Đồng bằng sông Cửu Long đang bước vào mùa lũ với mực nước thấp hơn 1m so với thời điểm này các năm. Điều này báo hiệu những thách thức to lớn do El Nino mang lại và đòi hỏi những giải pháp thiết thực để chống chọi với thời tiết khó lường trong thời gian tới. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết El Nino đã chính thức bắt đầu và sẽ đạt đỉnh sau 3 tháng, với 56% cường độ mạnh và 84% cường độ trung bình.

Chuyên gia về hệ sinh thái ở ĐBSCL Nguyễn Hữu Thiện cảnh báo, nông dân vùng Tứ giác Long Xuyên và Đồng Tháp Mười cần thận trọng khi đầu tư cho vụ tiếp theo, trong khi ngư dân nên cân nhắc thời tiết khi mua thiết bị mới cho chuyến đi. Dựa trên báo cáo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, nhiều địa phương ở ĐBSCL đang khẩn trương chuẩn bị kịch bản ứng phó với El Nino.

Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Kiên Giang, ôngTrần Công Danh cho biết, Sở vừa tham mưu cho UBND tỉnh phương án chống El Nino giai đoạn 2023-2025 với quy mô tương đương đợt hạn hán lịch sử năm 2015- 2016. Nguồn nước sạch được đảm bảo cho người dân tại các thành phố Rạch Giá, Hà Tiên, Kiên Lương cũng như các đảo Phú Quốc, Kiên Hải và vùng sâu, vùng xa. Các giải pháp quyết liệt được áp dụng tại các địa bàn chịu ảnh hưởng trực tiếp của El Nino như vùng ven biển từ Rạch Giá đến Hà Tiên, vùng ven sông Cái Lớn – Cái Bè, các huyện An Biên, An Minh, Vĩnh Thuận, U Minh Thượng.

Phó Giám đốc nêu, biện pháp thiết thực nhất hiện nay là vận hành hệ thống cống trên sông Cái Lớn – Cái Bè để ngăn chặn tình trạng xâm nhập mặn vào kênh Cái San và kênh Rạch Giá – Long Xuyên; trữ đủ nước ngọt cho các hồ chứa nước Tà Tây, Thành, Vĩnh Thông, Nam Rạch Giá. Nước cũng cần được tích trữ tại TP đảo Phú Quốc và huyện đảo Kiên Hải. Các hồ chứa ở quần đảo Nam Du cần sớm được hoàn thành để trữ nước.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An cho biết, bên cạnh việc điều chỉnh thời điểm xuống giống vụ đông xuân 2023, huyện đang tham mưu UBND tỉnh tích cực chống hạn hán, xâm nhập mặn mà El Nino có thể gây ra, nhằm bảo vệ nguồn nước ngọt phục vụ nông nghiệp và sinh hoạt. Thống kê của Cục này cho thấy, xâm nhập mặn, hạn hán giai đoạn 2015-2016 đã gây thiệt hại trên 10.000ha hoa màu, chủ yếu là ruộng lúa (9.294ha), vườn cây ăn quả (610ha). Vì vậy, lần này cơ quan nông nghiệp tỉnh đang tổ chức tập huấn cho nông dân áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến được học từ các nước phát triển để tiết kiệm nước trong trồng trọt. Bộ cũng đề nghị nông dân chuyển sang trồng những loại cây có thể chịu hạn hán tốt hơn ở những khu vực khan hiếm nguồn nước. Các dự án xây dựng công trình thủy lợi, đặc biệt tại các địa bàn có nguy cơ thiếu nước, xâm nhập mặn cao được chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ đưa vào sử dụng.

Anh Lê Thanh Phong, ngụ xã ven biển Bạch Động, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau chia sẻ, gia đình anh đang tận dụng những cơn mưa dạo gần đây để rửa bớt độ mặn ở ao nuôi tôm và chuẩn bị cho vụ tôm tiếp theo. Ông cũng đang theo dõi thông tin cập nhật về thời tiết từ các phương tiện truyền thông để gieo giống cho vụ tiếp theo và tránh tình trạng hạn hán có thể xảy ra vào cuối vụ đó.

Tỉnh Cà Mau đang lên kế hoạch gieo hạt trên 35.000ha lúa cho vụ đông xuân. Theo Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Cà Mau, mùa mưa năm 2023 có khả năng kết thúc sớm dẫn đến tình trạng xâm nhập mặn ngày càng khắc nghiệt hơn. Vì vậy, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau đã chủ động điều chỉnh kế hoạch gieo trồng cho phù hợp, giảm thời gian gieo trồng từ 10 - 15 ngày so với trước đây bằng cách chuyển sang sử dụng các loại giống có thời gian sinh trưởng ngắn hơn, năng suất cao.

Các nơi khác ở ĐBSCL đang nhắc nhở nông dân thường xuyên cập nhật dự báo, cảnh báo thời tiết trước ảnh hưởng tiêu cực của El Nino. Đặc biệt, nông dân trồng cây ăn trái được khuyến cáo tích trữ đủ nước ngọt trong ao, mương để tưới vườn cây ăn quả. Hệ thống kè và cống cần được bảo trì thường xuyên để ngăn chặn tình trạng xâm nhập mặn. Các trạm bơm cần được sửa chữa, nâng cấp để chuẩn bị tốt cho vụ đông xuân. Chuyên gia Nguyễn Hữu Thiện dự báo, vào mùa khô năm 2024, các vùng ven biển ĐBSCL có nguy cơ hạn hán, xâm nhập mặn cao do El Nino cực đoan. Đặc biệt, bán đảo Cà Mau có thể gần như không có nguồn cung cấp nước ngọt từ hệ thống sông Hậu, sông Tiền, khiến tình trạng hạn hán, nhiễm mặn trở nên nghiêm trọng hơn.

Theo SGGP