Giá gạo toàn cầu, vốn đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm, khó có thể giảm thêm nữa khi đồng tiền của nước xuất khẩu hàng đầu Ấn Độ tăng giá, nhưng lượng dự trữ tăng mạnh của Ấn Độ và vụ mùa bội thu ở châu Á sẽ hạn chế mọi động lực phục hồi trong năm nay, các giám đốc điều hành ngành cho biết. Trong khi giá gạo thấp sẽ có lợi cho người tiêu dùng nhạy cảm với giá ở Châu Phi và các khu vực khác, thì ngược lại có khả năng sẽ làm giảm thêm thu nhập vốn đã ít ỏi của nông dân trên khắp Châu Á, nơi sản xuất gần 90% lượng gạo của thế giới.

Thị trường đã sụt giảm vào tháng 4, một tháng sau khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh hạn chế xuất khẩu cuối cùng đối với ngũ cốc được áp dụng vào năm 2022, khiến giá gạo đồ xuất khẩu của Ấn Độ xuống mức thấp nhất trong 22 tháng. Giá gạo ở Thái Lan đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn ba năm, trong khi ở Việt Nam, giá đã giảm xuống mức thấp nhất trong gần năm năm. Sau khi giảm gần 1/3 so với mức đỉnh năm 2024, giá gạo đã tìm thấy ngưỡng đáy, các thương nhân và giám đốc điều hành ngành cho biết, nhưng sẽ giữ nguyên mức đó trong phần còn lại của năm 2025, bị kìm hãm bởi tình trạng thặng dư ở tất cả các nước xuất khẩu chính. "Ngay cả sau đợt điều chỉnh đáng kể gần đây, chúng tôi không kỳ vọng giá sẽ phục hồi. Nguồn cung dư thừa có thể sẽ ngăn giá tăng", B.V. Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu Gạo cho biết. Hiệp hội dự kiến ​​giá gạo sẽ dao động trong phạm vi 10 USD, quanh mức 390 USD/tấn đối với gạo tấm 5% trong phần còn lại của năm. "Giá sẽ vẫn quanh mức hiện tại trừ khi mùa mưa có diễn biến bất ngờ và ảnh hưởng đến sản lượng", Himanshu Agrawal, giám đốc điều hành tại Satyam Balajee, một công ty xuất khẩu gạo hàng đầu, cho biết.

Dự báo xuất khẩu gạo Ấn Độ kỷ lục

Một đợt mưa gió mùa tốt là rất quan trọng đối với vụ lúa, vốn cần rất nhiều nước. Cơ quan thời tiết nhà nước của Ấn Độ đã dự báo lượng mưa gió mùa cao hơn mức trung bình trong năm thứ hai liên tiếp vào năm 2025, điều này sẽ thúc đẩy sản lượng. Theo ước tính của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp, sản lượng gạo toàn cầu dự kiến ​​sẽ đạt mức kỷ lục 543,6 triệu tấn vào năm 2024/25, tăng so với mức 535,4 triệu tấn của năm trước. Tổng nguồn cung toàn cầu, bao gồm cả dự trữ, được dự kiến ​​là 743 triệu tấn, cao hơn nhiều so với nhu cầu dự kiến ​​sẽ tăng lên 539,4 triệu tấn, theo ước tính của FAO.

Chỉ riêng tại Ấn Độ, lượng gạo dự trữ, bao gồm cả lúa chưa xay xát, trong các kho của chính phủ đã đạt tổng cộng 63,09 triệu tấn vào ngày 1/4, gần gấp 5 lần mục tiêu của chính phủ là 13,6 triệu tấn. Với lượng dự trữ lớn và dự kiến ​​sản lượng sẽ phục hồi, người mua không vội mua, trong khi người bán đang cạnh tranh giành thị phần - khiến giá cả toàn cầu chịu áp lực, Agrawal cho biết. Hiệp hội Xuất khẩu Gạo dự kiến ​​lượng gạo xuất khẩu từ Ấn Độ sẽ tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước lên mức kỷ lục 22,5 triệu tấn trong năm nay. Olam Agri India, một trong những nhà xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, thậm chí còn lạc quan hơn, dự kiến ​​lượng gạo xuất khẩu có thể tăng lên tới 24 triệu tấn.

Ấn Độ chuẩn bị làm ngập thị trường toàn cầu với xuât skhaaru gạo kỷ lục trong năm nay sau khi dỡ bỏ lệnh hạn chế xuất khẩu cuối cùng, giải phóng các kho dự trữ đã tăng gấp 5 lần mục tiêu chính thức và gây áp lực lên giá gạo toàn cầu. Sự gia tăng này có khả năng đưa Ấn Độ trở lại thị phần thống lĩnh trên thị trường toàn cầu, vốn đã ở mức hơn 40% trước khi nước này hạn chế xuất khẩu vào năm 2022, vượt qua tổng kim ngạch của bốn nhà cung cấp lớn tiếp theo - Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Hoa Kỳ. "Ấn Độ đã bắt đầu giành lại thị phần đã mất", Nitin Gupta, phó chủ tịch cấp cao tại Olam Agri India cho biết.

Đồng rupee tăng giá, nhu cầu thu mua của chính phủ tạo nên sàn giá

Khi gạo tấm của Ấn Độ quay trở lại thị trường vào tháng 3, nhu cầu đã được thúc đẩy bởi đồng rupee yếu, giao dịch quanh mức 87,2 so với đô la, giúp kéo giá xuống. Tuy nhiên, đồng rupee kể từ đó đã phục hồi lên mức 84,55 so với đô la và tiền tệ của các quốc gia xuất khẩu khác cũng tăng giá, điều này đã ngăn giá gạo toàn cầu giảm thêm, ba đại lý ngũ cốc cho biết. Ngoài ra, cung cấp một sàn, nông dân Ấn Độ có thể bán lúa cho chính phủ. Nếu các nhà xuất khẩu bắt đầu đưa ra mức giá thấp hơn giá do nhà nước ấn định, nông dân sẽ bắt đầu bán cho chính phủ. Chính phủ tăng giá hỗ trợ tối thiểu hàng năm, một yếu tố khác sẽ giữ cho giá xuất khẩu không giảm thêm nữa.

Các đối thủ bị rối loạn

Dự báo nguồn cung tăng từ Ấn Độ đã khiến các nhà cung cấp đối thủ lo lắng. Trong quý đầu tiên của năm 2025, xuất khẩu gạo của Thái Lan đã giảm 30% xuống còn 2,1 triệu tấn, vì Ấn Độ chào bán mặt hàng chủ lực này với giá thấp hơn khiến người mua chuyển sang mua gạo khác, Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết.

Đối với năm 2025, xuất khẩu gạo của Thái Lan có khả năng giảm 24% so với một năm trước xuống còn 7,5 triệu tấn, trong khi xuất khẩu của Việt Nam dự kiến ​​sẽ giảm 17%, cũng xuống còn 7,5 triệu tấn, các cơ quan thương mại ở hai nước ước tính. Giá lúa gạo giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái tại Thái Lan vào tháng 2 đã gây ra các cuộc biểu tình của nông dân và thúc đẩy chính phủ cung cấp trợ cấp cho người trồng lúa. Trong nỗ lực hỗ trợ nông dân, Bộ trưởng Thương mại Thái Lan cho biết vào tháng 3 rằng Thái Lan đã tìm kiếm sự hợp tác từ Ấn Độ và Việt Nam để giải quyết tình trạng giá gạo giảm.

Được hưởng lợi từ sự sụt giảm giá là các nước nhập khẩu gạo hàng đầu - Philippines, Indonesia, Ả Rập Xê Út và các nước châu Phi như Senegal, Nigeria và Ghana. Tại Bờ Biển Ngà, nhu cầu về gạo đã tăng lên với dòng người từ các nước láng giềng đổ vào, Yacouba Dembele, giám đốc Cơ quan Phát triển Ngành Gạo cho biết. "Các biện pháp hạn chế xuất khẩu của Ấn Độ tạo thuận lợi cho các nhà cung cấp châu Á khác trong hai năm qua. Bây giờ, việc nối lại xuất khẩu sẽ khiến người mua hài lòng với sự điều tiết giá cả", Rao tại Hiệp hội Xuất khẩu Gạo cho biết.

Theo Reuters