Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Liên minh Châu Âu (EU) đang có sự tăng trưởng đáng kể, với mức tăng 17% trong 8 tháng đầu năm, đạt 376 triệu USD. Sự tăng trưởng này diễn ra trong bối cảnh thị trường EU, vốn đang đối mặt với những biến động kinh tế và căng thẳng địa chính trị, đang trên đà lập kỷ lục mới về nhập khẩu tôm, mang đến cả cơ hội lẫn thách thức cho các nhà cung cấp lớn trên toàn cầu.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam và Eurostat, tổng kim ngạch nhập khẩu tôm của EU trong 7 tháng đầu năm 2025 đã tăng 15% về khối lượng và 19% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Nhu cầu này lan rộng trên cả kênh dịch vụ thực phẩm và bán lẻ, đặc biệt là ở Nam Âu (Tây Ban Nha, Pháp, Ý) và Tây Bắc Âu (Đức, Bỉ, Hà Lan). Dự báo cho thấy tổng nhu cầu nhập khẩu tôm của EU trong năm nay có thể đạt 400.000 tấn, mức cao chưa từng có.

Hiệu suất trên các thị trường chính và xu hướng sản phẩm

Trong số các thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam tại EU, Đức dẫn đầu với kim ngạch nhập khẩu 96 triệu USD, tăng 23%. Bỉ bám sát phía sau với 79 triệu USD (+20%), trong khi Hà Lan đóng vai trò là trung tâm trung chuyển lớn với kim ngạch nhập khẩu 74 triệu USD (+3%). Pháp cũng cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ, với kim ngạch nhập khẩu đạt 23 triệu USD (+14%).

Sự tăng trưởng nhu cầu đối với cả tôm nguyên liệu đông lạnh (+21%) và các sản phẩm giá trị gia tăng (+21%) cho thấy sự thay đổi trong sở thích của người tiêu dùng. Điều này phù hợp trực tiếp với chiến lược của Việt Nam là tập trung vào các mặt hàng cao cấp, có giá trị gia tăng và tôm sú bền vững được chứng nhận, vốn ít chịu sự cạnh tranh trực tiếp về giá.

Vượt qua áp lực địa chính trị và cạnh tranh 

Mặc dù Việt Nam đã củng cố vị thế trên thị trường, nhưng vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Ecuador và Ấn Độ. Ecuador vẫn là nhà cung cấp lớn nhất cho EU, với kim ngạch xuất khẩu tăng 38% trong 7 tháng đầu năm, đạt 140.055 tấn. Quốc gia này cũng đã bắt đầu chuyển hướng sang phân khúc giá trị gia tăng, trực tiếp thách thức Việt Nam. Ấn Độ cũng đang tìm cách chuyển hướng xuất khẩu tôm sang EU sau khi Mỹ áp thuế cao vào tháng 8/2025.

TACN giàu protein ở Việt Nam đã giúp rút ngắn thời gian nuôi (tôm đạt 20g chỉ sau 80 ngày nuôi tại Việt Nam). Mật độ thả nuôi cao một chút ở Ấn Độ sử dụng thức ăn ít protein (36-35% protein) dẫn đến hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) cao hơn nhiều so với thức ăn giàu protein ở Việt Nam. Do đó, chi phí thức ăn không hề thấp hơn mà còn kéo dài chu kỳ sản xuất. Nguồn: Tạp chí Thủy sản Việt Nam

Tuy nhiên, Ấn Độ đang phải đối mặt với một rào cản đáng kể: các quy định mới của EU về kiểm soát dư lượng kháng sinh, dự kiến ​​có hiệu lực từ ngày 3/9/2026. Điều này tạo ra một "cơ hội" quan trọng cho các nhà xuất khẩu Việt Nam chứng minh sự tuân thủ và giành thị phần.

Triển vọng tương lai và khuyến nghị chiến lược

Các nhà dự báo dự đoán xuất khẩu tôm của Việt Nam sang EU sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng 12-15% đến cuối năm, với tiềm năng tăng trưởng 15-18% cho cả năm. Để duy trì đà tăng trưởng này, các doanh nghiệp Việt Nam được khuyến cáo nên chuyển từ chiến lược dựa trên giá sang chiến lược tập trung vào chất lượng, tính minh bạch và tính bền vững.

Các chiến lược chính bao gồm:

• Đảm bảo chứng nhận (ASC, hữu cơ, thông minh carbon) để đáp ứng các tiêu chuẩn bán lẻ ngày càng cao của EU.
• Tập trung vào các thị trường tăng trưởng cao như Đức, Bỉ và Pháp.
• Đa dạng hóa sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn (ví dụ: tôm sơ chế, tôm ướp).
• Chủ động đảm bảo tuân thủ các quy định mới về kháng sinh để xây dựng niềm tin của người tiêu dùng.
• Sử dụng hợp đồng linh hoạt và truy xuất nguồn gốc kỹ thuật số để giảm thiểu rủi ro từ biến động giá cả và tỷ giá hối đoái.

Cuối cùng, lợi thế cạnh tranh của tôm Việt Nam tại thị trường EU đầy thách thức nằm ở chất lượng, tính bền vững và việc tuân thủ các tiêu chuẩn cao.

Theo FIS