Nông dân các tỉnh Đông Nam Bộ đang hối hả vào vụ thu hoạch điều. Do thời tiết bất lợi, nhiều vườn điều ghi nhận thua lỗ nặng nề nhưng các vườn điều được chăm sóc cẩn thận vẫn có năng suất cao.

Tỉnh Bình Phước được coi là thủ phủ điều của Việt Nam với khoảng 170.000ha trồng điều và sản lượng 243.000 tấn hạt điều thô, chủ yếu tập trung tại các huyện Phú Riềng, Bù Gia Mập, Bù Đăng và Đồng Phú, tạo ra công ăn việc làm cho khoảng 50.000 người tại các vùng nông thôn.

Ông Điểu Thanh, một nông dân tại xã Đăk O thuộc huyện Bù Gia Mập, có 2ha vườn điều hơn 20 năm tuổi đang phát triển tốt và không bị sâu đục thân điều như những năm trước. Ông đã chi 10 triệu đồng vào phân bón và phun các chất dinh dưỡng trong thời gian cây điều ra hoa. Vườn điều của ông đậu hoa nhiều hơn niên vụ trước. Tuy nhiên, sau tết Nguyên đán, một thời gian sương muối kéo dài, khiến hoa điều bị khô và trái điều nhỏ rụng nhiều. Cùng thời điểm này năm ngoái, gia đình ông thu hoạch 2 tấn điều thô nhưng cho tới nay, gia đình ông mới thu hoạch được chỉ 100kg điều thô. Nhiều hộ gia đình trong xã cũng hứng chịu niên vụ sản xuất điều thất bát.

Ngược lại, ông Nguyễn Văn Long, một nông dân tại huyện Tiến Hùng tại thành phố Đồng Xoài, có 3ha vườn điều đang có năng suất cao. Hiện gia đình ông Long đang bước vào giai đoạn thu hoạch thứ hai, với năng suất 2 tấn/ha. Giá điều thô ổn định ở mức 24.000 – 27.000 đồng/kg sau khi trừ khi chi phí, gia đình ông thu về hơn 1 tỷ đồng. Ông Long cho biết vườn điều có mang đến sản lượng tốt hay không thì phụ thuộc nhiều vào thời tiết, phân bón và chăm sóc. Ngay từ đầu vụ, gia đình ông đã tỉa cành, chặt bỏ cây điều già – năng suất thấp, và chi gần 20 triệu đồng cho phân bón và phun thuốc BVTV, nên vườn điều sạch bệnh và vật hại.

Một khảo sát tại nhiều vườn điều tại địa phương với diện tích lớn như tại Bù Đăng, Đồng Phú và Bù Gia Mập cho thấy nếu vườn điều được chăm sóc tốt, cây sẽ ít chịu dịch bệnh, vật hại hơn và mang lại năng suất trung bình 2 tấn/ha. Nhiều vườn điều ở vị trí gần nhau, nhưng có sự khác biệt khá lớn và năng suất do năng lực chăm sóc của mỗi gia đình rất khác nhau.

Do cây điều ra trái muộn trong năm nay, diện tích trồng điều 250ha canh tác theo phương pháp hữu cơ đáp ứng tiêu chuẩn châu Âu của ông Dung Quý Đông tại xã Tân Hưng, huyện Đồng Phú mới chỉ thu hoạch nửa tháng trong tháng 4/2021. Theo ông Đông, trồng điều hữu cơ không bị tác động của thời tiết và dịch bệnh nên năng suất năm sau cao hơn năm trước. Ông Đông chia sẻ năm 2020, trong vụ thu hoạch đầu tiên với hơn 100ha, gia đình ông thu hoạch hơn 200 tấn điều. Dự kiến vườn điều nhà ông sẽ thu hoạch khoảng 500 tấn điều trong năm 2021. Với mức giá hiện tại, ông có thể thu về hơn 10 tỷ đồng. Tuy nhiên, do diện tích thu hoạch lớn nên ông lo ngại tình trạng thiếu lao động. Hiện ông cần 150 – 200 lao động/ngày nhưng mới chỉ có thể tuyển dụng 100 lao động thường xuyên với mức giá 250.000 đồng/người/ngày, cao hơn năm 2020.

Sở NNPTNT tỉnh Bình Phước thừa nhận rằng do chênh lệch nhiệt độ ngày đêm cao trong đầu năm nay, giai đoạn ra hoa kết trái của các vườn điều bị tác động mạnh nhưng các vườn điều được chăm sóc tốt thì ít bị bệnh và vật hại hơn, đồng thời năng suất điều cao hơn. Sở khuyến nghị nông dân chăm sóc vườn điều thường xuyên và không nên lạm dụng thuốc trừ sâu. Đặc biệt, nông dân nên sử dụng đúng thuốc và đúng liều cho cây, lựa chọn các thuốc BVTV an toàn, đảm bảo sức khỏe người sử dụng và giảm chi phí chăm sóc.

Ông Trần Quốc Tuấn, giám đốc Cục Thống kê tỉnh Đồng Nai, cho biết toàn tỉnh hiện có khoảng 36.000ha trồng điều, giảm gần 14.000ha so với năm 2010. Nông dân tiếp tục đốn hạ nhiều diện tích trồng điều để chuyển sang các cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao ơn do giá điều thấp và phụ thuộc vào thời tiết.

Theo ngnàh nông nghiệp tỉnh Đồng Nai, cây điều được trồng tại các vùng đất dốc, đặc biệt là các khu vực dân tộc thiểu số và vùng sâu vùng xa. Cây điều vẫn được xem là cây xóa đói giảm nghèo, đồng thời là một cây trồng chính của ngành nông nghiệp tỉnh. Ngành điều sẽ tiến hành các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho nông dân như tìm kiếm và mở rộng các thị trường tiêu thụ, hỗ trợ và khuyến khích người dân áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất để cải thiện năng suất, chất lượng và thúc đẩy chế biến sâu.

Tỉnh Bình Phước đang đối mặt với tình trạng nhiều bà con dân tộc thiểu số bán điều non. Năm 2017, chỉ 482 hộ gia đình bán điều non với tổng diện tích 683,75ha, trị giá 28,8 tỷ đồng, thì năm 2020 có 663 hộ với tổng diện tích bán điều non là 1.161,13ha, với hơn 37,5 tỷ đồng, tập trung tại các huyện Bù Đằng và Bù Gia Mập. Để ngăn chặn tình trạng này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức trách tập trung tuyên truyền về các hình thức và thủ đoạn của các đối tượng mua điều non để tăng nhận thức của nông dân, ngăn chặn lừa đảo dẫn tới nợ nần, phá sản và mất đất canh tác.

Theo VNS