Lượng nhập khẩu cao kỷ lục do hoạt động mua trước đe dọa sự chậm lại trong nửa cuối năm, trong khi các mức thuế mới định hình lại bối cảnh cạnh tranh cho các nhà cung cấp lớn. Thị trường nhập khẩu tôm của Mỹ đã tăng đột biến trong nửa đầu năm 2025, nhưng sự tăng trưởng này là dấu hiệu của sự bất ổn thị trường hơn là nhu cầu bền vững. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), các nhà nhập khẩu Mỹ đã tham gia vào hoạt động "đặt hàng lớn" để chạy trước các mức thuế quan tương hỗ mới do chính quyền Trump công bố. Hành vi mua trước này, đặc biệt là trong quý II, đã tạo ra một môi trường phức tạp và biến động cho các nước xuất khẩu lớn, bao gồm cả Việt Nam.

Chính sách thuế quan mới, dao động từ 10% đến 25% đối với tôm nhập khẩu từ hầu hết các quốc gia, với khả năng tăng lên 50% đối với Ấn Độ, đã gây ra hiệu ứng lan tỏa trên toàn chuỗi cung ứng toàn cầu. Chỉ tính riêng trong tháng 6, nhập khẩu tôm của Mỹ đã tăng vọt lên 72.763 tấn, trị giá 613,2 triệu USD, tăng 36% về khối lượng và 47% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, các nhà phân tích thị trường cảnh báo rằng đây chỉ là mức tăng trưởng kỹ thuật, có khả năng sẽ chững lại hoặc giảm trong nửa cuối năm khi các kho hàng đã đầy và tác động toàn diện của thuế quan bắt đầu có hiệu lực.

Phân tích về thuế quan và tăng trưởng xuất khẩu tôm sang Mỹ trong tháng 6/2025:

Cơ cấu thuế mới đã làm thay đổi sâu sắc động lực cạnh tranh giữa các nhà cung cấp tôm hàng đầu. Ấn Độ, nước xuất khẩu tôm lớn nhất sang Hoa Kỳ, là nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Đối mặt với tổng mức thuế quan tiềm năng lên tới 58,26% (bao gồm thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp), tôm Ấn Độ đang trở nên kém cạnh tranh hơn. Trong khi đó, Ecuador đã đạt được lợi thế rõ ràng về thuế quan với tổng mức thuế chỉ 18,78%, thúc đẩy sự gia tăng nhanh chóng trong xuất khẩu các sản phẩm lột vỏ và giá trị gia tăng của nước này. Indonesia, mặc dù đã tăng mạnh vào tháng 6, vẫn phải chịu tổng mức thuế là 22,9%, khiến ngành tôm của nước này phải cân nhắc chuyển hướng tập trung sang thị trường Trung Quốc.

Bất chấp bối cảnh đầy biến động này, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Mỹ vẫn cho thấy khả năng phục hồi trong nửa đầu năm, đạt 341 triệu USD, tăng 12,7% so với cùng kỳ năm 2024. Tôm chân trắng chế biến (HS16) là động lực chính, phản ánh xu hướng tiêu dùng hướng tới các sản phẩm tiện lợi. Tuy nhiên, Việt Nam cũng không tránh khỏi những thách thức. Việt Nam đang phải đối mặt với mức thuế tương hỗ 20%, bên cạnh các mức thuế chống bán phá giá và thuế đối kháng hiện hành. Sự kết hợp của các loại thuế này, cùng với khả năng giảm sức mua của người tiêu dùng Mỹ do giá bán lẻ tăng cao, đặt ra những rủi ro đáng kể trong nửa cuối năm.

Để ứng phó với sự bất ổn này, VASEP đề xuất các chiến lược ngắn hạn và dài hạn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam. Trong ngắn hạn, các doanh nghiệp được khuyến nghị theo dõi chặt chẽ diễn biến chính sách của Mỹ và điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, tập trung vào các mặt hàng chế biến có giá trị cao đồng thời tối ưu hóa chi phí. Về dài hạn, việc giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ và mở rộng sang các khu vực khác như CPTPP, EU, Hàn Quốc và Trung Quốc sẽ rất quan trọng. Việc đa dạng hóa sản phẩm, tập trung vào các sản phẩm bền vững, hữu cơ và ít carbon cũng được coi là một chiến lược thiết yếu để đảm bảo sự ổn định và khả năng cạnh tranh trước những cú sốc thương mại toàn cầu.

Theo FIS