Thay vì cạnh tranh khốc liệt với nhau, các công ty sản xuất hạt điều Việt Nam phải hợp tác để thúc đẩy xuất khẩu và tập trung vào chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm. Trong 7 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu hạt điều Việt Nam đạt 245.000 tấn, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2019, nhưng giá trị xuất khẩu giảm 22% xuống còn 1,8 tỷ USD. Các nhà phân tích cho rằng trong điều kiện thị trường hiện nay, các công ty sản xuất hạt điều nên đoàn kết và tập trung vào chế biến sâu.

Việt Nam là nước xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới trong 10 năm qua nhưng phần lớn xuất khẩu hạt điều nhân thô tới gần 100 thị trường, mang về doanh thu khoảng 3 tỷ USD hàng năm. Để có đủ nguồn cung hạt điều cho xuất khẩu, Việt Nam phải nhập khẩu 2/3 nguồn nguyên liệu điều thô, phần lớn đến từ Bờ Biển Ngà, Tanzania, một số nước Tây Phi và từ Campuchia. Trong nhiều năm, các công ty hạt điều Việt Nam đã phải cạnh tranh khốc liệt lẫn nhau để nhập khẩu điều thô nguyên liệu và xuất khẩu. Năm 2018, do thiếu nguồn cung điều thô nguyên liệu các doanh nghiệp đã nâng giá nhập khẩu để ráo riết tìm nguồn điều thô. Cạnh tranh không lành mạnh trong thu mua điều thô nguyên liệu dẫn tới cơn sốt giá nguyên liệu. Đồng thời, Việt Nam là nước xuất khẩu điều thô lớn nhất thế giới với thị phần lên tới 60% nhưng không thể kiểm soát giá xuất khẩu. Giá điều xuất khẩu giảm từ 8.400 USD/tấn xuống còn 8.100 USD/tấn, dẫn tới 70 – 80% doanh nghiệp chế biến quy mô nhỏ tại thủ phủ điều Bình Phước và một số nhà chế biến quy mô vừa phải giảm công suất hoạt động.

Nhưng tình hình có vẻ tốt lên trong năm 2019. Trong 7 tháng đầu năm 2019, các công ty hạt điều đã hợp tác để nhập khẩu 940.000 tấn điều thô, trị giá 1,2 tỷ USD, tăng 42% về lượng. Đồng thời, giá nhập khẩu điều thô giảm 31% so với cùng kỳ năm 2018; qua đó giúp giảm nỗi lo của doanh nghiệp bởi hiện họ đã có nguồn cung ổn định và không phải cạnh tranh lẫn nhau để có nguồn cung điều thô, từng xảy ra vào năm 2018 và khiến giá điều thô tăng vọt.

Gần đây nhất, tập đoàn Tân Long, tập đoàn thương mại sản xuất nông nghiệp lớn, đã nhảy vào ngành điều khi thu mua tới 215.000 tấn điều thô nguyên liệu từ châu Phi. Các nhà quan sát cho rằng Tân Long sẽ đặt ra mức giá sàn giao dịch hạt điều để bình ổn giá nguyên liệu. Vinacas dự báo giá hạt điều, hiện đã chạm đáy, sẽ tăng lên trong quý 4/2019 do nhu cầu tăng.