Trước tác động nghiêm trọng của đại dịch COVID-19, xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ vẫn tăng 21,4% trong 10 tháng đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm 2020 lên 11,89 tỷ USD, Mặc dù giá trị xuất khẩu 10 tháng đầu năm tăng nhưng thực chất mức tăng biến động thất thường giữa các tháng trong năm 2021.

Từ khi làn sóng COVID-19 lần thứ 4 bùng phát, sau khi đạt mức cao đỉnh điểm 1,5 tỷ USD mỗi tháng 6 và 7, giá trị xuất khẩu giảm xuống còn 1,3 tỷ trong các tháng 8, 9, và 10, thấp hơn nhiều so với mức 1 tỷ USD/tháng. Mức suy giảm này diễn ra ở hầu khắp các phân khúc hàng hóa xuất khẩu mạnh nhất như nội thất, ghế ngồi và ván gỗ. Suy giảm xuất khẩu cũng diễn ra ở phần lớn các thị trường chính như Mỹ, Hàn Quốc, Anh, và Canada, với mức  giảm khoảng 20% mỗi tháng. Tình trạng suy giảm xuất khẩu diễn ra gần như đồng loạt, từ các doanh nghiệp quy mô lớn cho tới các làng nghề và hộ sản xuất. Nếu tháng 11 và 12 không có đột phá thì mục tiêu xuất khẩu 14 tỷ USD trong cả năm 2021 sẽ khó đạt được.

Trong thời gian dài, sản xuất nội thất gỗ, đặc biệt là các sản phẩm gỗ cho xuất khẩu, đã phụ thuộc vào nguồn gỗ nhập khẩu. Tình trạng này càng trở nên nghiêm trọng hơn khi nguồn gỗ nội địa ngày càng khan hiếm, trong khi sử dụng gỗ nhập khẩu thì phù hợp và tránh được việc bị vướng vào vấn đề nguồn gốc xuất xứ. Từ khi chủng Delta của đại dịch COVID-19 bùng phát, nguồn cung ngay lập tức gián đoạn trong những tháng gần đây, tác động lên sản xuất và vận chuyển đúng hạn, đúng số lượng, chủ yếu là gỗ tròn và gỗ xẻ.

Phản ứng phổ biến của các doanh nghiệp sản xuất gỗ nội thật trước tình hình dịch bệnh hiện nay là hoặc đóng cửa hoàn toàn hoặc vận hành nhỏ giọt, duy trì công suất chỉ ở mức 20 – 50%, không thể ngay lập tức đạt 100% công suất. Theo một nghiên cứu hồi giữa tháng 10, nhiều doanh nghiệp đã phải bỏ không các xưởng sản xuất.

Vào cuối tháng 10, một số doanh nghiệp khởi động trở lại và năng suất đạt 50 – 55%, đến cuối tháng 11 đã tăng lên 60 – 65% và đến cuối tháng 12 dự kiến tăng lên 70 – 75%, và động lực này kỳ vọng sẽ duy trì cho tới cuối tháng 1/2022. Dự báo đến cuối tháng 2/2022, công suất sẽ đạt hơn 80%. Công nhân trở về quê tránh dịch sẽ khó quay trở lại các nhà máy ngay lập tức, trong khi tuyển dụng lao động chưa qua đào tạo sẽ gây khó khăn cho quá trình tái khởi động hoạt động. Một số doanh nghiệp vượt qua tình trạng thiếu lao động nhờ trả công làm thêm giờ và chào mức lương hấp dẫn nhưng đây chỉ là giải pháp tạm thời.

Hỗ trợ từ các chính sách tài khóa như gia hạn thời hạn thanh toán thuế, giảm lãi suất cho vay và gia hạn các điều khoản thanh toán nợ, có thể chỉ mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp khỏe mạnh, trong khi các doanh nghiệp khác đã phải ngừng hoạt động thì không thể xuất khẩu và cũng không phải đối tượng trả thuế nên sẽ không thể vay vốn. Giá dầu tăng cao đột ngột vào ngày 10/11, là lần tăng giá mạnh thứ 5 kể từ đầu tháng 9. Dầu là đầu vào của phần lớn các ngành sản xuất, công nghiệp và đời sống và sớm hay muộn, diễn biến này cũng sẽ tác động lên chi phí hàng hóa, đặc biệt là hàng hóa xuất khẩu.

Giá xuất khẩu không thể ngay lập tức tăng theo chi phí sản xuất nội địa. Khách hàng châu Âu và Mỹ có thể hiểu tình hình nhưng vẫn khó điều chỉnh. Nhiều khả năng phần lớn các nhà xuất khẩu sẽ phải điều chỉnh giá tăng vào đầu năm 2022.

Theo VNS