Nông nghiệp Việt Nam đạt đến đỉnh cao mới vào năm 2024, với các mặt hàng xuất khẩu chính như cà phê, gạo và sầu riêng mang lại doanh thu lịch sử 62,4 tỷ USD. Ngành nông nghiệp Việt Nam đã đạt được kim ngạch xuất khẩu phá kỷ lục vào năm 2024, vượt qua những biến động của thị trường và thiên tai nghiêm trọng. Năm này đánh dấu bước tiến đáng kể của xuất khẩu nông sản của đất nước, với doanh thu đạt mức chưa từng có.

Những cột mốc mới bất chấp thách thức

Năm 2024, ngành nông nghiệp phải đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm cả sự bất ổn của thị trường toàn cầu và tác động tàn phá của cơn bão Yagi, gây ra thiệt hại lên tới 31 nghìn tỷ đồng (1,27 tỷ USD). Bất chấp những thách thức này, ngành không chỉ đảm bảo an ninh lương thực quốc gia mà còn lập kỷ lục xuất khẩu lịch sử đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản. Thống kê sơ bộ cho thấy, xuất khẩu nông sản năm 2024 đạt 62,4 tỷ USD, tăng 18,5% (tương đương 9,3 tỷ USD) so với năm 2023. Nông nghiệp cũng ghi nhận thặng dư thương mại 18,6 tỷ USD - mức cao nhất trong lịch sử - vượt qua mức 6,54-12,16 tỷ USD từ năm 2015 đến năm 2023. Con số này tăng 53,1% so với năm 2023 và cao hơn gần 2,8 lần so với năm 2021.

Những điểm nổi bật về xuất khẩu

Năm 2024, mọi mặt hàng xuất khẩu nông sản chính của Việt Nam đều tăng trưởng. Gỗ và sản phẩm gỗ dẫn đầu ngành, đạt giá trị xuất khẩu 16,1 tỷ USD, tăng 19,7% so với năm 2023. Xuất khẩu cà phê cũng tăng đáng kể, đạt 5,5 tỷ USD mặc dù sản lượng thấp hơn. Giá cà phê tăng vọt 56%, với giá trong nước dao động từ 100.000 đến 134.000 đồng/kg, mang lại lợi nhuận đáng kể cho người nông dân. Xuất khẩu gạo đạt kỷ lục 9,01 triệu tấn, tạo ra 5,8 tỷ USD - con số cao nhất kể từ khi Việt Nam bắt đầu xuất khẩu gạo vào năm 1989. Gạo Việt Nam tiếp tục giữ giá cao trên thị trường quốc tế.

Đáng chú ý, Việt Nam đã trở thành quốc gia đầu tiên trên toàn cầu sản xuất gạo chất lượng cao, phát thải thấp trên quy mô lớn, bao phủ 1 triệu ha. Xuất khẩu hạt điều tăng lên 4,3 tỷ USD, đánh dấu mức tăng 19,1% và củng cố vị thế của Việt Nam là nước xuất khẩu hạt điều hàng đầu thế giới trong gần hai thập kỷ. Xuất khẩu hạt tiêu cũng phục hồi, vượt mốc 1 tỷ đô la về giá trị. Xuất khẩu trái cây và rau quả đạt mức ấn tượng 7,2 tỷ USD, vượt xa mức 5,6 tỷ USD được ghi nhận vào năm 2023. Sầu riêng đã có đóng góp đáng kể, tạo ra 3,5 tỷ USD - tăng 52% so với cùng kỳ năm trước - đưa Việt Nam tiến gần đến vị thế của Thái Lan trên thị trường Trung Quốc.

Chuyển dịch theo hướng bền vững

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho rằng những thành tựu này là nhờ nỗ lực tái cơ cấu nông nghiệp tập trung vào giá trị gia tăng và ứng dụng khoa học công nghệ. Các hoạt động bền vững, chẳng hạn như tích hợp vùng nguyên liệu thô với các cơ sở chế biến và mở rộng thị trường xuất khẩu thông qua các hiệp định thương mại, là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng. Người nông dân đang chuyển từ trồng trọt quá mức sang tập trung vào cải thiện chất lượng thông qua các phương pháp hữu cơ và bền vững. Các chiến lược xen canh, chẳng hạn như trồng sầu riêng bên cạnh cà phê, cũng đã chứng minh được hiệu quả trong việc tăng năng suất và lợi nhuận.

Ở những vùng như Tây Nguyên, sự thịnh vượng của ngành nông nghiệp đã thay đổi sinh kế của người dân. Nông dân báo cáo thu nhập tăng đáng kể, cho phép họ mua ô tô và xây nhà. Các chuyên gia coi đây là bằng chứng cho thấy sự chuyển dịch từ việc chỉ tập trung vào số lượng sang ưu tiên chất lượng, phù hợp với nhu cầu thị trường toàn cầu.

Thách thức cho năm 2025 nằm ở việc đảm bảo phát triển bền vững trong khi vẫn duy trì tăng trưởng. Phó giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, Ngô Xuân Nam, đã nhấn mạnh đến nhu cầu cân bằng sản lượng và chất lượng, cảnh báo về những cạm bẫy của tình trạng sản xuất quá mức. Việt Nam sẽ tiếp tục đàm phán các giao thức thương mại đối với các sản phẩm động vật và thủy sản để tiếp cận các thị trường mới, bao gồm cả thị trường Halal ở Trung Đông. Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh rằng tiềm năng nông nghiệp của Việt Nam đang được khai phá, tạo nền tảng vững chắc để đạt được các mục tiêu năm 2025 với xuất khẩu quy mô lớn hơn và giá trị cao hơn.

Theo VNS