Ngành chăn nuôi ở Việt Nam chưa phát triển. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (MARD), hàng triệu hộ nông dân đã bị thiệt hại lớn trong những năm gần đây. Bộ NN&PTNT đã trình báo cáo các nghị quyết của Quốc hội và giải đáp các thắc mắc được nêu ra tại kỳ họp vừa qua, đặc biệt là các vấn đề về chăn nuôi. Báo cáo cho thấy Việt Nam phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, đặc biệt là nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Việt Nam phải nhập khẩu phần lớn con giống cần thiết vì nguồn trong nước chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu. Ngành chăn nuôi Việt Nam chủ yếu là trang trại quy mô nhỏ, không đảm bảo an ninh sinh học. Kiểm soát dịch bệnh và an toàn thực phẩm vẫn còn là vấn đề, trong khi mô hình sản xuất từ ​​trang trại đến bàn ăn vẫn chưa thể phát triển.

Ngành chăn nuôi Việt Nam phát triển nhanh nhưng thiếu bền vững, thường xuyên biến động về tổng đàn, sản lượng và giá cả, ảnh hưởng đến lợi ích của người chăn nuôi và người tiêu dùng. Các nhà phân tích cho biết nhu cầu thức ăn chăn nuôi cho ngành chăn nuôi trong nước sẽ tiếp tục tăng. Việt Nam cần 30 triệu tấn thức ăn chăn nuôi mỗi năm, con số này sẽ là 35 triệu tấn vào năm 2025 và 45 triệu tấn vào năm 2030. Từ năm 2016, nhập khẩu thức ăn chăn nuôi chiếm 70% tổng nhu cầu (19-20 triệu tấn), trong khi sản lượng trong nước đã đáp ứng được 30% nhu cầu còn lại (10-11 triệu tấn). Việt Nam nhập khẩu 9,5 triệu tấn ngô mỗi năm, 4 triệu tấn bánh dầu đậu nành, 2 triệu tấn lúa mì và cám các loại, 1 triệu tấn DDGS (Dry Distillers Grain Solids) và gần 1 triệu tấn thức ăn chăn nuôi nguồn gốc động vật. Đây là những sản phẩm không được sản xuất trong nước vì sản phẩm của Việt Nam không cạnh tranh được với sản phẩm của Mỹ, Brazil, Argentina, những nước có diện tích trồng lớn và năng suất cao. Ngoài ra, sản xuất lúa gạo còn có thể mang lại lợi nhuận cao hơn những nguyên liệu này. Ở Việt Nam có 1 triệu ha diện tích trồng ngô. Với năng suất 4,5 tấn/ha/năm, Việt Nam có thể sản xuất 4,5 triệu tấn/năm, sử dụng cho nhiều mục đích. Việt Nam không có lợi thế về năng suất và sản lượng ngô, đậu tương so với các nước.

Việt Nam có thể sản xuất lượng lớn gạo và sắn nhưng dư thừa để làm thức ăn chăn nuôi không nhiều. Nông dân có xu hướng xuất khẩu cám sang Trung Quốc vì họ kiếm được nhiều tiền từ xuất khẩu hơn là từ tiêu dùng trong nước. Gạo không được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, vì giá gạo luôn cao hơn ngô (trừ năm 2021-2022 khi giá ngô thế giới tăng mạnh). Tháng 4/2023, giá gạo trong nước tăng vọt lên hơn 10.000 đồng/kg, trong khi ngô chỉ 8.000 đồng. Việt Nam sẽ tiếp tục nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất thức ăn chăn nuôi trong nước. Các giải pháp về nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi không thể thay thế hoàn toàn nhập khẩu.

Ngành chăn nuôi thiệt hại lớn

Hàng triệu hộ chăn nuôi Việt Nam gặp khó khăn trong những năm gần đây khi giá nguyên liệu đầu vào liên tục tăng trong khi giá thành phẩm luôn biến động. Đôi khi nông dân phải bán sản phẩm dưới giá thành sản xuất.

Trao đổi về sự phát triển của ngành chăn nuôi trong nước tại cuộc họp liên bộ (Bộ NN&PTNT và Bộ Công an – MPS), Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, ông đã chứng kiến ​​nhiều doanh nghiệp phải bán xe máy, ô tô, sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) do bị thua lỗ. Trước đó, ông báo cáo rằng 49-51 triệu con lợn và 2 triệu con gia cầm được giết mổ và 18 tỷ quả trứng được tiêu thụ mỗi năm. Ước tính có 6 triệu hộ nông dân tham gia vào lĩnh vực sản xuất này. Tuy nhiên, ông thừa nhận có nhiều hộ thua lỗ lớn, phá sản. Tuy lưu ý rằng nông dân phải tuân thủ các quy luật của thị trường và không nên mong đợi sự hỗ trợ của chính phủ, ôngTiến vẫn tin rằng ở một mức độ nào đó, nông dân và doanh nghiệp cần được bảo vệ. Ông cho biết các cơ quan và chính quyền địa phương cần phối hợp tốt để ngăn chặn buôn lậu và kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu. Cần đẩy mạnh xuất khẩu trên cơ sở đàm phán thương mại, tạo vùng an toàn dịch bệnh ở khu vực biên giới phục vụ xuất nhập khẩu.

Trong báo cáo, Bộ NN & PTNT hứa sẽ cập nhật thông tin và cung cấp các phân tích, dự báo thị trường để giúp nông dân xây dựng kế hoạch sản xuất. Bộ cũng hứa sẽ hỗ trợ kết nối doanh nghiệp với các địa phương có lợi thế về trồng trọt để xây dựng vùng nguyên liệu thức ăn chăn nuôi; phát triển chăn nuôi theo cơ chế thị trường, phát huy lợi thế của từng địa phương.

Theo VNS