Khuyến nghị của các nhà chức trách Thái Lan dành cho nông dân về giảm trồng lúa để tiết kiệm nước sau khi ghi nhận lượng mưa yếu, đang là mối đe dọa mới đối với nguồn cung toàn cầu sau khi Ấn Độ cấm xuất khẩu một số loại gạo. Nông dân tại vùng đồng bằng trung tâm đã xuống giống trồng lúa nhưng chính phủ Thái Lan đang khuyến khích họ chuyển sang các cây trồng khác cần ít nước hơn, theo ông Surasri Kidtimonton, tổng thư ký Office of the National Water Resources (ONWR).

Thái Lan – nước xuất khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới – đang ghi nhận lượng mửa giảm khi nước này chuẩn bị cho khả năng hạn hán diễn ra trong năm tới do hình thái thời tiết El Nino thường dẫn tới thời tiết khô hạn hơn tại nước này. Tổng lượng mưa cho tới nay tại vùng trung tâm thấp hơn khoảng 40% so với mức thông thường và động thái giảm trồng lúa là nhằm giữ nguồn nước cho tiêu dùng hộ gia đình, theo ông Surasri. “Những gì đáng lo ngại là El Nino có thể kéo dài tới năm 2025. Chúng ta phải có kế hoạch toàn quốc về quản lý nước một cách cẩn trọng”, ông phát biểu. Cho tới nay, diện tích trồng lúa đã trồng là hơn 1,76 triệu ha, và những nông dân chưa bắt đầu trồng lúa đang được kêu gọi đi theo hai phương án: trì hoãn sản xuất hoặc chuyển sang các cây trồng kháng hạn tốt hơn.

Giá gạo tại châu Á tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn 3 năm vào tháng trước, sau khi Ấn Độ - nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới – cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati để đảm bảo nguồn cung và giảm nhiệt giá gạo nội địa. Giá liên tục tăng trên thị trường thế giới sẽ gia tăng gánh nặng cho người tiêu dùng khi áp lực lạm phát vốn đã cao. Khu vực trung tâm của Thái Lan ước chiếm gần 14% tổng diện tích trồng lúa trong năm 2023 của nước này và dự báo chiếm khoảng 19% tổng sản lượng lúa thu hoạch trong niên vụ 2023-24, theo Bộ Nông nghiệp Thái Lan. Mực nước tại các hồ chứa lớn ở khu vực này chỉ đạt khoảng 51% công suất.

Chính phủ Thái Lan trước đó đã cảnh báo El Nino có thể kéo theo lượng mưa thấp bất thường và nông dân được khuyến nghị chỉ trồng 1 vụ lúa trong năm 2023, thay vì 2 vụ như thường lệ. Tuy nhiên, nguồn cung thiếu hụt từ Thái Lan có thể được bù đắp phần nào nhờ nguồn cung từ Việt Nam – nước xuất khẩu gạo có thể vượt mục tiêu trong năm nay. Tới khi việc sử dụng nước vẫn là vấn đề gây quan ngại tại Thái Lan, ưu tiên hàng đầu phải là tiêu dùng hộ gia đình, sau đó là chuyển đổi nguồn cung nước sang các hoạt động duy trì hệ sinh thái tự nhiên, ông Surasri cho hay. “Điều quan trọng là mọi người cần sử dụng nước tiết kiệm”.

Trong nửa đầu năm 2023, xuất khẩu gạo của Việt Nam tăng 21% so với cùng kỳ năm 2022, với xuất khẩu gạo sang Philippines, Trung Qốc và Indonesia tăng, theo Tổng cục Hải quan Việt Nam.. Việt Nam cho biết xuất khẩu gạo không ảnh hưởng tới an ninh lương thực. Ấn Độ cho tới nay là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm 40% thương mại gạo toàn cầu; theo sau là Thái Lan và Việt Nam, lần lượt chiếm 15% và 14%, theo số liệu Bộ Nông nghiệp Mỹ. Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan và Việt Nam đang nỗ lực đàm phán lại giá gạo đối với các hợp đồng đã ký, quy mô khoảng 500.000 tấn, giao hàng trong tháng 8, sau khi lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ làm giảm nguồn cung, tăng giá. Các nhà xuất khẩu cũng đang ráo riết thu mua lúa từ nông dân – những người cũng đang tăng giá bán sau khi giá gạo trên thị trường thế giới tăng vọt, đẩy các hợp đồng hàng triệu USD vào rủi ro.

Giá các loại gạo thương mại chính trên thị trường toàn cầu tăng khoảng 80 USD/tấn kể từ khi Ấn Đô ban hành chính sách cấm xuất khẩu vào ngày 20/7. Giá gạo Thái 5% tấm – giá tham chiếu cho thị trường châu Á – tăng vọt lên 625 USD/tấn, so với mức 545 USD/tấn 2 tuần trước; gạo Việt cùng loại tăng giá từ 515 – 525 USD/tấn lên 545 USD/tấn. “Mức giá hiện nay cao hơn nhiều so với giá hợp đồng đã ký”, theo một nhà giao dịch tại thành phố Hồ Chí Minh. “Giá gạo xuất khẩu tăng vọt, kéo theo giá lúa nội địa tăng. Một số công ty đang phải đua nhau đẩy nhanh tốc độ thu mua từ nông dân”.

Theo Bangkok Post