Các nhà chức trách Việt Nam bắt đầu chuẩn bị cho giai đoạn giảm xuất khẩu tiểu ngạch qua các cửa khẩu đường bộ, bao gồm xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc, thông qua đề xuất dự thảo sửa đổi thông tư hiện nay. Các quy định mới, sẽ được triển khai trong thông tư sửa đổi, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, với mục tiêu giảm tắc nghẽn tại các cửa khẩu thông quan, đặc biệt là với những lô hàng xuất khẩu sang Trung Quốc. Dự kiến tới năm 2028, toàn bộ hàng hóa xuất khẩu qua cửa khẩu đường bộ của Việt Nam sẽ là xuất khẩu chính ngạch.

Hiện xuất khẩu qua cửa khẩu đường bộ của Việt Nam được xử lý theo chính ngạch có hạn ngạch lẫn tiểu ngạch không hạn ngạch. Theo các quy định thương mại biên mậu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc đưa ra, cư dân tại các khu vực biên giới được phép nhập khẩu nông sản có giá trị không quá 8.000 NDT, tương đương 1.160 USD, vào Trung Quốc mỗi ngày, với mức nhập khẩu này sẽ được miễn trừ kiểm dịch, thuế, chứng từ thanh toán và bằng chứng hợp đồng. Tuy nhiên, chính sách này – vốn ban đầu dự định để hỗ trợ đời sống cư dân tại các khu vực biên giới của Trung Quốc – đã bị các thương nhân tận dụng để xuất nhập khẩu lượng lớn hàng hóa ngoài các kênh chính ngạch. Quy mô thương mại tăng không kiểm soát, dẫn tới tắc nghẽn thường xuyên xảy ra tại các khu vực thông quan do lượng hàng hóa thường vượt năng lực kiểm tra và thông quan của các nhà chức trách hải quan.

Từ đầu đại dịch COVID-19, Trung Quốc liên tục thi hành chính sách thắt chặt thương mại biên mậu thông qua áp dụng các yêu cầu nghiêm ngặt hơn đối với khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm, các tiêu chuẩn đóng gói và các quy tắc vệ sinh an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, thương mại biên mậu chưa đạt tới mức độ minh bạch cần thiết, trong khi quy mô xuất khẩy dự báo tăng trong những năm tới.

Theo các kế hoạch của các nhà chức trách Việt Nam, từ ngày 1/1/2025, xuất khẩu tiểu ngạch sẽ dần giảm với các chính sách miễn thuế sẽ ít hơn. Xuất khẩu ngoài hạn ngạch sẽ buôc phải đáp ứng các tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc và chất lượng nghiêm ngặt. Chỉ các cư dân khu vực biên giới mới được phép vượt biên thường xuyên, với các quy trình xuất nhập cảnh sẽ được xử lý trực tiếp bởi hải quan.

Dự kiến từ ngày 1/1/2026, xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc sẽ chỉ thực hiện thông qua các cửa khẩu đường bộ quốc tế, chính và phụ. Năm 2027, nếu Trung Quốc và Việt Nam không thể đạt thỏa thuận về luồng hàng hóa thông quan qua cửa khẩu đường bộ, xuất nhập khẩu sẽ bị tạm ngừng. Tới năm 2028, các cảng Việt Nam chỉ được phép thông quan những hàng hóa thuộc diện chính ngạch và có giấy phép liên quan để xuất khẩu sang Trung Quốc.

Theo Produce Report