Hạn hán đã ảnh hưởng nặng nề đến những người trồng cà phê ở Brazil vào năm ngoái, làm cây khô héo và đẩy giá cà phê toàn cầu lên mức cao kỷ lục. Nhưng Rodrigo Brondani đang kỳ vọng vào một vụ thu hoạch bội thu.

Đồn điền khổng lồ của Brondani trên thảo nguyên của tiểu bang Bahia, đông bắc Brazil trông rất khác so với các trang trại và điền trang trên sườn núi thường thấy trong ngành cà phê ở nhiều nơi tại Mỹ Latinh. "Trông rất khả quan", Brondani, giám đốc điều hành tại trang trại Joha, nơi có 900 ha (2.224 mẫu Anh) ruộng cà phê được tưới tiêu - lớn hơn gấp 20 lần so với trang trại cà phê trung bình ở Brazil. Loại trang trại quy mô công nghiệp có thể tiếp cận hệ thống tưới tiêu này đang ngày càng trở nên quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu cà phê toàn cầu tại Brazil - quốc gia trồng cà phê lớn nhất thế giới. Hầu hết các trang trại ở phía tây Bahia - một vùng đất mới để trồng cà phê ở Brazil - hiện đã được tưới tiêu. Brondani dự kiến ​​sẽ sản xuất được tới 80 bao cà phê 60 kg (132,3 pound) trên một hecta tại lô đất cụ thể của trang trại, gấp đôi sản lượng trung bình ở Brazil. Theo giá thị trường hiện tại, vụ thu hoạch gần đây nhất của trang trại, kết thúc vào tháng 10, sẽ có giá trị khoảng 17 triệu USD.

Reuters đã phỏng vấn hơn 20 nông dân, quan chức, nhà nông học, chuyên gia thủy lợi và giám đốc điều hành công ty cà phê để xem xét sự thay đổi nhanh chóng trong mô hình lượng mưa do biến đổi khí hậu đang chuyển đổi hoạt động trồng cà phê như thế nào. Người trồng cà phê thường phụ thuộc vào lượng mưa dồi dào vào mùa xuân và mùa hè của Brazil. Theo đánh giá của ngành, hạn hán rất hiếm và chỉ có khoảng 30% diện tích cà phê được tưới tiêu. Sau đợt hạn hán năm ngoái, tình hình đang thay đổi. Nhưng việc tưới tiêu có thể tốn kém, tùy thuộc vào khoảng cách từ nguồn nước và độ sâu của mực nước ngầm. Ở một số nơi tại trung tâm vùng trồng cà phê truyền thống của Brazil ở bang Minas Gerais, mực nước ngầm đã giảm rất nhiều khiến việc cung cấp nước cho các trang trại được tưới tiêu trở nên rất khó khăn.

Các cây ở Joha được trồng theo chín vòng tròn khổng lồ chồng lên nhau trên thảo nguyên nhiệt đới rộng lớn. Bố cục hình tròn tạo điều kiện thuận lợi cho việc tưới tiêu. Có đủ nước ở đây để tưới cho cây trồng trong tối đa 20 giờ một ngày. Những cây cà phê bóng loáng khỏe mạnh nơi đây hoàn toàn trái ngược với những cây khô héo được nhìn thấy ở nhiều trang trại cà phê bị hạn hán vào năm ngoái. Khi mưa đến, đã quá muộn để cứu vụ mùa cà phê năm 2025.

Nhiều cây sống sót ở Minas Gerais đã bị yếu đi nên sẽ ra ít hạt hơn trong năm nay. Theo một số nhà phân tích, nguồn cung cà phê của Brazil, chiếm khoảng 35% lượng tiêu thụ toàn cầu, dự kiến ​​sẽ lại giảm. Osmar Junior cho biết sản lượng của ông tại một trang trại nhỏ hơn ở Minas Gerais không có hệ thống tưới tiêu, đã giảm xuống còn 700 bao vào năm 2024 từ 2.000 bao vào năm 2020, cho biết: "Mọi người nói rằng nếu không có hệ thống tưới tiêu, sẽ rất khó để sản xuất cà phê có lãi".

Năm 2025 dự kiến ​​sẽ đánh dấu lần thứ tư trong 6 năm qua, lượng tiêu thụ cà phê toàn cầu vượt quá nguồn cung. Chỉ riêng trong 3 năm qua, thế giới đã tiêu thụ 12,5 triệu bao, tương đương 750.000 tấn, nhiều hơn lượng cà phê thế giới sản xuất, theo Tổ chức Cà phê Quốc tế. Mức thâm hụt này tương đương với khoảng 7% nguồn cung hàng năm của toàn cầu. Do đó, nông dân và người rang cà phê đã phải giảm lượng cà phê họ dự trữ để đáp ứng nhu cầu. Sự thiếu hụt này đã đẩy giá cà phê chuẩn tăng gần 25% vào năm 2025, sau khi tăng mạnh 70% vào năm 2024. Giá cà phê arabica chất lượng cao kỳ hạn đã đạt mức kỷ lục là 4,40 USD/lb vào ngày 13/2. Giá cà phê arabica tăng mạnh kể từ năm 2023. Biểu đồ đường cho thấy giá cà phê kỳ hạn tăng bao nhiêu tại sàn giao dịch ICE từ tháng 4/2023 đến tháng 3/2025.

Tất cả những điều đó có nghĩa là một tách cà phê buổi sáng đắt hơn. Nespresso của Nestle, chuỗi Starbucks của Hoa Kỳ và JDE Peet, cùng nhiều công ty khác, đều đã tăng giá. Với đà tăng giá trong năm nay, người tiêu dùng sẽ sớm phải trả nhiều hơn nữa, các nhà phân tích cho biết.

Có thủy lợi nhưng không có nước

Công ty sở hữu trang trại Joha nơi Brondani làm việc cho biết biến đổi khí hậu có nghĩa là tương lai của việc trồng cà phê sẽ diễn ra tại các trang trại được tưới tiêu nhiều như thế này. "Theo quan điểm của chúng tôi, việc trồng cà phê đã thay đổi theo chiều hướng tốt", Sergio Vieira, giám đốc công ty mẹ AFB&IOB, một trong những công ty trồng cà phê lớn nhất thế giới sở hữu khoảng 20.000 ha cánh đồng cà phê ở Brazil, cho biết. AFB&IOB đã mua trang trại Joha vào năm 2009, vào thời điểm mà việc tiếp cận nguồn nước tưới tiêu không còn cấp bách như hiện nay đối với ngành công nghiệp cà phê của Brazil. Mọi thứ đã thay đổi rất nhiều kể từ đó. "Chúng tôi luôn tìm kiếm các trang trại để mua, nhưng khía cạnh số một mà chúng tôi cân nhắc hiện nay là khả năng cung cấp nước", Vieira cho biết.

Tây Bahia nằm trên một trong những tầng chứa nước lớn nhất thế giới, Urucuia. Tầng chứa nước này chỉ cách bề mặt khoảng 20 mét ở một số khu vực. Nhưng ở Minas Gerais, mực nước ngầm đã giảm đến mức nông dân ở một số nơi phải khoan giếng sâu 300 mét (984,25 ft) để lấy nước. Chuyên gia thủy lợi Jose do Espirito Santo cho biết, việc khoan sâu như vậy rất tốn kém và rủi ro, đồng thời có thể dẫn đến dòng nước yếu. Một số thành phố ở Minas Gerais đã hạn chế tưới tiêu vào năm 2024 do hạn hán. "Tôi có hệ thống tưới tiêu, nhưng không có nước", Mario Alvarenga, người trồng cà phê tại một trang trại rộng 300 ha ở Perdoes, thuộc vùng thảo nguyên ở Minas Gerais, cho biết.

Cơ quan nghiên cứu cà phê Fundacao Procafe theo dõi độ ẩm đất tại các vùng trồng cà phê ở Minas Gerais. Dữ liệu của họ cho thấy đất ở vùng trồng cà phê hàng đầu phía nam Minas bị thiếu nước để cây cà phê phát triển tối ưu là 300 mm (11,81 inch) vào cuối mùa khô vào tháng 10 năm 2024. Con số này so với mức thiếu hụt là 110 mm (4,33 inch) vào cùng thời điểm năm 2023 và mức trung bình dài hạn là thặng dư 20 mm. "Tình trạng thiếu hụt (nước) gần đây mà chúng ta chứng kiến ​​thật đáng sợ", nhà nghiên cứu Rodrigo Paiva của Procafe cho biết khi đề cập đến dữ liệu năm 2023 và 2024.

Mức đầu tư cao

Ngoài khả năng cung cấp nước, một yếu tố chính trong việc trồng cà phê là vốn. Nông dân trên khắp thế giới hiện mới chỉ gặt hái được lợi ích từ giá cà phê cao, sau một thập kỷ giá trị thấp khiến nhiều người phá sản hoặc chỉ còn lại số tiền mặt ít ỏi. Một hệ thống tưới trục xoay trung tâm có giá khoảng 1,5 triệu real (263.000 đô la) mỗi hệ thống. Một hệ thống khác gọi là nhỏ giọt, trong đó các ống nước nhỏ được lắp vào đất với các lỗ nhỏ gần cây, có thể tốn khoảng 40.000 real (6.991 đô la) mỗi ha. "Đây là khoản đầu tư rất lớn đối với một người nông dân", Hugo Guimaraes de Oliveira, một nhà nông học và nông dân trồng cà phê ở vùng Guaxupe tại Minas Gerais, nơi hợp tác xã cà phê lớn nhất thế giới, Cooxupe, đang hoạt động, cho biết.

Chủ tịch Cooxupe Carlos Augusto Rodrigues de Melo cho biết hệ thống tưới tiêu đã tạo nên sự khác biệt trong những năm khô hạn gần đây. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% ​​diện tích xung quanh hợp tác xã có những hệ thống này, nhưng ông hy vọng con số đó sẽ tăng gấp đôi trong khoảng thời gian từ 3-5 năm. Hợp tác xã đã hợp tác với công ty tưới tiêu Netafim của Israel, một công ty hàng đầu thế giới về hệ thống tưới tiêu, để cung cấp cho những người nông dân liên kết của mình một lựa chọn lắp đặt công nghệ nhỏ giọt và trả tiền bằng bao cà phê theo thời gian. Oliveira cho biết nông dân cũng có thể cải thiện việc chăm sóc cây trồng, với các kỹ thuật nông nghiệp tái sinh để cải thiện khả năng giữ ẩm của đất, cùng với một số cải tạo đồng ruộng - thay thế những cây cũ bằng các giống mới. Với điều đó, cùng với hệ thống nước nhỏ giọt, ông tin rằng năng suất có thể tăng lên tới 70 bao/ha, so với mức thấp là 20 bao/ha ở một trang trại cũ không có hệ thống tưới tiêu.

Tăng trưởng nhanh

Số lượng hệ thống tưới trục xoay trung tâm như hệ thống tại trang trại của Brondani đã tăng 14% tại Brazil từ năm 2022 đến năm 2024 theo công ty nghiên cứu nông nghiệp Embrapa của quốc gia này. Số lượng hệ thống tưới trục xoay trung tâm tại tiểu bang Bahia của Brazil đã tăng mạnh trong những năm gần đây, biểu đồ đường cho thấy sự gia tăng từ năm 1985 đến năm 2024.

Những người trồng cà phê không phải là những người duy nhất chuyển đến phía tây Bahia, một vùng đất nông nghiệp mới ở Brazil, nơi nông dân ngày càng trồng ngũ cốc, bông, cà phê, ca cao và trái cây. Hiệp hội nông dân Bahia AIBA cho biết, xét đến nguồn tài nguyên nước sẵn có, tổng diện tích tưới tiêu trong khu vực có khả năng tăng lên 1 triệu ha trong những năm tới từ mức 300.000 ha hiện tại. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã nêu lên mối quan ngại về cái mà họ gọi là "siêu khai thác" tài nguyên nước ở Bahia. Một nghiên cứu do tổ chức phi lợi nhuận Imaterra công bố năm ngoái với Đại học Liên bang Bahia (UFBA) cho biết chính quyền địa phương đã nới lỏng quy định trong những năm gần đây liên quan đến nhượng bộ sử dụng nước. Nghiên cứu cũng cho biết các công cụ hiện có để đánh giá tài nguyên nước là không hiệu quả. Các nhà nghiên cứu cho biết lượng nước được phép sử dụng cho ngành nông nghiệp đang bùng nổ ở Bahia - khoảng 17 tỷ lít mỗi ngày - sẽ đủ để cung cấp cho gấp chín lần dân số của Sao Paulo, thành phố lớn nhất Brazil với 11,5 triệu người. Cơ quan Địa chất Brazil (SGB) đã phát hiện ra rằng Urucuia đã mất 31 km khối nước từ năm 2002 đến năm 2021 chủ yếu là do sử dụng nước cho nông nghiệp. Con số này chiếm khoảng 2,3% trữ lượng vĩnh viễn của tầng chứa nước, ước tính là 1.327 km khối. Các nhà khoa học làm việc cho SGB tin rằng chính phủ nên tăng cường các công cụ giám sát như giếng tại địa điểm này.

Theo Reuters