Đoàn thanh tra của Ủy ban Châu Âu (EC) thừa nhận những cải thiện gần đây của Việt Nam trong cuộc chiến chống lại khai thác thủy sản phạm pháp, không được báo cáo và không có quy định (IUU). Ông Trần Đình Luân, cục phó Tổng cục Thủy sản cho biết trong cuộc họp báo ngày 26/12 về các kết quả của đoàn thanh tra từ Tổng cục Thủy sản và các vấn đề biển EC diễn ra vào tháng 11 vừa qua.

Trong một bức thư gửi tới Tổng cục Thủy sản ngày 19/12, đoàn thanh tra của EC thà nhận sự hợp tác, tính minh bạch và trung thực của Việt Nam trong cung cấp và trao đổi thông tin trong thời gian họ ở Việt Nam. Họ xác nhận Việt Nam đã có rất nhiều tiến bộ so với đợt thanh tra đầu tiên vào tháng 5/2018 và đang triển khai đúng hướng Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn pháp luật. Những tiến bộ lớn của Việt Nam trong giám sát, kiểm soát và giám sát các tàu cá được ghi nhận, có thể nhận ra trong suốt chuyến thực địa đoàn thanh tra tiến hành tại cảng cá Tắc Cậu – chợ cá sôi động nhất tỉnh Kiên Giang. Ngoài ra, quy trình quản lý và tổ chức các tàu cá cùng với theo dõi sản lượng tại cảng được tiến hành hiệu quả và linh động. Việt Nam cũng đã có nhiều nỗ lực trong lắp đặt các hệ thống giám sát tàu cá, cung cấp các quy định và hướng dẫn các tàu cá theo các khuyến nghị của EC. Đoàn thanh tra của EC thừa nhận các nỗ lực của Việt Nam trong tăng cường quản lý mật độ khai thác thông qua các đội tàu cấp đông ngoài khơi xa. Bộ NNPTNT cũng đã ban hành quyết định phân bổ hạn ngạch giấy phép khai thác ngoài khơi cho 28 tỉnh ven biển.

Tuy nhiên, những hạn chế cũng được chỉ ra như tiến độ lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá còn chậm chạp, các hệ thống giám sát chưa hoàn thiện với nhiều lỗi kĩ thuật, cũng như các chế tài hạn chế và không đồng bộ đối với các vi phạm giữa các địa phương. Ngoài ra, Việt Nam chưa đưa ra được các bằng chứng chứng minh các cơ quan đủ năng lực đảm bảo các cơ chế truy xuất nguồn gốc đầy đủ và chính xác tại các nhà máy chế biến thủy sản. EC cũng cho biết họ sẽ không rút thẻ vàng nếu Việt Nam chưa giải quyết các vấn đề khai thác thủy sản tại các vùng nước quốc tế.

Đoàn thanh tra của EC sẽ trở lại Việt Nam kiểm tra tiến độ trong 6 tháng tới. Việt Nam sẽ phải đệ trình một báo cáo toàn diện về các kết quả triển khai khuyến nghị trước ngày 15/3/2020. Đoàn đề xuất Việt Nam tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và thực thi luật, cùng với tăng cường giám sát, kiểm soát và theo dõi các tàu cá, truy xuất nguồn gốc thủy sản và chứng nhận nguồn cá.

Theo bà Nguyễn Thị Trang Nhung, phó giám đốc Cục Khoa học Công nghệ và Hợp tác Quốc tế của Tổng cục Thủy sản, đoàn thanh tra hài lòng trước các tiến bộ của Việt Nam trong xây dựng cơ sở dữ liệu tàu cá, cập nhật thông tin về cấp phép tàu cá và lên kế hoạch phát triển đội tàu khai thác thủy sản một cách bền vững. Trước đó, Việt Nam không có hệ thống giám sát tại cảng nhưng hiện nay đã triển khai một mô hình tại Kiên Giang và kiểm soát hiệu quả các tàu cá. Trong tương lai gần, ngành khai thác thủy sản và các địa phương sẽ xử lý nghiêm khắc các tàu cá khai thác ngoài khơi trái phép, để thực sự răn đe những hoạt động khai thác thủy sản trái phép và các tàu nằm trong danh sách theo dõi của EC sẽ đối mặt với các hoạt động giám sát đặc biệt.