy sản 1,3 triệu ha trong năm nay.

Theo Tổng cục Thủy sản, giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2023 ước đạt 9,2 tỷ USD, đạt 92% kế hoạch, giảm 8% so với năm 2022. Trong cơ cấu xuất khẩu thủy sản năm 2023, xuất khẩu tôm đạt khoảng 3,45 tỷ USD, xuất khẩu cá tra đạt 1,9 tỷ USD, xuất khẩu cá ngừ đạt 900 triệu USD và xuất khẩu nhuyễn thể đạt 800 triệu USD. Tổng sản lượng xuất khẩu thủy sản năm 2023 ước đạt 9,05 triệu tấn, tăng 2% so với năm 2022. Sản lượng thủy sản khai thác đạt 3,68 triệu tấn, bằng năm 2022, trong khi sản lượng nuôi trồng thủy sản đạt hơn 5,4 triệu tấn, tăng 3,5% xu so với năm 2022.

Vấn đề đặt ra hiện nay của ngành thủy sản là truy xuất nguồn gốc hải sản để chống khai thác trái phép, đảm bảo an toàn thực phẩm trên tàu cá, cảng cá. Ngoài ra, xuất khẩu thủy sản còn phải đối mặt với nhiều rào cản khác như phúc lợi động vật, chứng chỉ carbon nhằm đảm bảo an toàn môi trường trong quá trình sản xuất sản phẩm xuất khẩu sang châu Âu và Mỹ. Từ năm 2024, Tổng cục Thủy sản sẽ tiếp tục phát triển nuôi trồng thủy sản biển, lòng hồ và thực hiện các giải pháp khoa học công nghệ nhằm nâng cao giá trị sản phẩm thủy sản chế biến. Bên cạnh đó, kinh tế thế giới phục hồi chậm, trong khi giá một số sản phẩm đầu vào cho phát triển nuôi trồng thủy sản và chi phí logistics vẫn ở mức cao, gây áp lực lên sản xuất. Những thách thức này đã tác động đến hoạt động chế biến, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, gây khó khăn cho ngành thủy sản trong năm nay. Trong khi đó, Ủy ban châu Âu tiếp tục duy trì cảnh báo thẻ vàng đối với thủy sản Việt Nam. Vì vậy, năm 2024, nhiệm vụ sản xuất kinh doanh sẽ trở nên khó khăn hơn.

Ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Tổng cục Thủy sản, cho biết doanh thu xuất khẩu thủy sản giảm trong năm 2023 do ngành thủy sản phải đối mặt với những thách thức như thiếu tiêu chuẩn và quy định về giám sát môi trường cũng như cơ sở hạ tầng ở các vùng nuôi chưa đầy đủ. Hiệu quả của hoạt động đánh bắt còn thấp. Nhu cầu tiêu thụ giảm ở hầu hết các thị trường khiến kim ngạch xuất khẩu giảm. Bà Vương Thị Oanh, cán bộ Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, cho biết mặc dù ngành thủy sản có dấu hiệu phục hồi nhưng năm 2024 vẫn còn nhiều khó khăn. Cụ thể, Trung Quốc, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản là dự kiến sẽ phục hồi từ những tháng cuối năm 2023 do các thị trường này chuẩn bị thực phẩm cho dịp lễ hội cuối năm và năm mới, trong khi hàng tồn kho của các nhà nhập khẩu ở mức thấp. Việt Nam là nhà cung cấp tiềm năng cho các thị trường đó. Tuy nhiên, sự cạnh tranh với các đối thủ cũng gia tăng như Thái Lan, Indonesia, Trung Quốc đối với sản phẩm chế biến và với Ecuador đối với sản phẩm thông thường.

Xuất khẩu cá tra

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến, Việt Nam đặt mục tiêu sản xuất 1,7 triệu tấn cá tra thương mại và thu về 2 tỷ USD từ xuất khẩu sản phẩm vào năm 2024. Để đạt được mục tiêu đó, ngành thủy sản cần sẵn sàng các phương án ứng phó tốt hơn với thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt cũng như các quy định, rào cản kỹ thuật chặt chẽ hơn của các nước nhập khẩu, ông Tiến cho biết. Mặc dù xuất khẩu cá tra của Việt Nam năm 2023 gặp khó khăn và nhu cầu tiêu thụ thấp hơn, đặc biệt là từ thị trường châu Âu, Trung Quốc nhưng sẽ có nhiều tín hiệu tích cực cho ngành cá tra năm 2024.

Bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết dù thị phần tại một số thị trường giảm nhưng xuất khẩu cá tra đang có dấu hiệu tích cực hơn tại một số thị trường như Trung Quốc, Mexico, Canada, Brazil và Vương quốc Anh. Theo Tổng cục Hải quan, giá trị xuất khẩu cá tra ước đạt 1,8 tỷ USD vào năm ngoái, giảm 27% so với năm 2022. Tuy nhiên, nhu cầu cá tra Việt Nam ở nhiều thị trường vẫn còn lớn, đặc biệt là các sản phẩm chế biến sâu, bà Hằng cho biết. Mỹ nằm trong top thị trường tiêu thụ nhiều sản phẩm cá tra của Việt Nam nhất. Nhu cầu về sản phẩm cá tra cũng tăng trở lại tại thị trường Liên minh châu Âu (EU), được kỳ vọng sẽ là điểm sáng cho xuất khẩu của Việt Nam trong năm nay.

Là một trong những thị trường nhập khẩu truyền thống của cá tra Việt Nam, Trung Quốc dự kiến sẽ chứng kiến mức tăng trưởng cao về nhập khẩu cá tra vào năm 2024. Những năm gần đây, thị trường này liên tục đứng trong top 3 thị trường nhập khẩu sản phẩm cá tra lớn nhất, sau Mỹ. và Nhật Bản. Sản phẩm còn có lợi thế ở các thị trường khác như Châu Âu, Algeria. Mới đây, Thương vụ Việt Nam tại Algeria phối hợp với hệ thống siêu thị Carrefour trong nước tổ chức hoạt động giới thiệu, quảng bá sản phẩm Việt Nam, trong đó có cà phê và phi lê cá tra.

Thêm nhiều cơ sở nuôi trồng thủy sản được phép xuất khẩu sang các thị trường

Theo Cục Chế biến và phát triển thị trường (NAFIQPM) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, thêm 99 cơ sở nuôi trồng thủy sản đã được cấp phép xuất khẩu sang Hàn Quốc (Hàn Quốc), Liên minh châu Âu, Trung Quốc, Mỹ và Nga vào năm 2023. Cụ thể, có thêm 38 cơ sở được phép xuất khẩu thủy sản sang Hàn Quốc, nâng tổng số doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường này lên 786. Con số này là 13 và 524 đối với thị trường EU, 45 và 585 đối với Trung Quốc, 1 và 26 đối với Mỹ, và 2 và 83 cho thị trường Nga. Ngoài ra, 6.997 vùng trồng và 1.613 cơ sở đóng gói được cấp mã số xuất khẩu. Trong khi đó, ngày càng có thêm các sản phẩm tiếp cận được một số thị trường nhất định, như sầu riêng và tổ yến sang Trung Quốc, bưởi và dừa tươi sang Mỹ. Năm ngoái, Việt Nam thu về 53,01 tỷ USD từ xuất khẩu nông lâm thủy sản.

Theo VNS