Cả giá điều thô và giá điều nhân đều giảm mạnh, trong khi cac quy định xuất khẩu trở nên ngày càng khắt khe. Nhiều nhà chế biến hạt điều cho biết họ đang hứng chịu thua lỗ lớn bởi đã mua điều thô ở giá cao và đang xuất khẩu điều nhân với giá thấp. Các doanh nghiệp chế biến hạt điều đã tích trữ nguyên liệu bằng cách nhập khẩu điều thô từ cuối năm 2019 để phục vụ sản xuất trong năm 2020.

Vào cuối năm 2019, giá nhập khẩu điều thô tương đối cao, ở mức 1.200 USD/tấn. Nhưng sau đó giá điều thô bất ngờ giảm xuống 1.000 USD/tấn hồi đầu năm và 900 USD/tấn hiện nay. Giá điều nhân xuất khẩu cũng giảm, khiến các nhà xuất khẩu hạt điều chịu thiệt hại kép. Ngay cả khi giá điều nhân xuất khẩu giảm, các nhà xuất khẩu cũng rất khó tìm người mua. Một khách hàng đã ký hợp đồng ở mức giá 6.000 USD/tấn nhưng sau đó đòi giảm giá xuống 5.500 USD/tấn.

Theo Hiệp hội Hạt điều Việt Nam (Vinacas), từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã nhập khẩu 635.000 tấn điều thô, giảm 12% so với cùng kỳ năm 2019, là mức thấp nhất trong 10 năm. Do COVID-19, vận chuyển hàng hóa từ Tây Phi thường xuyên bị gián đoạn. Phó chủ tịch Vinacas Đặng Hoàng Giang cho biết giá điều thô và giá điều nhân bất ngờ giảm khiến các doanh nghiệp không thể cân đối chi phí sản xuất. Hệ quả là họ phải giảm sản lượng chế biến hoặc tạm ngừng hoạt động.

Không chỉ các nhà chế biến, cả nông dân cũng hứng chịu thiệt hại. Vinacas báo cáo sản lượng điều thô nội địa tăng trong 7 tháng đầu năm 2020 nhưng thu nhập của nông dân giảm mạnh do biến động giá thị trường. Tại Bình Phước, giá điều thô hiện ở mức 18.000 – 21.000 đồng/kg, so với mức 30.000 – 32.000 đồng/kg trong cùng kỳ năm 2019.

Bất chấp COVID-19, trong nửa đầu năm 2020, xuất khẩu điều nhân Việt Nam tăng 16% so với cùng kỳ năm 2019 lên 232.000 tấn. Tuy nhiên, giá xuất khẩu trung bình giảm 14% xuống còn 6.606 USD/tấn. Xuất khẩu điều nhân sang Mỹ - thị trường chiếm 32% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 25% về lượng và 10% về giá trị. Trong khi đó, xuất khẩu điều nhân sang Trung Quốc giảm 30% về lượng và 44% về giá trị. Mỹ, Trung Quốc và châu Âu là 3 thị trường xuất khẩu điều nhân lớn nhất của Việt Nam.

Các nhà phân tích cho rằng số liệu xuất khẩu trong nửa đầu năm 2020 không phản ánh thực trạng thị trường. Lượng xuất khẩu không có điểm đến cụ thể, lưu trữ trong các kho ngoại quan ở mức rất cao. Do khách hàng có xu hướng kén chọn hơn về chất lượng, các vụ tranh chấp thương mại xảy ra thường xuyên hơn và nhiều lô hàng xuất khẩu bị từ chối. Vinacas cho rằng nhu cầu hạt điều thế giới không thể dự báo do COVID-19 và hạt điều không phải là mặt hàng thiết yếu.

Theo VNS