Các nhà chức trách hai bên cửa khẩu Việt Nam – Trung Quốc đã đồng thuận làm thêm giờ để giúp thông thương nông sản Việt Nam qua biên giới sang Trung Quốc. Cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài mở cửa liên tục cho tới 9:30h tối, muộn hơn thường lệ 2,5h để giúp thông quan khoảng 370 xe tải container và các lái xe hoàn thành nhiệm vụ - những người đã chờ đợi tại cửa hải quan từ chiều ngày 23/10 đến nay. Cửa thông quan sẽ mở từ 6h sáng như thường lệ.

Hải quan Trung Quốc cho hay họ sẽ tạo ra một ngoại lệ và cho phép xe tải Việt Nam thông quan biên giới và vào Trung Quốc trước khi tiến hành kiểm tra để tăng tốc quá trình phê duyệt. Hải quan Trung Quốc cũng yêu cầu các doanh nghiệp Việt Nam hoàn thành mọi chứng từ cần thiết từ trước và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Hải quan Trung Quốc về buôn lậu, đặc biệt là lệnh cấm thịt lợn tươi. Tình hình dự kiến sẽ được giải quyết xong vào ngày 26/10. Trong vài ngày qua, tỉnh Lạng Sơn ghi nhận số lượng xe tải tăng vọt, phần lớn chở thanh long, tới các cửa khẩu biên giới sau khi nông dân Việt Nam hoàn tất thu hoạch. Nhờ sự hợp tác giữa hai bên, các cơ quan hải quan có thể thanh tra và thông quan cho 150 – 200 xe tải hàng ngày.

Một yếu tố khác là phía Hải quan Trung Quốc ngày càng thắt chặt hoạt động. “Mất khoảng 6 – 7 phút để kiểm tra xong 1 xe tải thay vì khoảng 2 phút trước đây”, theo ông Nguyễn Quốc Hải, phó giám đốc Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn. “Quy trình thông quan chậm lại đáng kể, gây ra một lượng lớn xe tải ùn tắc chờ thông quan”. Kể từ tháng 5/2019, Trung Quốc áp dụng các quy định khắt khe hơn đối với nhập khẩu trái cây từ Thái Lan và Việt Nam, yêu cầu nộp trước các chứng từ để thông quan từ các cơ quan kiểm dịch cũng như truy xuất nguồn gốc.

Bà Vũ Thị Nguyệt, chủ một công ty xuất khẩu trái cây Việt Nam, cho biết hải quan Trung Quốc hiện kiểm tra từng xe tải. Bà cho biết tình hình khó khăn này diễn ran gay khi vụ thu hoạch dưa hấu sắp đến gần. “Hải quan Trung Quốc cấm sử dụng rơm rạ để bảo quản trái cây, khiến các nhà xuất khẩu Việt Nam gặp khó khăn bởi chúng tôi luôn sử dụng rơm rạ để lót dưa hấu khi vận chuyển. Hiện chúng tôi vẫn chưa biết dùng gì để thay thế rơm rạ”.

Các chuyên gia từ lâu đã chỉ ra rằng thiếu kế hoạch và cơ sở hạ tầng yếu kém là các rào cản chính mà nông nghiệp Việt Nam phải vượt qua. Các doanh nghiệp và nông dân Việt Nam thường chậm bắt kịp sự thay đổi trên thịt rường Trung Quốc, dẫn tới tình trạng dư cung cục bộ và chất lượng sản phẩm thấp.

Ông Trần Thanh Hải, cục phó Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công thương, cho biết ưu tiên hiện nay là giúp các doanh nghiệp và nông dân Việt Nam cập nhật các quy định mới nhất của Trung Quốc về kiểm dịch, đóng gói, xuất xứ sản phẩm và kiểm soát chất lượng. Bộ cũng bắt đầu thảo luận với những người đồng cấp Trung Quốc về các cửa khẩu biên giới như Chi Ma, Nà Hinh và Bình Nghị để giảm áp lực lên cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài.

Trong một động thái khác, phó thủ tướng Vương Đình Huệ nhận được yêu cầu hợp tác từ tỉnh Vân Nam để giải quyết vấn đề thông thương trong cuộc họp với phó bí thư tỉnh này tại Hà Nội vào ngày 23/10. Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam cho hay việc gia tăng bất thường luồng hàng hóa từ Việt Nam vào thời điểm này đang diễn ra và các nhà chức trách địa phương Trung Quốc đã được hướng dẫn để giải quyết vấn đề.