EU đã thắt chặt kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam, ban hành 130 cảnh báo vào năm 2024 về dư lượng thuốc trừ sâu và ô nhiễm vi sinh vật. Hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam đã bị Liên minh châu Âu (EU) cảnh báo 130 lần do dư lượng thuốc trừ sâu quá mức và các vi phạm an toàn khác, làm dấy lên báo động về các vấn đề tuân thủ và gian lận tiềm ẩn trong hoạt động chứng nhận.

EU là một trong những thị trường xuất khẩu nông sản quan trọng của Việt Nam, với doanh thu xuất khẩu năm 2024 đạt khoảng 7,5 tỷ USD, chiếm 12% tổng giá trị xuất khẩu nông sản của cả nước. Tuy nhiên, cảnh báo an toàn ngày càng tăng và các quy định nhập khẩu chặt chẽ hơn đang đe dọa mối quan hệ thương mại quan trọng này. Tại Hội nghị khẩn cấp về Tăng cường tuân thủ các Quy định về An toàn thực phẩm của EU, được tổ chức vào ngày 24/2, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), tiết lộ rằng kể từ đầu năm 2024, EU đã ban hành 130 cảnh báo liên quan đến hàng nông sản và thực phẩm xuất khẩu của Việt Nam. Trong khi đó, Thái Lan nhận được 74 cảnh báo, Indonesia 29 cảnh báo, Hàn Quốc 17 cảnh báo, Malaysia 9 cảnh báo và Nhật Bản 6 cảnh báo, điều này cho thấy nông sản xuất khẩu của Việt Nam phải chịu sự giám sát chặt chẽ hơn đáng kể so với các nước láng giềng.

Trong hai năm qua, EU ngày càng cảnh báo dư lượng thuốc trừ sâu và thuốc thú y trong hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam. Năm 2023, số vụ vi phạm liên quan đến dư lượng hóa chất là 38 vụ, nhưng đến năm 2024, con số này đã tăng vọt lên 61 vụ, đánh dấu mức tăng 60%. Chỉ trong 2 tháng đầu năm 2024, Văn phòng SPS của Việt Nam đã nhận được 5 cảnh báo của EU, nêu bật xu hướng đáng lo ngại có thể tác động đến các hiệp định thương mại trong tương lai.

Ngoài những lo ngại về dư lượng thuốc trừ sâu, EU cũng đã cảnh báo các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam về tình trạng nhiễm vi khuẩn, độc tố nấm mốc, phụ gia thực phẩm quá mức, chất gây ô nhiễm trong thực phẩm chế biến và hải sản, và các chất gây ô nhiễm môi trường vượt quá mức cho phép. Hải sản, sản phẩm có nguồn gốc thực vật và thực phẩm chế biến của Việt Nam thường bị chỉ trích nhiều nhất về dư lượng kháng sinh, nhiễm vi khuẩn và độc tố nấm mốc, làm phức tạp thêm nỗ lực của quốc gia này trong việc duy trì tuân thủ các tiêu chuẩn nhập khẩu của EU. Theo ông Ngô Xuân Nam, số lượng cảnh báo cao của EU phần lớn là do sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón không tuân thủ, các biện pháp kiểm soát dịch hại không đầy đủ và không tuân thủ các quy định của nhà nhập khẩu. Trong ngành nuôi trồng thủy sản, người nông dân vẫn tiếp tục sử dụng kháng sinh sai mục đích, liều lượng không đúng và thiếu hiểu biết về bệnh do vi khuẩn, dẫn đến tình trạng vi phạm quy định của EU thường xuyên xảy ra.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cảnh báo rằng thực trạng này gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của Việt Nam, làm tăng nguy cơ EU thắt chặt kiểm soát nhập khẩu hàng hóa Việt Nam. Ông giải thích rằng nếu sản phẩm xuất khẩu không đáp ứng các tiêu chuẩn của EU, điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của ngành mà còn làm tăng khả năng kiểm tra chặt chẽ hơn, tỷ lệ từ chối cao hơn và các hạn chế thương mại tiềm ẩn. Với các quy định về an toàn thực phẩm toàn cầu đang thắt chặt, không chỉ ở EU mà còn ở các thị trường trọng điểm khác, các chuyên gia kêu gọi Việt Nam tăng cường các quy định về thuốc trừ sâu và kháng sinh, tăng cường kiểm tra biên giới, cải thiện kiểm tra chất lượng trước khi xuất khẩu và xây dựng các hướng dẫn tuân thủ rõ ràng hơn cho nông dân và nhà xuất khẩu. Đảm bảo giám sát chặt chẽ các quy trình chứng nhận cũng rất quan trọng để ngăn ngừa gian lận và bảo vệ thị trường xuất khẩu nông sản của Việt Nam, nơi tạo ra hàng tỷ đô la mỗi năm.

Việt Nam phải hành động nhanh chóng để duy trì uy tín của mình trên thị trường quốc tế và bảo vệ ngành xuất khẩu nông sản trị giá 7,5 tỷ USD của mình tại EU. Tần suất vi phạm an toàn ngày càng tăng làm nổi bật nhu cầu cấp thiết về các quy định chặt chẽ hơn, giáo dục nông dân tốt hơn và thực thi chứng nhận nghiêm ngặt hơn để đảm bảo rằng các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam vẫn có khả năng cạnh tranh và tuân thủ trên thị trường toàn cầu.

Theo VNS