Do đại dịch COVID kéo dài, xuất khẩu thanh long giảm do sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc cho thấy những mặt trái trong giai đoạn này, xuất khẩu thanh long đang đối diện nhiều thách thức lớn; do đó, Việt Nam phải tìm kiếm các thị trường thay thế tiềm năng. Thanh long được đưa vào danh sách trái cây xuất khẩu chủ lực và thường có tên trong nhóm hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam có giá trị trên 1 tỷ USD hàng năm.

Bất chấp thực tế là thanh long Việt Nam đã tiếp cận thành công một số thị trường quốc tế, bao gồm Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia và một số nước khác, Trung Quốc vẫn chiếm tứi 80% tổng giá trị xuất khẩu, theo ông Vũ Bá Phu, cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại thuộc Bộ Công thương. Tuy nhiên, Vụ thị trường Á Phi thuộc Bộ Công thương cho rằng xuất khẩu thanh long và trái cây tươi sang Trung Quốc đang gặp nhiều khó khăn do nước bạn thắt chặt thông quan và kiểm dịch tại một số cửa khẩu giữa hai nước do đại dịch COVID-19.

Nhưng nhiều chuyên gia cho rằng xuất khẩu thanh long và trái cây tươi Việt Nam đã luôn đối mặt với nhiều khó khăn, không chỉ trong tình trạng hiện nay mà còn bởi nông dân Trung Quốc bắt đầu trồng thanh long với tổng diện tích lên tới 35.555ha. Ông Phu nhấn mạnh rằng nông dân Trung Quốc sẽ áp dụng công nghệ để tăng năng suất, gia tăng áp lực lên trái cây Việt Nam không chỉ trên thị trường Trung Quốc mà cả trên thị trường thế giới.

Theo thống kê từ Hải quan Trung Quốc, trong 5 tháng đầu năm 2021, nhập khẩu thanh long của Trung Quốc giảm 21,6% so với cùng kỳ năm 2020. Nhập khẩu thanh long Việt Nam cũng giảm 21,6% về lượng và 21,1% về giá trị trong cùng kỳ so sánh. Thực trạng này cho thấy Trung Quốc giảm nhập khẩu nông sản họ có thể tự sản xuất.

Các chuyên gia cho rằng cần nhanh chóng tìm kiếm các thị trường tiềm năng khác tại EU, Bắc Mỹ, Nhật Bản, Úc, Trung Đông để giúp các doanh nghiệp xây dựng thương hiệu và thúc đẩy xuất khẩu cho kế hoạch dài hạn. Thực tế, trong những năm gần đây, thanh long Việt Nam đã được xuất khẩu sang Ấn Độ, New Zealand, Nhật Bản, Chile, bên cạnh thị trường Trung Quốc. Sau đó, thanh long Việt Nam cũng đã được bán tại Úc, Ấn Độ, Pakistan.

Sau khi Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Úc tổ chức tuần thanh long Việt Nam tại các thành phố lớn của nước này từ tháng 7 – 10 để xúc tiến xuất khẩu thanh long, nhu cầu thanh long của các đối tác phân phối tại Úc khá cao. Hiện mỗi trái thanh long bán tại chuỗi siêu tị Coles lớn nhất nước Úc có giá 4,9 USD, tương đương 80.000 đồng, và có giá từ 9 – 15 đôla Úc/kg tại các chuỗi siêu thị khác như MCQ và các siêu thị, cửa hàng tại Melbourne, Adelaide, Sydney.

Theo ông Phạm Sanh Châu, đại sứ Việt Nam tại Ấn Độ, thị trường này rất tiềm năng cho thanh long và trái cây tươi từ Việt Nam. Ấn Độ có dân số 1,4 tỷ dân, trong đó 60% là người ăn chay. Thực phẩm của họ chủ yếu là rau quả. Trung bình mỗi người Ấn Độ tiêu thụ 3kg trái cây/tháng; do đó, Ấn Độ sẽ tiêu thụ khoảng 48 triệu tấn trái cây hàng năm. Nước này cho tới nay vẫn chủ yếu nhập khẩu thanh long từ Thái Lan, Malaysia và Sri Lanka. Ông Nguyễn Tiền Phong, đại sứ Việt Nam tại Pakistan cho hay nước này có hơn 200 triệu dân là thị trường rất tiềm năng cho thanh long và trái cây tươi Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Phu nhấn mạnh rằng thanh long Việt Nam đang đối mặt cạnh tranh khốc liệt từ Đài Loan, Thái Lan và Malaysia. Để thống trị thị trường, Việt Nam cần cải thiện chất lượng thanh long và không mở rộng diện tích trồng Ông Phu chia sẻ rằng rất nhiều nhà nhập khẩu quốc tế quan tâm tới phát triển nguồn cung cấp thanh long chất lượng cao từ Việt Nam tại các sự kiện thương mại trực tuyến trong thời gian qua. Ngoài thanh long tươi, Việt Nam cần đa dạng hóa sản phẩm như thanh long sấy, trái cây sấy, siro trái cây, đồ ăn vặt từ thanh long, rượu vang thanh long, kem thanh long, kem cá thanh long, bánh mỳ thanh long cho tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Đặc biệt, bột thanh long có hàm lượng dinh dưỡng cao, được coi là “siêu thực phẩm nhiệt đới” cho xuất khẩu. Đa dạng hóa các sản phẩm GTGT từ thanh long là cách tốt để tăng tiêu dùng vf phát triển thị trường lẫn thương hiệu sản phẩm.

Theo VNS