Canada yêu cầu Mỹ giải thích vì sao các nhà làm chính sách nước này phải phân bổ thêm 30 tỷ USD để hỗ trợ nông dân chịu thiệt hại bởi các tranh chấp thương mại, và cách Washington phân bổ khoản tiền này, theo một văn bản do Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) công bố hôm 31/5.

Những câu hỏi này dấy lên giữa bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các đối tác xuất khẩu hàng đầu của nước ngày càng nghiêm trọng. Ngày 31/5, chính quyền của ông Trump gây thất vọng cho các nước đồng minh khi tiếp tục dấn bước áp thuế đối với nhập khẩu thép và nhôm từ Canada, Mexico và EU.

Những câu hỏi từ phía Canada cũng cho thấy những vấn đề đang nổi lên tại WTO, khi Mỹ tiếp tục đổ thêm dầu vào lửa trong các tranh chấp thương mại. Các nhà phân tích cho biết Canada đang tìm cách làm rõ các động thái mà Nhà Trắng có thể đưa ra để bảo vệ nông dân – những người đã ủng hộ ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2016. Bộ Nông nghiệp Mỹ, Nhà Trắng lẫn các nhà chức trách Canada hiện từ chối bình luận về các vấn đề này.

Canada đã đệ trình yêu cầu lên Hội đồng Nông nghiệp của WTO, nơi các nhà đàm phán đã nhóm họp vài năm hàng năm để đánh giá các chương trình trợ cấp nông nghiệp của nhau và để mắt đến chi tiêu trợ cấp của các đối thủ trên thị trường. Yêu cầu từ phía Canada đối với Mỹ nhằm vào việc giải thích Luật Ngân sách Lưỡng Đảng 2018, theo đó Thượng viện đã dỡ bỏ các hạn chế nhất định đối với quyền hạn của Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ trong sử dụng các quỹ Commodity Credit Corporation (CCC).

CCC là cơ quan chịu trách nhiệm cấp tín dụng và thanh toán trợ cấp trực tiếp cho nông dân Mỹ khi giá ngô, đậu tương, lúa mỳ và các nông sản khác ở mức thấp. Nhà Trắng đang tìm cách sử dụng các quỹ CCC để bù đắp thiệt hại thu nhập do cuộc chiến thương mại với Trung Quốc hoặc các nước khác, theo truyền thông đưa tin.

“Canada được biết rằng CCC có thể vay tới 30 tỷ USD từ Bộ Tài chính vào bất cứ thời điểm nào để bình ổn thu nhập nông nghiệp như trợ cấp cho nông dân thông qua các khoản cho vay, mua sắm, thanh toán và các công cụ khác”, phía Canada cho hay. “Liệu Mỹ có thể cung cấp lý do hợp lý cho việc dỡ bỏ các hạn chế đối với các nhà chức trách của USDA trong việc sử dụng các quỹ CCC, và cho biết về các chương trình hợp lệ cho các quỹ mới này?”

Canada cũng muốn biết liệu Washington có sử dụng các quỹ CCC để thu mua lượng nông sản thặng dư nội địa hay không, như các sản phẩm sữa hoặc ngô và đậu tương. Yêu cầu chính thức của Canada về những thông tin này không đơn thuần là chỉ báo về một cuộc tranh chấp đang nhen nhóm, những câu hỏi lên Hội đồng WTO thường là một dấu hiệu của sẵn sàng tranh chấp. Nếu câu trả lời thỏa đáng không được đưa ra, áp lực cho một giải pháp thông qua đàm phán – và rủi ro của một cuộc chiến chương mại toàn diện – có thể sẽ nổi lên.